Презентация "Интернет" на казахском языке

Подписи к слайдам:
  • Интернет
Интернеттің негізін қалаған 1969 жылы АҚШ қорғаныс Министрлігінің сұрауымен құрылған ARPANet  желісі болды.
  • Интернеттің негізін қалаған 1969 жылы АҚШ қорғаныс Министрлігінің сұрауымен құрылған ARPANet  желісі болды.
  • Сонымен қатар басқа елдерде де халықаралық желілер құрылды. Қазір Интернет түрлі елдерде мыңдаған желілер мен жүздеген миллион қолданушыларды байланыстырып отыр.
Интернетке қосылудың физикалық принциптері.
  • Интернетке қосылудың физикалық принциптері.
  • Ауқымды желіге тікелей қосылу қымбатқа түседі, сондықтан қолданушылардың компьютерлері Интернет желісімен негізінен интернет-провайдерлер арқылы байланысады
Интернет-провайдер - әртүрлі байланыс жүйесіндегі клиенттік компьютерлердің Интернетпен қосылуын қамтамасыз ететін компьютерлік түйін.
  • Интернет-провайдер - әртүрлі байланыс жүйесіндегі клиенттік компьютерлердің Интернетпен қосылуын қамтамасыз ететін компьютерлік түйін.
  • Демек, клиенттік компьютерде Интернетпен жұмыс жасау үшін сәйкес байланыс жүйесімен қосатын құралдың болуы жеткілікті.
  • Провайдермен байланысудың келесі түрлері бар:
  • Модемдік байланыс. Ең қарапайым және арзан, сол себепті Интернетпен қосылудың ең кең тараған (тым болмаса өз елімізде) әдісі болып табылады.
  •    Мәліметтерді телефон желісі арқылы жеткізу құрылғысы модем деп аталады.
Модемнің негізгі атқаратын міндеттері:
  • Модемнің негізгі атқаратын міндеттері:
  • -  телефон номірін автоматты түрде теру;
  • -  желінің келесі шетінде модеммен байланысты автоматты түрде орнату;
  • -  сандық мәліметтерді аналогтық сигналдарға ауыстырып, оларды байланыс желілеріне жеткізу;
  • -  байланыс желілерінен аналогтық сигналдарды қабылдап, оларды сандық мәліметтерге ауыстыру;
  • -  факстік хаттарды қабылдау және жіберу;
  • -  автожауапкер (автоответчик) қызметін атқару.
  • Модемдік байланыстың ерекшелігі, Интернетпен байланысу сеансы кезінде телефон уақытша қызмет етпейді. Мұндай байланыстың теориялық байланыс жылдамдығы 56 Кбит/с-қа жетеді.
Ерекше қолданушы желісі (ADSL) (сур.)
  • Ерекше қолданушы желісі (ADSL) (сур.)
  • Қарапайым модемнен айырмашылығы, ADSL модемі сигналдарды ауыстырмайды, бірден сандық түрде телефон желісіне жеткізеді. Интернетпен байланысу кезінде телефонның кәдімгі сөйлесуді қамтамасыз етуі бұл әдістің ерекшелігі болып табылады. ADSL байланысының теориялық жылдамдығы 7 Мбит-қа жетеді.
  •  Ұялы байланыс арқылы Интернетке қосылу мүмкіндігі. GPRS және CDMA. Бұл байланыстың ерекшелігі – Интернетпен байланыс кезінде ұялы телефон бос емес. GPRS үшін теориялық жұмыс жылдамдығы 128 Кбит-қа дейін жетеді.
  • GPRS каналы арқылы Интернетке қосылу
Ұялы байланыс арқылы қатынау (Wi-Fi). Wi-Fi технологиясы Интернетке жылжымалы компьютерлерден (ноутбуктер) қатынауды қамтамасыз етеді. Байланыстың теориялық жылдамдығы – 1Мбит/с. Әдетте бұл қосылу түрі қоғамддық орындарда (аэропорттарда, қонақүйлерде, сауда орталықтарында, офистер мен клубтарда) немесе ірі фирмалардың офистерінің қызметкерлері бір орыннан екінші орынға ауысу кезінде Интернетке жедел қатынау үшін қолданылады.
  • Ұялы байланыс арқылы қатынау (Wi-Fi). Wi-Fi технологиясы Интернетке жылжымалы компьютерлерден (ноутбуктер) қатынауды қамтамасыз етеді. Байланыстың теориялық жылдамдығы – 1Мбит/с. Әдетте бұл қосылу түрі қоғамддық орындарда (аэропорттарда, қонақүйлерде, сауда орталықтарында, офистер мен клубтарда) немесе ірі фирмалардың офистерінің қызметкерлері бір орыннан екінші орынға ауысу кезінде Интернетке жедел қатынау үшін қолданылады.
Интернетте ұсынылатын қызметтер. Қазіргі кездегі Интернет қолданушыларына ұсынылатын түрлі қызметтер тізімі өте көп. Соның ішінде өте кең тарағандары:
  • Интернетте ұсынылатын қызметтер. Қазіргі кездегі Интернет қолданушыларына ұсынылатын түрлі қызметтер тізімі өте көп. Соның ішінде өте кең тарағандары:
  • -  Электрондық пошта (e-mail) –электрондық хаттарды жіберу және алу;
  • -  Алыстағы компьютердегі файлдарға ену мүмкіндігін қамтамасыз ететін қызмет;
  • -  Бүкіләлемдік тор (WWW);
  • -  Интернет арқылы сөйлесу (IP);
  • -  Электрондық коммерция және банктегі счеттарды басқару;
  • -  Ақпарат іздеу (web-беттерді, файлдарды, қолданушыларды және т.б.)
  • -  Қолданушылар арасында өзара файлдармен алмасу және т.б.
Интернет қызметтері
  • Интернет қызметтері
  • Қазіргі заманғы кең тараған Интернет қызметтері:
  • Бүкіләлемдік тор
    • Веб-форумдар
    • Блогтар
    • Уики-проекттер (Уикипедия)
    • Интернет-дүкен
    • Интернет-аукцион
  • Электронды почта
  • Жаңалықтар топтамасы (негізінен, Usenet)
  • Файл-алмасу желілері
  • Интернет-радио
  • Интернет-теледидар
  • Электронды кітап
  • IP-телефония
  • Мессенджерлер
  • FTP-серверлер
  • IRC (веб-чаттар)
  • Іздеу жүйелері
  • Интернет-жарнама
  • Өшірілген терминал
  • Төлем жүйелері
Браузер (Қарап шығушы) (Браузер, просмотрщик; browser) -
  • Браузер (Қарап шығушы) (Браузер, просмотрщик; browser) -
  • гипермәтіндік байланысу мүмкіндігі бар файлдармен жұмыс істеуге арналған бағдарлама. Ол әркімнің таңдауы бойынша кәдімгі мәтіннің, статикалық бейненің немесе графиктердің экранда бейнеленуін және олармен байланысқан басқа файлдарды іздестіруді қамтамасыз етеді. Кең тараған қарап шығушыларға Web-браузер, Internet Explorer, Mozilla Firefox, Google Chrome және т.б. жатады;
  • желіде жұмыс істеуге арналган қосымша бағдарламалық жасақтама (мысалы, ол Microsoft Internet Explorer World Wide Web беттерін қарап шығуға мүмкіндік береді);
  • Web-беттерін қарап шығуға арналған құрал. Гиперсілтеме көмегімен бір бетті қарап шыққаннан кейін келесі бетке өтуге мүмкіндік жасайды.
Google Chrome — бұл Google компаниясының Chromium еркін браузері мен веб-парақшаларды көрсететін WebKit жүргіртпесінің (қозғағыш) негізде жасалған браузер. Алғашқы beta-нұсқасы 2008 жылдың 2 қыркүйегінде Microsoft Windows-ке арналып шығарылды. Ал бірінші тұрақты нұсқасы - 2008 жылдың 11 желтоқсанында шықты.
  • Google Chrome — бұл Google компаниясының Chromium еркін браузері мен веб-парақшаларды көрсететін WebKit жүргіртпесінің (қозғағыш) негізде жасалған браузер. Алғашқы beta-нұсқасы 2008 жылдың 2 қыркүйегінде Microsoft Windows-ке арналып шығарылды. Ал бірінші тұрақты нұсқасы - 2008 жылдың 11 желтоқсанында шықты.
  • StatCounter мен Net Applications мәліметтері бойынша браузер танымалдылығы жөнінен 3 орында, ал оның 2011 жылдың нарықтағы көрсеткіші 13,49% пен 22,14% аралығында
Алты жыл бойы Google-дің бас директоры Эрик Шмидт үздік браузерді ойлап табу идеясын қолдамады. Ол Google-дің тек қана "кішкене компания" деп, және де "браузерлер соғысына" қайтысқысы келмеді. Компания негізін қалаушылары Сергей Брин мен Ларри Пейдж Mozilla Firefox браузерін жасаған бірнеше адамдарды ала отырып, Chrome-ның алғашқы түрін көрсеткеннен соң, Шмидт өз сөзінде "Оның керемет болғаны соншалық, өз ойымды өзгертуге тура келді.
  • Алты жыл бойы Google-дің бас директоры Эрик Шмидт үздік браузерді ойлап табу идеясын қолдамады. Ол Google-дің тек қана "кішкене компания" деп, және де "браузерлер соғысына" қайтысқысы келмеді. Компания негізін қалаушылары Сергей Брин мен Ларри Пейдж Mozilla Firefox браузерін жасаған бірнеше адамдарды ала отырып, Chrome-ның алғашқы түрін көрсеткеннен соң, Шмидт өз сөзінде "Оның керемет болғаны соншалық, өз ойымды өзгертуге тура келді.
  • Эрик Шмидт
Алғашқы Chrome тек Microsoft Windows ғана арналып шығарылыпп келген, кейінірек 2009 жылдың 9 желтоқсанынан бастап Linux пен Mac OS X-ке арналған dev және beta-нұсқалары шығарыла бастады.
  • Алғашқы Chrome тек Microsoft Windows ғана арналып шығарылыпп келген, кейінірек 2009 жылдың 9 желтоқсанынан бастап Linux пен Mac OS X-ке арналған dev және beta-нұсқалары шығарыла бастады.
  • 2011 жылы Google Chrome 11 жаңа логотиппен шықты, бұрынғы Chromium-ге ұқсайтын көлемді логотипті ауыстырды.
Mozilla Firefox ([moʊˈzɪlə ˈfaɪɹfɑks] / [moʊˈzɪlə ˈfaɪəfɒks]) — еркін таратылатын веб браузер. Қолданылуы бойынша дүние жүзінде екінші орынды (2011 жылдың наурызында 29,98%), ал еркін бағдарламалық қамтама ішінде бірінші орын алады. Mozilla Firefox ашық стандарттарды қолдайтын еркін таратылатын Gecko қозғалтқышының негізінде жасалған. Файрфокс құрамында орфографияны тексеру, мәтін терілген кезде-ақ оны іздеуді бастау, RSS-ағымдарының интеграциясы, жүктеулер менеджері, "атып шығатын" терезелерді болдырмау, шолғышқа орнатылған кеңейтулерді автоматты түрде жаңарту қасиеттері бар. 2 000-нан астам кеңейтулерді қолдану арқылы Firefox мүмкіндіктерін шексіз арттыруға болады.
  • Mozilla Firefox ([moʊˈzɪlə ˈfaɪɹfɑks] / [moʊˈzɪlə ˈfaɪəfɒks]) — еркін таратылатын веб браузер. Қолданылуы бойынша дүние жүзінде екінші орынды (2011 жылдың наурызында 29,98%), ал еркін бағдарламалық қамтама ішінде бірінші орын алады. Mozilla Firefox ашық стандарттарды қолдайтын еркін таратылатын Gecko қозғалтқышының негізінде жасалған. Файрфокс құрамында орфографияны тексеру, мәтін терілген кезде-ақ оны іздеуді бастау, RSS-ағымдарының интеграциясы, жүктеулер менеджері, "атып шығатын" терезелерді болдырмау, шолғышқа орнатылған кеңейтулерді автоматты түрде жаңарту қасиеттері бар. 2 000-нан астам кеңейтулерді қолдану арқылы Firefox мүмкіндіктерін шексіз арттыруға болады.
  • Mozilla Firefox ресми түрде Microsoft Windows, Mac OS X және Linux операциялық жүйелеріне шығады.
Mozilla - бағдарламалық қамтама өндіретін дәстүрлі компания емес. Дүниенің әр түпкіріндегі пайдаланушының Интернеттегі тіршілігін жақсартуға бағытталған тегін әрі ашық кодты бағдарламалыққамтама мен технологияларды жасап шығаруды өз алдына мақсат еткен әлемдік қауымдастық. Программистер, маркетологтар, тестерлер мен заңгерлер Вебтың ашық әрі бәріне ортақ ресурс болып қала беруін қамтамасыз ету бағытында жұмыс істейді.
  • Mozilla - бағдарламалық қамтама өндіретін дәстүрлі компания емес. Дүниенің әр түпкіріндегі пайдаланушының Интернеттегі тіршілігін жақсартуға бағытталған тегін әрі ашық кодты бағдарламалыққамтама мен технологияларды жасап шығаруды өз алдына мақсат еткен әлемдік қауымдастық. Программистер, маркетологтар, тестерлер мен заңгерлер Вебтың ашық әрі бәріне ортақ ресурс болып қала беруін қамтамасыз ету бағытында жұмыс істейді.
  • Марапаттарға ие болған ашық кодты бағдарламалық өнімдер бен технологиялар әркімге тегін әрі 70 астам тілде ұсынылады.
  • Mozilla басшылығы Маунтин-Вью, Калифорнияда, ал аймақтық офистері Окленд, Пекин, Копенгаген, Париж, Токио мен Торонтода орналасқан.
Internet Explorer (қысқаша ІЕ не MSIE) — Microsoft компаниясы 1995 ж. бастап Microsoft Windows амалдық жүйесі құрамдас бөлігі ретінде жасаған графиктік ғаламтор шолғыш өнімі. Бұл бағдарлама1999 ж. бастап дүние жүзі бойынша қолданымы ең көлемді бағдарлама болып, 2002-2003 жж. аралығындағы ІЕ5 пен ІЕ6-ның жарық көрген мезгілінен бері бұл қолданымдық көрсеткіші шырқау шегіне жетті де, сонан бері қарай тұрақты төмендеу күйінде болды.
  • Internet Explorer (қысқаша ІЕ не MSIE) — Microsoft компаниясы 1995 ж. бастап Microsoft Windows амалдық жүйесі құрамдас бөлігі ретінде жасаған графиктік ғаламтор шолғыш өнімі. Бұл бағдарлама1999 ж. бастап дүние жүзі бойынша қолданымы ең көлемді бағдарлама болып, 2002-2003 жж. аралығындағы ІЕ5 пен ІЕ6-ның жарық көрген мезгілінен бері бұл қолданымдық көрсеткіші шырқау шегіне жетті де, сонан бері қарай тұрақты төмендеу күйінде болды.
Интернет шолғышы алғашта Windows 95-ке қосымша қалташық ретінде бірге шықты да, онан кейінгі жаңа ұрпақтық нұсқалары дербес қалташық ретінде жеке дара түсіруге болатын етіп жасалды. Қазіргі ең жаңа 7-ші ұрпақ шолғышы Windows ХР Service Pack 2, Windows 2003 Service Pack 1, Windows Vista және Windows Server 2008 дегендердің жаңалау бума ретінде түсіріп орнату мүмкіншілігін жасады. Және бір түрдегі Windows CE (ІЕ CЕ) ге бағытталған ОЕМ-дік жасалымды да WinCE немесе ІЕ6-лық негіздегі текшелерінен еркін түсіріп алуға болады. Есте боларлық және бір жайт, тағы бір түрдегі Windows Mobile-ға (қойындық кіші тұрпатты компьютерлерге арналған жүйе) сәйкестіріліп жасалған Mobile Internet Explorer (ұтқыр)дербес компьтерлерге (РС) арналған түрлерімен шатастырып алмау керек. 8-ші ұрпақ ғаламтор шолғышының 2-реттік сынақ нұсқасы 2008 ж. басында жария етілді.
  • Интернет шолғышы алғашта Windows 95-ке қосымша қалташық ретінде бірге шықты да, онан кейінгі жаңа ұрпақтық нұсқалары дербес қалташық ретінде жеке дара түсіруге болатын етіп жасалды. Қазіргі ең жаңа 7-ші ұрпақ шолғышы Windows ХР Service Pack 2, Windows 2003 Service Pack 1, Windows Vista және Windows Server 2008 дегендердің жаңалау бума ретінде түсіріп орнату мүмкіншілігін жасады. Және бір түрдегі Windows CE (ІЕ CЕ) ге бағытталған ОЕМ-дік жасалымды да WinCE немесе ІЕ6-лық негіздегі текшелерінен еркін түсіріп алуға болады. Есте боларлық және бір жайт, тағы бір түрдегі Windows Mobile-ға (қойындық кіші тұрпатты компьютерлерге арналған жүйе) сәйкестіріліп жасалған Mobile Internet Explorer (ұтқыр)дербес компьтерлерге (РС) арналған түрлерімен шатастырып алмау керек. 8-ші ұрпақ ғаламтор шолғышының 2-реттік сынақ нұсқасы 2008 ж. басында жария етілді.
Яндекс — Ресейлік IT компаниясы, бірыңғай іздеу жүйесі болып табылады. "Яндекс" танымалдылығы жағынан әлемде 20-шы, Ресейді 1-ші орында. Yandex.ru іздеу жүйесі болып 1997 жылдың 23-ші қыркүйегінде ресми түрде жарияланды. Бастыпқы кезде CompTek International компаниясының ықпалында болған Яндекс, 2000 жылы жеке компания болып бөлініп шықты.
  • Яндекс — Ресейлік IT компаниясы, бірыңғай іздеу жүйесі болып табылады. "Яндекс" танымалдылығы жағынан әлемде 20-шы, Ресейді 1-ші орында. Yandex.ru іздеу жүйесі болып 1997 жылдың 23-ші қыркүйегінде ресми түрде жарияланды. Бастыпқы кезде CompTek International компаниясының ықпалында болған Яндекс, 2000 жылы жеке компания болып бөлініп шықты.
Mail.Ru – Ресейлік ірі байланыс порталы. Ай сайын оның аудиториясы 50 миллион қатысушыға көбейіп отырады. Ресурсы Mail.ru Group инвестициялық группасына тиесілі.
  • Mail.Ru – Ресейлік ірі байланыс порталы. Ай сайын оның аудиториясы 50 миллион қатысушыға көбейіп отырады. Ресурсы Mail.ru Group инвестициялық группасына тиесілі.
Mail.ru қызмет көрсетуінің бар екенін көбісі біле бермейді, өйткені олар аз жарнамаланады. Бұл қызмет көрсетулер ішкі қолданыс үшін жасалынған немесе өңдеу сатысында тұр деп есептелінеді. Мысалдар:
  • Mail.ru қызмет көрсетуінің бар екенін көбісі біле бермейді, өйткені олар аз жарнамаланады. Бұл қызмет көрсетулер ішкі қолданыс үшін жасалынған немесе өңдеу сатысында тұр деп есептелінеді. Мысалдар:
  • Pro.mail.ru үшін AJAX оңтайлы болды. AJAX – веб-интерфейс пошта нұсқасы, ол қолайлығымен, жұмысының жеделдігімен және жарнамасының жоқтығымен ерекшеленеді.
  • OpenID (openid.mail.ru) – сайттарға кірудің бірыңғай жүйесі, блогтар және форумдар.
  • еdu.mail.ru бойынша ұзақ уақыт ішінде жарнамалар мен баннерден бөлек білім беретін порталдар қолданылды. Алайда 2011 жылдың басында бұл порталға кіру мүмкіндігі жойылды, оның орнына қолданушыларды Mail.ru-дың басты бетіне қайта сілтейді.
Opera (О́пера) — Opera Software ASA компаниясы шығаратын Интернетте жұмыс істеуге арналған веб-браузер және бағдарламалық пакет. Норвег компаниясы Telenor-мен 1994 жылы жасап шығарылған.
  • Opera (О́пера) — Opera Software ASA компаниясы шығаратын Интернетте жұмыс істеуге арналған веб-браузер және бағдарламалық пакет. Норвег компаниясы Telenor-мен 1994 жылы жасап шығарылған.
  • Опера мини- — интернеттегі не басқа кез-келген желілердегі http/https веб сайттарын, яғни веб парақтарын (html, php және т.б.) қарап шығу, өңдеу және араларымен өту әрекеттерін орындауға арналған бағдарлама.
World Wide Web (дүниежүзілік өрмек)- INTERNET –тің графиктік, аудио және видеозапистерге, документтік ресурстарына кіру сервисі.
  • World Wide Web (дүниежүзілік өрмек)- INTERNET –тің графиктік, аудио және видеозапистерге, документтік ресурстарына кіру сервисі.
  • WWW әдетте INTERNET-тің синонимі деп атайды, бірақ ол қате пікір. Дүние жүзілік өрмек бүгінгі күнгі INTERNET -тің белгілі сервистарының бірі. 
INTERNET- ті тек бір адам ойлап шығармағанын сіз білесіз , ал WWW басқаша. WWW-ң негізгі технологиясы мен концепциясын Тим Бернерс-Ли жасады.
  • INTERNET- ті тек бір адам ойлап шығармағанын сіз білесіз , ал WWW басқаша. WWW-ң негізгі технологиясы мен концепциясын Тим Бернерс-Ли жасады.
Бернерс-Ли Оксфордтың жанындағы Королевский колледжінде білім алды. Өзінің қызмет жолының басында екі жыл Plessey Telecommunications компаниясында жұмыс істеді. Сонынан Тим D.G.Nash жұмыс істеді, ондағы оның міндеті операциялық жүйе, принтер үшін шрифті дайындау.
  • Бернерс-Ли Оксфордтың жанындағы Королевский колледжінде білім алды. Өзінің қызмет жолының басында екі жыл Plessey Telecommunications компаниясында жұмыс істеді. Сонынан Тим D.G.Nash жұмыс істеді, ондағы оның міндеті операциялық жүйе, принтер үшін шрифті дайындау.
1989 жылы Бернес-Ли глобальды гипертексті проект ұсынады және оны World Wide Web деп атайды. Келесі жылдың октябірінде WWW – үшін программалау жұмысын бастады. 1991 жылы бірінші WWW объектілері INTERNET қосылады. Өзінің еңбектері үшін Тим Бернерс-Ли бірнеше премиялар алды.
  • 1989 жылы Бернес-Ли глобальды гипертексті проект ұсынады және оны World Wide Web деп атайды. Келесі жылдың октябірінде WWW – үшін программалау жұмысын бастады. 1991 жылы бірінші WWW объектілері INTERNET қосылады. Өзінің еңбектері үшін Тим Бернерс-Ли бірнеше премиялар алды.
  • Дүниежүзілік өрмектің әрбір ресурсының адресі болады. URL (Uniform Resource Locator –универсалды ресур көрсеткіші) дер талатын адрестер құжаттардың координаттарын немесе INTERNET сервистарын көрсетеді. Мысалы: URL бір адресті алсақ: http:// www.geocities.com
Бір немесе бірнеше мемлекеттің аумағында орналасқан желілер ғаламдық деп аталады. Интернет — миллиондаған компьютерлерді бір алып желіге біріктіретін, ақпаратқа шексіз қол жеткізу және түрлі амалдармен қатынас жасау мүмкіндігін ұсынатын дүние жүзіндегі ең үлкен және ең танымал желі.Интернет желісініндегі мәліметтерді миллиондаған мекемелер даярлайды. Әлемдік желідегі, ақпараттарды тез тауып алуда іздеу серверлерінің көмегі зор. Олар мыңдаған іріктелген құжаттардың, сайттардың адрестары сақталады. Көптеген іздеу серверлерінің ішінде кең тараған іздеу каталогтары (directories) мен машиналары (search) бар.
  • Бір немесе бірнеше мемлекеттің аумағында орналасқан желілер ғаламдық деп аталады. Интернет — миллиондаған компьютерлерді бір алып желіге біріктіретін, ақпаратқа шексіз қол жеткізу және түрлі амалдармен қатынас жасау мүмкіндігін ұсынатын дүние жүзіндегі ең үлкен және ең танымал желі.Интернет желісініндегі мәліметтерді миллиондаған мекемелер даярлайды. Әлемдік желідегі, ақпараттарды тез тауып алуда іздеу серверлерінің көмегі зор. Олар мыңдаған іріктелген құжаттардың, сайттардың адрестары сақталады. Көптеген іздеу серверлерінің ішінде кең тараған іздеу каталогтары (directories) мен машиналары (search) бар.
http:\\www.google.com — GOOGL, ақпараттық іздестіру жүйесі 1999 жылы қыркүйек айында ашылған. Бүгінгі күндері Searchenginewatch.com эксперттерінің айтуына қарағанда базаның көлемін 560 млн құжаттар құрайды. Жүйе қолданушыларға қарапайым және кеңейтілген іздестіру интерфейсін ұсынады. Көптеген тілдерде сонымен қатар орыс тілінде, ақпарат іздеу мүмкіндігі бар. http:\\www.yahoo.com — Yahoo — тез іздестіретін анықтамалықтардың бірі. Ақпараттарды жеке сөздер бойынша немесе классификатор бойынша іздеу мүмкіндігін береді. http:\\www.aport.ru — Апорт — ақпараттық іздестіру жүйесі алдыңғы қатардағы іздестіру жүйесіне кіреді. Бүгінгі күндері мәліметтер көлемін 20 млн индекстелінген құжаттар құрайды. Жүйеде іздестірудің кең спектрлі мүмкіндіктері бар. Онда қарапайым және кеңейтілген іздестіру мүмкіндіктері ұсынылады. Ақпараттарды, ағылшын және орыс тілінде іздеуге болады. http:\\www.yandex.ru — Яндекс — ақпараттық іздестіру жүйесі 1997 жылы ашылған. Бүгінгі күндері базадағы индекстелінген құжаттар көлемі 33 милионға жуық. Ақпараттық іздестіру жүйесі логикалық операторлармен белгіленген өзінің меншікті жүйесін қолданады, сонымен қатар көптеген түрлі іздестіру функцияларын ұсынады. http:\\www.rambler.ru — Rambler — іздестіру жүйесінде Россияның және ТМД елдеріндегі серверлерде орналасқан 12 миллионға жуық мәліметтер индекстелінген. Өзекті сөз бен қатар классификаторлар арқылы іздестіру мүмкіндігі қарастырылған.
  • http:\\www.google.com — GOOGL, ақпараттық іздестіру жүйесі 1999 жылы қыркүйек айында ашылған. Бүгінгі күндері Searchenginewatch.com эксперттерінің айтуына қарағанда базаның көлемін 560 млн құжаттар құрайды. Жүйе қолданушыларға қарапайым және кеңейтілген іздестіру интерфейсін ұсынады. Көптеген тілдерде сонымен қатар орыс тілінде, ақпарат іздеу мүмкіндігі бар. http:\\www.yahoo.com — Yahoo — тез іздестіретін анықтамалықтардың бірі. Ақпараттарды жеке сөздер бойынша немесе классификатор бойынша іздеу мүмкіндігін береді. http:\\www.aport.ru — Апорт — ақпараттық іздестіру жүйесі алдыңғы қатардағы іздестіру жүйесіне кіреді. Бүгінгі күндері мәліметтер көлемін 20 млн индекстелінген құжаттар құрайды. Жүйеде іздестірудің кең спектрлі мүмкіндіктері бар. Онда қарапайым және кеңейтілген іздестіру мүмкіндіктері ұсынылады. Ақпараттарды, ағылшын және орыс тілінде іздеуге болады. http:\\www.yandex.ru — Яндекс — ақпараттық іздестіру жүйесі 1997 жылы ашылған. Бүгінгі күндері базадағы индекстелінген құжаттар көлемі 33 милионға жуық. Ақпараттық іздестіру жүйесі логикалық операторлармен белгіленген өзінің меншікті жүйесін қолданады, сонымен қатар көптеген түрлі іздестіру функцияларын ұсынады. http:\\www.rambler.ru — Rambler — іздестіру жүйесінде Россияның және ТМД елдеріндегі серверлерде орналасқан 12 миллионға жуық мәліметтер индекстелінген. Өзекті сөз бен қатар классификаторлар арқылы іздестіру мүмкіндігі қарастырылған.
Қазақстан Республикасының анықтамалық іздестіру жүйелері
  • Қазақстан Республикасының анықтамалық іздестіру жүйелері
  • http:\\www.site.kz — «Весь WWW-Казахстан» — Қазақстандық іздестіру порталы, ол Интернет әлеміндегі жүздеген мың серверлер мен сайттарды табуда көмек береді. Өзекті сөз бен қатар классификаторлар арқылы іздестіру мүмкіндігі қарастырылған. http://tabu.nursat.kz — TABU іздестіру жүйесі KZ доменіндегі ресурстар мен қатар Қазақстаннан тысқары жерлердегі еліміз туалы веб-парақтарды іздестіруге арналған. Өзекті сөз бен қатар классификаторлар арқылы іздестіру мүмкіндігі қарастырылған. http://akolya.hypermart.net — қазақ тіліндегі, ақпараттарды, веб-парақтарды іздестіруге болады. Өзекті сөз арқылы іздестіру мүмкіндігі қарастырылған.
  • Интернеттен ақпарат іздеу
  • WWW
  • ЖҮЙЕСІ
  • ІЗДЕСТІРУ
  • ЖҮЙЕСІ
  • MS INTERNET
  • EXPLORER
  • WWW мәні
  • Ақпарат түрі, кеңейтілуі
  • туралы түсінік беру
  • Web құжатты қарауға
  • арналған
  • бағдарламалық
  • қолдау
  • Оқушылардың
  • www. google.kz
  • www.rambler.ru
  • www.yahoo.сom
  • іздестіру жүйелері
  • туралы
  • түсініктерін
  • қалыптастыру
  • Браузердің қызмет
  • мүмкіндіктерін жіктеу
  • браузер терезесімен
  • таныстыру
Электронды пошта (ағылш. Email, e-mail яғни electronic mail) – технология және оның қайта сілтеу бойынша ұсынылған қызметтері және компьютерлік желінің үлестірілуі бойынша алынған электрондық хабарламалар (соның ішінде ғаламдық). Хабарлама жіберудің басқа жүйелерден айырмашылығы (мысалы, әбсәтте келетін хабарламалар қызметі) болып, кейінге қалдырылған жеткізулер мүмкіндігі және дамыған жүйемен тәуелсіз пошталық сервер арасындағы қарым-қатынастар табылады.
  • Электронды пошта (ағылш. Email, e-mail яғни electronic mail) – технология және оның қайта сілтеу бойынша ұсынылған қызметтері және компьютерлік желінің үлестірілуі бойынша алынған электрондық хабарламалар (соның ішінде ғаламдық). Хабарлама жіберудің басқа жүйелерден айырмашылығы (мысалы, әбсәтте келетін хабарламалар қызметі) болып, кейінге қалдырылған жеткізулер мүмкіндігі және дамыған жүйемен тәуелсіз пошталық сервер арасындағы қарым-қатынастар табылады.
Егер Еуропада, Америкада және басқа аймақтарда «e-mail» жазылуы іс жүзінде бірнұсқалы болса, ал орыс тілінде недәуір нұсқалық қатысады. email кирилликалық мәтіндерінде неғұрлым жиі қолданылады, яғни латынша жазылуы транслитерациясыз (басқа формдардың визуалды түйсіктері жаманырақ). Бірақ басқа жазуларды да кездестіруге болады.
  • Егер Еуропада, Америкада және басқа аймақтарда «e-mail» жазылуы іс жүзінде бірнұсқалы болса, ал орыс тілінде недәуір нұсқалық қатысады. email кирилликалық мәтіндерінде неғұрлым жиі қолданылады, яғни латынша жазылуы транслитерациясыз (басқа формдардың визуалды түйсіктері жаманырақ). Бірақ басқа жазуларды да кездестіруге болады.
  • • Электронды пошта
  • • Имейл,мейл
  • • Е-мейл,емейл,емайл
  • • Мыло (ағылш. жай сөйлегенде)
  • • Пошта (электронды поштаның қысқартылуы)
  • Сөздікте дұрыс жазылуы әлі бекітілген жоқ. Грамота.ру анықтамалық бюросында Е.Ваулина «мой компьютер» сөздігінде е-майл және е-мэйл деп жазылу ұсынылған, бірақ мұндай жазылу әдеби нормаға сәйкес келмейді делінген, сонымен қатар, басқа жауапта - e-mail жазылуы ұсынылған.
Электронды поштаның пайда болуын 1965ж жатқызуа болады. Осы жылы Массачусетк – технологиялық институтының (MIT) қызметкерлері Ноэль Моррис және То Ван Влек, CTSS (Compatible time-sharing system) операциялық жүйесіне арналған MAIL бағдарламасын жазды. Ал бұл бағдарлама IBM 7090/7094 компьютерінде орнатылды.
  • Электронды поштаның пайда болуын 1965ж жатқызуа болады. Осы жылы Массачусетк – технологиялық институтының (MIT) қызметкерлері Ноэль Моррис және То Ван Влек, CTSS (Compatible time-sharing system) операциялық жүйесіне арналған MAIL бағдарламасын жазды. Ал бұл бағдарлама IBM 7090/7094 компьютерінде орнатылды.
Outlook Express — электронды поштамен жұмыс жасауға арналған және де Майкрософт компаниясының жаңалықтарынан хабардар етіп тұруға арналған бағдарлама. Outlook Express Windows операциялық жүйесімен бірге, сонымен қатар Internet Explorer браузерімен бірге орнатылады.
  • Outlook Express — электронды поштамен жұмыс жасауға арналған және де Майкрософт компаниясының жаңалықтарынан хабардар етіп тұруға арналған бағдарлама. Outlook Express Windows операциялық жүйесімен бірге, сонымен қатар Internet Explorer браузерімен бірге орнатылады.
Outlook Express ішінде әрбір пошта қалтасы бір файлға сәйкес келеді. Мысалы, Outlook Express ішіндегі Кіріс жолағы бір файл болып табылады Inbox.dbx. Керісінше, Outlook әр хабарды жеке файл ретінде сақтайды. Егер Outlook Express және Outlook әртүрлі компьютерде сақталса, қажет кезінде дұрыс қалтаны керегінде тауып және көшіру үшін ол ақпарат сізге мәлім болуы тиіс.
  • Outlook Express ішінде әрбір пошта қалтасы бір файлға сәйкес келеді. Мысалы, Outlook Express ішіндегі Кіріс жолағы бір файл болып табылады Inbox.dbx. Керісінше, Outlook әр хабарды жеке файл ретінде сақтайды. Егер Outlook Express және Outlook әртүрлі компьютерде сақталса, қажет кезінде дұрыс қалтаны керегінде тауып және көшіру үшін ол ақпарат сізге мәлім болуы тиіс.
  • Электрондық пошта хабарын импорттау үшін Outlook Express пен Outlook бір немесе әртүрлі компьютерлерде орнатылуына негізделген іс рәсімдерінің бірін таңдаңыз.
WhatsApp — смартфондарға арналған мессенджер. Мәтіндік хабарландыру, сурет, видео және аудио жөнелтуге болады. Android, BlackBerry OS, BlackBerry 10, iOS, Series 40, Symbian (S60) және Windows Phone сияқты платформаларда жұмыс істейді. Мессенджерді жасаған компанияның негізін Ян Кум (Jan Koum) және Брайан Эктон (Brian Acton) 2009 жылы Калифорнияштатында құрған. Компанияда 55 қызметкер жұмыс істейді.[1]
  • WhatsApp — смартфондарға арналған мессенджер. Мәтіндік хабарландыру, сурет, видео және аудио жөнелтуге болады. Android, BlackBerry OS, BlackBerry 10, iOS, Series 40, Symbian (S60) және Windows Phone сияқты платформаларда жұмыс істейді. Мессенджерді жасаған компанияның негізін Ян Кум (Jan Koum) және Брайан Эктон (Brian Acton) 2009 жылы Калифорнияштатында құрған. Компанияда 55 қызметкер жұмыс істейді.[1]
  • 2013 жылғы маусым мәліметтеріне сәйкес, WhatsApp арқылы күніне 27 миллиардқа жуық хабарландыру жөнелтіледі.[2]
Мail.Ru Агент – интернет арқылы хабарламалар жіберуге, алуға, ақпарат алмасуға арналған, 2003 жылы Mail.ru компаниясы жасап шығарған тегін бағдарлама. Сондай-ақ бағдарламада видеоқоңырау қызметі, тегін SMS жіберу және IP-телефония мүмкіндіктері орнатылған. Сонымен қатар агентте email-ге келген жаңа пошта туралы хабар беру қызметі бар. Бағдарламаға @mail.ru, @inbox.ru, @list.ru, @bk.ru. домендері арқылы кіруге болады. Mail.ru компаниясының берген мәліметі бойынша, Мail.Ru Агентке айына 21 млн. адамдай тіркеледі екен
  • Мail.Ru Агент – интернет арқылы хабарламалар жіберуге, алуға, ақпарат алмасуға арналған, 2003 жылы Mail.ru компаниясы жасап шығарған тегін бағдарлама. Сондай-ақ бағдарламада видеоқоңырау қызметі, тегін SMS жіберу және IP-телефония мүмкіндіктері орнатылған. Сонымен қатар агентте email-ге келген жаңа пошта туралы хабар беру қызметі бар. Бағдарламаға @mail.ru, @inbox.ru, @list.ru, @bk.ru. домендері арқылы кіруге болады. Mail.ru компаниясының берген мәліметі бойынша, Мail.Ru Агентке айына 21 млн. адамдай тіркеледі екен
ВКонтакте немесе VK (орыс. ВКонтакте, "байланыста" деген мағына береді) — көбінесе орыстілді ғаламторда (рунет) танымал ресейлік көптілді халықаралық сайт, әлеуметтік желі. 2013 жылғы зерттеулер бойынша “ВКонтакте” сайтына күніне 43 миллион адам кірген.
  • ВКонтакте немесе VK (орыс. ВКонтакте, "байланыста" деген мағына береді) — көбінесе орыстілді ғаламторда (рунет) танымал ресейлік көптілді халықаралық сайт, әлеуметтік желі. 2013 жылғы зерттеулер бойынша “ВКонтакте” сайтына күніне 43 миллион адам кірген.
"Вконтакте" сайтының негізін салушы —Павел Дуров. Танымалдылығы жөнінен Белоруссия жәнеУкраинада – бірінші орынды, Ресейде – екінші орынды жәнеҚазақстан бойынша төртінші орынды иеленеді.
  • "Вконтакте" сайтының негізін салушы —Павел Дуров. Танымалдылығы жөнінен Белоруссия жәнеУкраинада – бірінші орынды, Ресейде – екінші орынды жәнеҚазақстан бойынша төртінші орынды иеленеді.
Facebook ([ˈfeɪsˌbʊk], қаз. Фейсбук) — әлемдегі ең ірі әрі ең танымал әлеуметтік желі. 2004 жылы Марк Цукерберг өзінің серіктестері Эдуардо Саверин, Дастин Московиц және Крис Хьюзбен біріге отырып Facebook-тың негізін қалаған[1]. Марк Цукерберг 23 жасында өзінің сайтының арқасында әлемдегі ең жас миллиардер болды[2].
  • Facebook ([ˈfeɪsˌbʊk], қаз. Фейсбук) — әлемдегі ең ірі әрі ең танымал әлеуметтік желі. 2004 жылы Марк Цукерберг өзінің серіктестері Эдуардо Саверин, Дастин Московиц және Крис Хьюзбен біріге отырып Facebook-тың негізін қалаған[1]. Марк Цукерберг 23 жасында өзінің сайтының арқасында әлемдегі ең жас миллиардер болды[2].
  • Сайттың алғашқы аты TheFacebook деп аталды және ол текГарвард университетiнiң студенттерiне ғана қол жетімді болды, кейінірек Бостон университетінің студенттеріне де жол ашылды, ал содан соң .edu доменіндегі электрондық мекенжайы бар АҚШ-тың кез келген оқу орнындағы студенттер де тіркеле алатын болды.
Соңғы 10–15 жылдар бойы технологияның дамуына байланысты дәстүрлі білім формасымен қатар қашықтықтан оқыту дамып келе жатыр.
  • Соңғы 10–15 жылдар бойы технологияның дамуына байланысты дәстүрлі білім формасымен қатар қашықтықтан оқыту дамып келе жатыр.
Қазіргі кезде жаңа технологиялар қолайлы және арзан болып келеді. Интернет арқылы қашықтықтан оқыту барлық әлемде дәстүрлі білім бөлігі болып саналады. Қазіргі кезде Америка, Азия және Еуропа дамыған елдерінде танымал.
  • Қазіргі кезде жаңа технологиялар қолайлы және арзан болып келеді. Интернет арқылы қашықтықтан оқыту барлық әлемде дәстүрлі білім бөлігі болып саналады. Қазіргі кезде Америка, Азия және Еуропа дамыған елдерінде танымал.
Жалпы айтқанда, қашықтықтан оқыту – коммуникативтік технологияның базасы негізінде оқыту, бұл жеке жоспар бойынша және бекітілген жеке оқытушының бақылауымен жүзеге асырылады. Жалпы аудиторияға арналған бағдарламаларға үйреніп, белгілі бір салада өзінің қызығушылық ортасын кеңейтуге болады. Сонымен қатар, оқушыларға курсты аяқтап жоғары оқу орнының тиісті дипломын, академиялық дәрежесін немесе сертификат алуға жағдай жасайтын бағдарламалар таратылуда. Интернет, электрондық пошта, баспасөз материалдарын жіберу, CD-ROM, телефон және Интернет арқылы өтілетін конференциялар, виртуалды бөлмелермен кітапханалар, факсималды байланыс және ішкі байланыстың бел- гіленген уақыты: бұның бәрі - қашықтықтан оқыту элементері болып саналады.
  • Жалпы айтқанда, қашықтықтан оқыту – коммуникативтік технологияның базасы негізінде оқыту, бұл жеке жоспар бойынша және бекітілген жеке оқытушының бақылауымен жүзеге асырылады. Жалпы аудиторияға арналған бағдарламаларға үйреніп, белгілі бір салада өзінің қызығушылық ортасын кеңейтуге болады. Сонымен қатар, оқушыларға курсты аяқтап жоғары оқу орнының тиісті дипломын, академиялық дәрежесін немесе сертификат алуға жағдай жасайтын бағдарламалар таратылуда. Интернет, электрондық пошта, баспасөз материалдарын жіберу, CD-ROM, телефон және Интернет арқылы өтілетін конференциялар, виртуалды бөлмелермен кітапханалар, факсималды байланыс және ішкі байланыстың бел- гіленген уақыты: бұның бәрі - қашықтықтан оқыту элементері болып саналады.
Қашықтықтан оқыту білім алғысы келетіндерге, біліктілігін көтерушілерге, қайта даярлаудан өткісі келетіндерге және жұмыс тапқысы келетіндерге тең мүмкіндіктер береді. Осы жүйе адамның негізгі қызметімен қатар жоғары білім алуға мүмкіндік береді, азаматтардың шетелде оқуға, халықаралық білім беру қоғамдастықпен танылған ғылыми дәрежелерін алуға мүмкіндіктерің кеңейтеді.
  • Қашықтықтан оқыту білім алғысы келетіндерге, біліктілігін көтерушілерге, қайта даярлаудан өткісі келетіндерге және жұмыс тапқысы келетіндерге тең мүмкіндіктер береді. Осы жүйе адамның негізгі қызметімен қатар жоғары білім алуға мүмкіндік береді, азаматтардың шетелде оқуға, халықаралық білім беру қоғамдастықпен танылған ғылыми дәрежелерін алуға мүмкіндіктерің кеңейтеді.
ҚАШЫҚТЫҚТАН ОҚЫТУ БАҒДАРЛАМАСЫН ҰСЫНАТЫН ОҚУ ОРЫНДАРЫН ҮШ КАТЕГОРИЯҒА БӨЛУГЕ БОЛАДЫ:
  • "Натуралды” қашықтықтан оқыту университеттері
  • Корпоративтік тренингтер және/ немесе біліктілікті арттыру курстарының провайдерлері
  • Онлайн оқытуды ұсынатын дәстүрлі университеттер
Телеконференция (ағылш. Теlеconference) — пайдаланушылардың сөздік, мәтіңдік және бейнеақпараттарынөндеу және тарату негізіндегі қарым-қатынас мақсатында қолданылатын желі қызметтерінің интегралдық жиынтығы.
  • Телеконференция (ағылш. Теlеconference) — пайдаланушылардың сөздік, мәтіңдік және бейнеақпараттарынөндеу және тарату негізіндегі қарым-қатынас мақсатында қолданылатын желі қызметтерінің интегралдық жиынтығы.
Телеконференциялар
  • Телеконференциялар
  • Интернетте атау беріліп, түрлі компьютерден таратылатын жаңалықтар тобы Телеконференция деп аталады. Мысалы, бір тақырыпқа байланысты жіберілген мәліметтер тобы серверге келіп түседі де, ал оны өзіне «жақын» серверлерге таратады. Олардың да мәлімет тарату жолы осылайша. Осы себепті, бір серверден жіберілген мәліметтер дүние жүзіне тез тарап кететінін түсіну қиын емес. Оны оқуға және жауап беріп, пікір-талас ұйымдастыруға да болады. Жаңалықтар тобының Телеконференция деп аталуы осы себепті.
  • Телеконференция жұмысы Сервер деп аталатын арнайы программа арқылы ұйымдастырылады. Оны іске қосу үшін Internet Exploler терезесінен Жаңалықтар – Жаңалықтарды оқу командасын беру керек не Жаңалықтар түймесін шертуге болады. Windows 95-те телеконференциямен жұмыс істеуге арналған программаның аты - Internet News, ал Windows 98-де -Outlook Explorer.
  • Мұндағы ескертетін жайт: серверге келіп түскен телеконференциялық хаттар, мәліметтер көп орын алмауы үшін біраз уақыт өткен соң өшіріліп отырады. Сондықтан жиі-жиі компьютерге келіп түскен жаңалықтармен уақтылы танысып отырған жөн.
CASE технологиялар күрделі программалық жүйелерді талдау, жобалау, жасау және сүйемелдеу методологиялардың жиынтығы болып табылады.
  • CASE технологиялар күрделі программалық жүйелерді талдау, жобалау, жасау және сүйемелдеу методологиялардың жиынтығы болып табылады.
CASE құралдардың мынадай түрлерін бөліп қарауға болады.
  • CASE құралдардың мынадай түрлерін бөліп қарауға болады.
  • - талаптарды талдау, спецификациялармен құрылымдарды жобалау, интерфейстерді жөндеудің CASE құралдары (CASE1 - бірінші ұрпағы).
  • - программалық қамсыздандыруды жасаудың толық өмірлік циклін қарастыратын біріктірілген орталардың жүзеге асыру және бастапқы текстерді генерациялаудың CASE құралдары ( CASE2 - екінші ұрпағы).
Компьютерлік желі дегеніміз – ресуростарды (дискі, файл, принтер, коммуникациялық құрылғылар) тиімді пайдалану мақсатында бір – бірімен байланыстырылған компьютерлер тізбегі. Компьютерлік желілер масштабы мен мүмкіндігі бойынша ерекшеленеді. Ең шағын желілер жергілікті деп аталады да, компьютерді біріктіру үшін қолданылады. Жергілікті желіден кейінгі орынды масштабы бойынша корпоративті есептеуіш желілер алады. Бұл желілерді ірі мекемелерді, банктер мен олардың филиалдары, сақтандыру компаниялары, бұқаралық ақпарат құралдары құрады.
  • Компьютерлік желі дегеніміз – ресуростарды (дискі, файл, принтер, коммуникациялық құрылғылар) тиімді пайдалану мақсатында бір – бірімен байланыстырылған компьютерлер тізбегі. Компьютерлік желілер масштабы мен мүмкіндігі бойынша ерекшеленеді. Ең шағын желілер жергілікті деп аталады да, компьютерді біріктіру үшін қолданылады. Жергілікті желіден кейінгі орынды масштабы бойынша корпоративті есептеуіш желілер алады. Бұл желілерді ірі мекемелерді, банктер мен олардың филиалдары, сақтандыру компаниялары, бұқаралық ақпарат құралдары құрады.
Егер желі елдегі аймақтық масштабтағы компьютерлерді біріктіретін болса, аймақтық есептеуіш желісі деп атайды. Мұндай желіде байланыс желісі ретінде телефон байланысы, телефон тораптары немесе сымсыз байланыс серігі қолданылады.
  • Егер желі елдегі аймақтық масштабтағы компьютерлерді біріктіретін болса, аймақтық есептеуіш желісі деп атайды. Мұндай желіде байланыс желісі ретінде телефон байланысы, телефон тораптары немесе сымсыз байланыс серігі қолданылады.
  • Жергілікті желі – саны шектеулі компьютерлерді біріктіру үшін қолданылады. Компьютерлерді желіге қосу үшін компьютерден басқа құрылғылар:желілік адаптер, кабель, концентратор (HUB) немесе коммутатор (SWICH) қажет.
  • Желілік адаптер – компьютердің байланыс желісімен сәйкестендірілуін қамтамасыз ететін құрылғы.
Сонымен, жергілікті желі дегеніміз – бір – бірімен қатар орналасқан компьютерді біріктіретін жүйелер (бір бөлмеде немесе бір ғимаратта, қатар орналсқан компьютерлер).
  • Сонымен, жергілікті желі дегеніміз – бір – бірімен қатар орналасқан компьютерді біріктіретін жүйелер (бір бөлмеде немесе бір ғимаратта, қатар орналсқан компьютерлер).