Конспект занятия "Дені саудың - жаны сау" 6 класс

Павлодар облысы
Екібастұз қаласы
№19 арнайы жалпы білім беру мектебі
жаратылыстану пәнінің мұғалімі
Тулегенова Назида Кабдрахмановна
Тақырыбы: «Дені саудың – жаны сау».
Сайыс.
Сабақтың мақсаты: Денсаулық – адам баласының азбас қазынасы, асқан
байлығы, өмірінің тірегі екенін түсініп, оны бағалай білуге үйрету.
Оқушылардың салауатты өмір сүруге және жас ұрпақты зиянды заттардан
аулақ болуға үйрету.
Ой — өрістерін шығармашылық қабілеттерін дамыту.
Шаттық шеңбері
Қош келдіңіз, қонақтар!
Бізге келсек…
Сабақтан біз сабақтан қалмаймыз,
Үлкендерді сыйлаймыз,
Айтқан ақылды ойға түйіп,
Денсаулықты сақтаймыз:
Ендеше, оқушылар және біздің құрметті қонақтар! Біздің мына өлең
жолдарынан сабағымыз денсаулық туралы болатынын байқады деп
ойлаймын. Ал, оқушылар тақырыбымыз ««Дені саудың – жаны сау» деп
аталады және бұл сабақтан біз денсаулық туралы әңгімелесіп, мақал — мәтел
айтып, өз ойымызды қосамыз. Денсаулықты бағалап, сақтай білуге
үйренеміз. Сабағымыздың дәйек сөзі «Тәуелсіз ел тірегі — дені сау санасы
уланбаған, саналы ұрпақ».
Қызығушылығын ояту
Балалар, қалай ойлайсыңдар, адамның көңілді болуы неге байланысты?
(оқушылар жауап береді)
Дені сау адамның көңілі шат, ол — бақытты. Денсаулық — зор байлық.
Денсаулық болса, бәрі де болады.
Олай болса, деніміз сау, құрыш білекті, алып жүректі, қайсар да қайратты,
ұқыпты да әдемі қазақ азаматы болу үшін адам денсаулығына не қажет деп
ойлайсыңдар? (Сызба көрсетіледі, сызбадағы қажеттіліктерді оқушыларға
оқыту арқылы әрбір топ өз ойларын ортаға салады.)
Бүгінгі сабағымыз сайыс түрінде болады. Сондықтан 2 топқа бөлініп
отырайық.
1-топ «Шымыр»
2-топ «Денсаулық»
Бүгінгі сайысымызға қатысушы топтарымыз дайын болса сайысымызды
бастайық.
Сайысымыз 5 бөлімнен тұрады. Сайысты бастамас бұрын сарапшылармен
танысып алайық.
1-бөлім «Таныстыру»
Әр топ өздерін таныстырып ұрандарын айтады.
«Шымыр» тобының ұраны: «Шынықсаң шымыр боларсың»
«Денсаулық» тобының ұраны: «Денсаулық – ел байлығы»
2-бөлім. Денсаулыққа байланысты мақал-мәтелдер айтып жарысу.
Сұрап алған аурудың емі табылмас.
Көзің ауырса қолыңды тый, ішің ауырса аузыңды тый.
Бірінші байлық денсаулық
Екінші байлық– ақ жаулық
Үшінші байлық-он саулық
Тазалық – саулық негізі
Саулық – байлық негізі.
Жан ауырса — тән азады,
Қайғы басса — жан азады.
Жалқаулық — жаман ауру.
3-бөлім. Карточкамен жұмысстұз
1 карточка.
«Денсаулық» себетіне өзіңе пайдалы, дәрумендері мол жеміс — жидек,
көкөністердің суретін жина, түсіндір.
2 карточка.
Қандай ұлттық ойындарды білесің, ойынның бір түріне тоқтал.
Көрермендерге.
Денсаулыққа пайдалы күн тәртібін жаса.
4-бөлім. «Жарнама»
(1-топ айранды жарнамалайды)
Айран сүттен жасалады. Оның денсаулыққа пайдасы зор, себебі оның
құрамындағы сүт-табиғи өнім. «Спрайт» сатып ішкенше, осы айранды сатып
алып ішуіміз керек. Өзі арзан, өзі дәмді.
(2-ші топ құртты жарнамалайды)
Құрт сиырдың сүтінен жасалады. Оның тіске көп пайдасы бар. Ол тісті
қатайтады. «Орбит» сатып алғанща, осы құртты сатып алған тиімді.
(Көрермендер сабынды жарнамалайды)
Бұл — «Тазалық» деген сабын. Бұл сабын денедегі әртүрлі микроптарды
жояды. Бетті, қолды шаңнан тазартады.
5-бөлім. «Салауатты өмір салты»
Мұғалім: Балалар, бұл бөлімнің мақсаты сендердің алған білім-білік
дағдыларыңды сұрақтар арқылы байқау болып табылады.
Сұрақтар:
«Шымыр»тобына:
Құрт ауруынан сақтанудың жолдары қандай?
Жауап:
Одан сақтанудың жолдары:
біреудің аузындағы сағызын шайнамау.
әр адамның жеке орамалы. Сабыны, тіс щеткасы болуы керек.
үнемі тазалықты сақтауымыз керек және т.б.
«Денсаулық» тобына»:
Темекі тартудың адамға зияны қандай?
Жауап:
Темекі адам денсаулығына зиянды болып табылады. Оның құрамында
никотин бар. Біз темекі тартсақ, барлық ағзамызды бұзамыз. Темекіден
жүрек, өкпе, тамақ аурулары пайда болады. Темекі ауаны, қоршаған ортаны
ластайды.
Нашақорлықтан сақтанудың жолдары қандай?
Жауап:
Нашақорлық – адам өміріне өте зиянды нәрсе. Одан әрқашан аулақ жүруіміз
керек. Ол адамның миын улап, әр түрлі жаман қылықтар жасауға
итермелейді.
Мұғалім: Осымен сайысымыз аяқталды, әділ-қазылар алқасы сайыстың
қорытындысын шығарғанша М.Дулатов атамыздың денсаулық жайында
айтқан ақыл-кеңестерін қайталайық.
1-оқушы: Құлаққа ұрма, құлаққа айғайлама, шыңғырма. Қалам, қарындаш,
ине сияқты үшкір нәрселермен құлағыңның ішін шұқыма.
2-оқушы: Құлағыңның ішін, сыртын таза ұста. Сабынды сумен құлағыңды
абайлап жу. Жуынған соң құлағыңның суланған жерін сүртіп, құрғат.
3-оқушы: Құлағыңның ішіне бір нәрсе кіре қалса, өзің еш нәрсе істеме.
Тездетіп дәрігерге көрін.
4-оқушы: Мұрныңды әрдайым таза ұста, жүргенде, жүгіргенде, сөйлегенде,
ұйықтағанда мұрныңмен дұрыстап дем ала алмайтын болсаң, дәрігерге көрін.
5-оқушы: Үйдің ішінде еденге қақырма.
6-оқушы: Демалғанда аузың үнемі жабулы болсын. Щаңды, я, ауасы
бұзылған орында шамаң келгенше демалмаған жөн. Жүрген жеріңді
шаңдатпай жүр, әсіресе үй ішінде щаң көтеруші болма.
7-оқушы: Тұла — бойыңды, мойыныңды, көкірегіңді, арқаңды, күнде салқын
сумен жуып тұр. Денеңді таза ұста, жұмасына бір рет жылы суға шомылып
тұр.
8-оқушы: Өзіңді, тамағыңды таза ұста, ішкен-жеген сайын және де ертеңді —
кеш аузыңды тазалап шайқа. Таза ауада көбірек жүр, қимылда (ойна, жүгір).
Бәрі: Мұның бәрі дененің саулығы үшін керек.
Тыңдайық-ойланайық.
Ұлықпан Хәкімнің өсиетіне назар аударайық. Денсаулықтың жақсы болуы
дегеніміз — ұзақ өмір сүру. Біздің бәріміздің де ұзақ өмір сүргіміз келеді.
Жетеліге жеті өсиет — аңыз. Ұлықпан Хәкім ерекше дарынды, зерек
данышпан адам болған. Қандай кесел болмасын емдеп жазады екен.
Күндердің күнінде сол Ұлықпан Хәкім қатты науқастанып, төсек тартып
жатып қалады. Шәкірттері жиналып, емдеуге кіріседі.
Ұлықпан оларға:
Қымбатты шәкірттерім, мені емдеп босқа әуре болмаңдар! Мен көз
жұмғаннан соң қайғырмаңдар. Сендерге қалдырар жеті өсиетім бар. Сол
өсиетке бой ұсыныңдар, өзгелерге де тарата жүріңдер,- депті.
Балалар, осы 7 өсиетті орындау міндеттерің, сонда сендер еліміздің ішкі,
сыртқы жауларынан қорғайтын дені сау, саналы, толыққанды адам болып
өсесіңдер.
Ұлықпан Хәкімнің 7 өсиеті:
Біріншісі – ерте тұру.
Екіншісі – орта тазалығын сақтау.
Үшіншісі дене шынықтыру.
Төртіншісі – дене тазалығы.
Бесіншісі – сергектік.
Алтыншысы – артық тамақ ішпеу.
Жетіншісі – көп ұйықтамау.
Қорытынды:
Оқушылар, осы сабағымызды қорытындылай келе, сендердің ойларыңды
тыңдай отырып, «Дені саудың – жаны сау» екенін түсініп, оны бағалай біледі
деп ойлаймын. Спортпен айналысып, тазалықты сақтап, жаман әдеттен аулақ
болып, бір – бірімізге жақсы көңіл – күй, күлкі сыйлап, шаттық сыйлап жүре
берейік. Жақсы, шынайы күлкі адамның өмірін ұзартады дейді. Сондықтан…
Денің сау, ғұмыр жасың болар ұзақ,
Ауруға төрт нәрсемен құрсақ тұзақ.
Жылы сөз, жеңіл тамақ, жақсы әуен,
Күлкідей бола алмайды бәрі бірақ.