Технологическая карта урока по литературному чтению на родном языке 4 класс

Кичээлдиң технологтуг картазы Тургузукчузу: Айыы Алдынай Омаковна
Кичээл: Литературлуг номчулга
Класс: 4
Кичээлдиң темазы : С. Сарыг-оол «Дуза када бергеним»
Кичээлдиң хевири : чаа тема ѳѳредир кичээл
Кичээлдиң кол сорулгазы: чаа теманың утказын шын тып, шиңгээдип алыры
Сорулгалары :
Өѳредиглиг:
- чугааның утказынга дүүштүр уругларны ада-иезинге дузалажып, ажыл-ишке харысаалгалыг болурун билиндирер;
- аянныг номчулгазын чедип алыры;
Сайзырадыр:
-уругларның аас чугаазын сайзырадыр, сѳс курлавырын байыдар;
Кижизидилгелиг:
- чангыс ѳгде чурттап турар уруглар бот-боттарынга дузалажып, карактажырынга кижизидер;
- уругларны ажылгыр болурунга кижизидер.
Планнатынган түңнелдер
Өѳредилге эртеминге түңнелдери
(Предметные результаты):
- чогаалды аянныг номчуур;
- чогаалды анализтээр
Эртемнерни чергелештир бүгү
талалыг кылдыныгларның
түңнелдери (Метапредметные
результаты):
- кичээлдиң сорулгаларын тодарадып
база ооң чедип алырын планнаар;
- чогаалды анализтээриниң
элементилерин шиңгээдири
Бот-тускайлаң түңнелдер
(Личностные результаты):
- номчулгага сонуургалын кѳргузери;
- чогаалдың чаражын билип , үнелээри
Кичээлдиң дериг-херексели: ном «Литературлуг номчулга. 4 класс» автору Л.С.Кара-оол, Кызыл-2014
Кичээлге ажыглаттынган аргалар болгаш методтар: башкының сѳзү; башкы биле ѳѳреникчиниң аразында чугаа;
чогаалдың кол утказын дамчыдып турар үзүндүлерни шилип номчуур
Кичээлдиң планы :
Башкының ажыл - чорудулгазы
Өѳреникчилерниң ажыл --
чорудулгазы
1. Организастыг кезээ
Кол сорулгазы: ѳѳренир күзелин оттуруп, кичээлдиң темазын шиңгээдип
алырынга сонуургалын оттурары.
- Улустуң аас-чогаалын билип албайн чыткаш чоннуң ёзулуг тѳѳгүзүн
билип ап шыдавас бис.
- Улустуң аас-чогаалының хевирлерин кайы-хире билириңерни
кѳрээлиңерем уруглар.
- Аас-чогаалының кандыг хевирлерин билир бис, чугалаалыңар?
- Кожамык, улустуң ырылары, йѳрээл, чалбарыг, чечен чугаа...
- Улаштыр адаңарам, уруглар?
- Эр - хейлер!
2. Биргии шиңгээдип алыышкынга белеткел
Кол сорулгазы: класска таарымчалыг сеткил-сагыш хайныышкынныг
(эмоционалдыг) байдалды тургузары, тодаргай чогаалды шиңгээдип
алырынче углаары.
- Самбырада бижээн шүлүктү номчуптаалыңарам, уруглар.
Шүлүк
Харылзаа чорудар: (уруглар
башкызының салган айтырыынга
харыылаары)
- (шүлүк, дүрген чугаа, тывызык,
үлегер домактар)
Углап башкарар (регулятивные):
уруглар башкызының берген ажылын
күүседип, кылып турар.
- шүлүктү номчуп турарлар
Бажың иштин эдип калдым,
Бажым дырап чунуп алдым.
Өрээлимни агаарлаттым,
Өѳгүмнү илип алдым.
- Силер ада-иеңерге дузалажып турар силер бе, уруглар?
- Эр хейлер!
3. Бирги шиңгээдип алыышкын
Кол сорулгазы: ѳѳренип турар чогаалының сѳзүглели-биле таныштырары.
- Бо хун аас чогаалының кайы хевири - биле таныжар-дыр бис?
- Ону билип алыр дээр болзувусса, номувустуң 38 дугаар арынын ажыдып
алыылыңар.
- Чүнү кѳрүп, номчуп тур силер, уруглар?
- Ол үлегер домактың утказын кым канчаан билип тур?
- Эр хейлер!
- Чаа, ам кичээливисте аас чогаалың кайы хевири-биле таныжар - дыр бис?
- Канчап билип калдыңар? Чүү деп чечен чугаа номчуулуңар шымдаңар-
- шүлүктү номчупкаапканнар
- уругларның харыылары
Харылзаа чорудар: (уруглар
башкызының салган айтырыынга
харыылаары)
- чурук кѳрүп тур бис, чуруктуң
кырында үлегер домакты номчудувус.
(Эки кылган ажыл - элеп читпес
алдар)
- уругларның харыылары
- чечен чугаа.
- С. Сарыг-оолдуң «Дуза када
бергеним» («Аңгыр-оолдуң
тоожузундан» эге)
- уругларның харыылары ( Эки кылган
ажыл - элеп читпес алдар)
ла.
- Эр хейлер!
- Уруглар, кичээливистиң темазын кым тодарадыптар?
- Эр хейлер!
- Өѳренип номчуур чечен чугаавыста, оол кандыг дуза када бергенин билип
алыылыңар, чаа, уруглар. (Чечен чугааны эгезинде башкызын номчуп эгелээр,
оон уруглар уламчылаар)
- Эр хейлер!
- Номчааш чүнү билип алдыңар?
4. Бирги шиңгээдип алыышкының хыналдазы
Кол сорулгазы: сѳзүглелден боттары чүнү билип алганын тодараткаш,
оларның кичээнгейинден чүү чүве кыдыы-биле эрте бергенин билип алыры;
сѳзүглелди улаштыр канчаар азы чүнү сайгарарын билип алыры.
- Кымның дугайында номчудуңар?
- Оолдуң ады кым-дыр? Аңгыр-оолду авазы канчап турган-дыр? Авазының
айбы-дилээн чугаалажыылыңар.
1. Кайнаар айбылааныл, уруглар?
Угаап шиңгээдири (познавательные)
- уруглар чечен чугааны (чогаалды)
үзүктелчек номчуп турарлар
- номчупкаапканнар
- уругларның харыылары
Харылзаа чорудар
(коммуникативные): уругларның
башкызының салган айтырыгларынга
харыылаары
- Бичии оол дугайында
- Аңгыр-оол. Аңгыр-оолду авазы
айбылап турган.
(Кавайда дуңмазын чайгаар)
(Дуңмазын чүктээр)
(Албыгып деридер, баары каткыже
ыглаар)
(Кылаштай албас дискектерин
хорладыр үнгеп чоруур дуңмазын
чүктээш агаарладыр, ойнадыр,
аргалаар турган.)-
2. Ийи дугаар айбызын чугаалаңарам уруглар.
Бир дугаар айбыга чүнү чугаалап болур силер, уруглар?
Ийиги айбының кол утказын тайылбырлаңарам уруглар.
- Аңгыр-оолдуң ада-иези каяа чурттап турган-дыр ?
- Эр хейлер, уруглар!
5. Сула шимчээшкин
- Уруглар, шылай берген боор силер, сула шимчээшкинден
кылыптаалыңар. (Башкызы чугаалавышаан, кѳргүзүп кылыр)
Челер-Ойга, шу-шу
Эстедиңер, шу-шу
Эзер, чүген шынгыраан
Челер аъдым, шу-шу.
6. Сѳзүглелди ийи дугаар шиңгээдип алганы
Кол сорулгазы: утказын кайы-хире шиңгээдип алганы.
- Аалдың уруглары оон ыңай кандыг ажыл кылып турганнар-дыр?
- Кѳдээ аалга чурттап турган
- уруглар тура халчып келирлер.
- уруглар башкызының соондан
кылырлар.
Угаап шиңгээдириниң
(познавательные): уругларның
сонуургалын оттурары
- чээргеннээр, бызаа кадарар, суглаар,
анай-хураган ыдар, тудар, оларны
кадарар, арбай тараа хоорар, соктаар
- анай-хураганны кадарарга хойдан
дора: олар тенек, даады чаңгыс черге
турбас, ойнап дешкилежип, маңнажып
чоруй баар
- Аңгыр-ооодуң сактыышкынындан анай-хураган дугайында солун
бижилгени тывыңарам уруглар?
- Эр- хейлер, уруглар!
7. Чогаалдың (чечен чугааның) сайгарылгазы
Кол сорулгазы: чогаал дугайында ѳѳреникчиниң хууда бодалын эде кѳрүп,
чогаалчының кол бодалын билип алырынче углаары, чогаалдың кол бодалын
(идеязын) тодарадыры.
-
- Ам бирээ чечен чугааны номчуулуңар уруглар! (уругларның бот
номчулгазы)
- Аңгыр-оолдуң дуңмазынга ынаан, ол дээш сагыш човап чораанын
бадыткап турар одуругларны тып кѳрээлиңер. Дунмазын чуу чувеге
домейлеп турар ийик?
- Эр - хейлер!
- А силерниң дуңмаларыңар бар бе, уруглар?
8. Ниити түңнээшкин
Кол сорулгазы: сайгарылганың ниити түңнелдерин кылып, кол шиитпирлээр
айтырыгга харыыны бээри.
Углап башкарар, харылзаа чорудары
- уруглар номчуттуннуп турарлар
- ѳрге дег дорт дижин кѳргүзүп алган
каттырбышаан үнгеп кээр. Чу-чу
дээш аът ышкаш ооргазындан
сирбектенип аар. Ооргазын куду
ичелеп бадырыптар
- уругларның харыылары
- уругларның харыылары
ыкпыыштаптар, кончуптар)
- уругларның харыылары
- Өремелиг тараа-биле чемгерип
турган
- Бир эвес уруглар ажыл билбес, айбылаарга ынавас, чалгаа, уйгужу боор
болза, ада-иези канчаптарыл?
- Силер ындыг чалгаа, ажыл кылбас силер бе, уруглар?
- Эр - хейлер, уруглар! Черле чалгаа, уйгужу, ажыл кылбас болбаңар! Ада-
иевиске дузалажып чоруулуңар!
- Авазы Аңгыр-оолду ажыл кылган соонда чүнүң - биле чемгерер турган-
дыр?
- Силер ажыл кылырыңарга ада-иеңер канчалдыр мактаарыл уруглар?
- Самбырада улегер домактарны номчуулуңар:
- Эртежи кижи эзерлиг аътка таваржыр.
- Кежээниң мурнунда-хүндү, чалгааның мурнунда-кочу.
- Бо номчаан эгениң утказын кайы үлегер домак - биле дамчыдып
болурул?
- Эр - хейлер, уруглар!
9. Кичээлдиң түңнели (рефлексия)
- Өѳреникчилерниң харыылары
- уругларның харыылары ежээниң
мурнунда-хүндү, чалгааның мурнунда-
кочу)
Углап башкарар (регулятивные) :
кичээлге бодунуң ажыл-чорудулгазын
үнелеп түңнээр
- уруглар канчаан ажылдап турганын
кѳргүзер смайликтер-биле дем
демдектерин башкызынга кѳргүзер
Кол сорулгазы: кичээлге бодунуң ажыл-чорудулгазын үнелеп түңнээри.
- Кичээлде кым кандыг ажылдап турганныңарны угаап сайгаргаш,
боттарыңарга демдектерден салыңар-ла!
10. Бажыңга онаалга
Кол сорулгазы: сѳзүглелди номчууру-биле холбашкан онаалганы бээри,
ынчалза-даа албадавас, а сѳзүглелди база катап номчааш, чогаалды ѳске
кѳрүш-биле кѳѳр күзелин оттурары.
- Чогаадыг бижиир «Ада-иемниң дузалакчызы мен» деп. Арын 38, чечен
чугааны номчуур.
- (бажыңынга онаалгазын киир бижип,
канчаан кылырын билип алыры)