Презентация "Дінтану негіздері"

• ЕУРАЗИЯ ТЕХНОЛОГИЯЛЫҚ УНИВЕРСИТЕТІ

• Тақырыбы: «Дінтану негіздері»

• Орындаған: Қабыл Біржан
• Тексерген: Шубаева Ұ. Қ

• Алматы 2015 ж.

• Дін- адам баласының
• Жаратушыға,айнала қоршаған ортаға деген наным - сенімі. Дін-адамдар арасындағы бірлік пен ынтымақтастыққа ерекше мән береді. Имандылыққа жетелейді.

• Дін туралы:

• Дін –адам мен мінсіз болмыстың (Алланың, Жаратушының)
• табиғи байланысы туралы сана.

• Дінді зерттейді:

• теология

• атеизм

• дінтану

• Әлемдік беделге ие болған діндер қатарына будда, христиан, ислам(мұсылман) діндері жатады.

• ҚР-ның Ата Заңы- Конституциясының 1- бабында Қазақстан зайырлы мемлекет» деп жазылған.
• Қазақстанда ешқандай дін мемлекеттік емес, қай дінге кіру,
• кірмеу - азаматтың өз еркі делінген.

• Бүгінгі күні елімізде 3000 діни ұйым,40 конфессия,100 этникалық топтар,
• 1652 мұсылмандық ұйым,1523 мешіт бар.Орыстардың православаиясында
• 3 епархия,280 приход,8 монастырлері жұмыс істейді.

Қазақстандағы басты діндер

• Қазақстандағы басты діндер
• Христиан

• Ислам

• 67-70 %

• Католик

• Православ

• Протестант

• Терминдер сөздігі

• Атеизм құдайды жоққа шығару
• Авеста зороастризмдегі киелі мәтіндер жинағы
• Анимизм жан мен рухқа сену
• Аят Құран сүрелерінің аяқталған ойды білдіретін бір бөлігі
• Библия (Інжіл) Иса пайғамбарға түскен діни кітап
• Брахмандар индуизмдегі каста өкілдері
• Жихад нәтижеге, мақсатқа жету үшін қайрат жұмсау, күресу
• Конфессия діни сенім
• Қағба жер бетінде тұрғызылған тұңғыш құлшылық орны
• Ламаизм Моңғолия, Тибет және т.б. елдерге таралған буддизм ағымы
• Политеизм көп құдайдың барлығына негізделетін діни жүйе
• Мазхаб исламдағы діни құқықтық мектеп
• Монотеизм бір құдайға шақыратын діни сенім
• Мокша азат ету, адамзат тіршілігіндегі мақсаттың соңғы жетістігі
• Мессия Құдай жер бетіне жіберген құтқарушы, Қиямет күнінің хабаршысы
• Секта орнықты діни ілімге оппозициялық ағым
• Сенагога иудаизмдегі құлшылық ету үйі
• Синтоизм Жапонияға таралған дін
• Фетишизм жансыз заттардың тылсымдық қасиеттерін сенімге айналдыру
• Теология құдайтану пәні

• Көне Египет құдайлары Көне Грекия құдайлары

• Амон-Ра – Күн құдайы
• Анубис –
• Бает –
• Исида –
• Ренеутет –
• Сиа –
• Сохмет –
• Тефнут –
• Маат –
• Хатор –
• Ху –
• Гор –
• Сет –
• Осирис –

• Найзағай құдайы – Зевс
• Махаббат пен сұлулық құдайы –
• Теңіз құдайы –
• Жер асты дүниесі құдайы –
• Әділет құдайы –
• Соғыс құдайы –
• Диқаншылық, молшылық құдайы –
• Даналық, өнер, кәсіпкерлік ұдайы–
• Жүзімшілік пен шарап жасау құдайы –
• Күн құдайы –
• Жартылай адам, жартылай бұқа –
• Аңшылық құдайы –
• Қолөнер құдайы –
• Зевстің әйелі –
• Ең ақылды әйел құдай Афинаның анасы-

Біздің дәуірімізге дейінгі II мың жылдықта Солтүстік Арабияның көшпелі еврей тайпаларының полиатеистік сенімдері мен ырымдарының негізінде пайда болды. Біздің дәуірімізге дейінгі XIII ғасыр Палестинаны (Ханаан) жаулап алады. Иудаизмнің қалыптасуына Яхве құдайын асқақтатушы Иуда тайпасы (атауы осыдан шыққан) ерекше ықпал еткен. Соңынан Яхве жалғыз құдайға айналады. Иуды тайпасынан шыққан Давид патша (біздің дәуірімізге дейінгі 977 жылы шамасы) заманында Израил-Иудейлік патшалық күшейіп, иудейлер тегі пұрсатты жағдайға ие болды. Иудаизмде діни ілім мен асқақтату ертеден басталады. Оларға жататындар:

• Біздің дәуірімізге дейінгі II мың жылдықта Солтүстік Арабияның көшпелі еврей тайпаларының полиатеистік сенімдері мен ырымдарының негізінде пайда болды. Біздің дәуірімізге дейінгі XIII ғасыр Палестинаны (Ханаан) жаулап алады. Иудаизмнің қалыптасуына Яхве құдайын асқақтатушы Иуда тайпасы (атауы осыдан шыққан) ерекше ықпал еткен. Соңынан Яхве жалғыз құдайға айналады. Иуды тайпасынан шыққан Давид патша (біздің дәуірімізге дейінгі 977 жылы шамасы) заманында Израил-Иудейлік патшалық күшейіп, иудейлер тегі пұрсатты жағдайға ие болды. Иудаизмде діни ілім мен асқақтату ертеден басталады. Оларға жататындар:
• Құдай, Дүние, Адам жайлы ілім;
• діни асқақтатудың тәртібі;
• моральдық-өнегелік қарым-қатынастар кодексі;
• діни институттар жүйесі;
• Құдай аңдамалылығының тұжырымы;
• Мессианизм - Құдайдың елшісінің немесе маңдайына бақ қонғандардың Мессияға келуі, Құдай патшалығының орнауы.

Ата-ананы қадірлеу, қастерлеу.

• Ата-ананы қадірлеу, қастерлеу.
• Адамдар арасындағы татулық.
• Кекшіл болмау, қателіктерді кешіре білу.
• Кісіге қол жұмсамау.
• Өтірік айтпау.
• Біреудің мүлкіне көз сүзбеу, күншілдіктен аулақ болу.

Ислам   діні – дүние  жүзілік  діндердің  ішінде  ең  кеш  шыққан  жас  дін. Ол  біздің  заманымыздың  VII  ғасырында  арабия  түбегін  мекендеген  тайпалар алғашқы  қауымдық  қатынастардан  таптық  қатынастарға  көше  бастаған  кезде  құл  иеленушілік  идеологиясы  ретінде  дүниеге  келді. Тарихи  деректерге,  әдеби  аңыздарға  сүйенсек,  Ислам  діні  Арабиядағы  Хиджаз өлкесінің  ең  ірі  қаласы – Меккеде  шықты. Арабия  елі  бірқатар  бай  елдердің  орталығы  болды. Олар: Рим, Византия, Египет, Иран  және  басқа  елдер  бір-бірімен  сауда  қатынасын  жасаған  кезде  Арабия  жерін  басып  өтетін. 

• Ислам   діні – дүние  жүзілік  діндердің  ішінде  ең  кеш  шыққан  жас  дін. Ол  біздің  заманымыздың  VII  ғасырында  арабия  түбегін  мекендеген  тайпалар алғашқы  қауымдық  қатынастардан  таптық  қатынастарға  көше  бастаған  кезде  құл  иеленушілік  идеологиясы  ретінде  дүниеге  келді. Тарихи  деректерге,  әдеби  аңыздарға  сүйенсек,  Ислам  діні  Арабиядағы  Хиджаз өлкесінің  ең  ірі  қаласы – Меккеде  шықты. Арабия  елі  бірқатар  бай  елдердің  орталығы  болды. Олар: Рим, Византия, Египет, Иран  және  басқа  елдер  бір-бірімен  сауда  қатынасын  жасаған  кезде  Арабия  жерін  басып  өтетін. 
• Осыған  байланысты  Араб  феодалдары  жер келері  боуымен  бірге, құл  жұмсаудан, құл  сатудан  орасан  зор  табыс  түсіріп  отырды. Сонымен  бірге, Мекке  ерте  уақыттан  бастап-ақ  діни  орталық  болып  саналатын. Меккенің  орталығындағы  Зәмзәм  су  сөзі,  оның  жанындағы  Әулиелі  қагатас  Қаабы  Храмы  көшпелі  бадауиелердің  өз  құдайына  табынатын  орны  болды. Бұлкезде  әрбір  рудың  өздерінің  рулық  құдайы  болды.   Олардың  бейнесі  Қаабаның  маңдайына  орналасқан  болатын.Кейбір  мұсылман  аңыздарында  Кааба  мен  Зәмзәм  су  көзін  Ибрагим  пайғамбар мен  оның  ұлы  Исмаил  салған  деген  деректі  де  кездестіреміз. Меккенің  орналасқан  жері  егін  шаруашылығымен  де, мал  шаруашылығымен  де  айналсуға  қолайсыз  болды. Сондықтан  меккеліктер  шамаларына, қолдарындағы  қаражаттың  мөлшеріне  қарай  Мекке  шонжарларына  сауда  керуендеріне  қосылатын. 

Бейбітшілік.

• Бейбітшілік.
• Татулық.
• Тыныштық.
• Кешірімділік.
• Мейірімділік.
• Адамгершілік.
• Тазалық.
• Әділдік

Христиан біздің дәуіріміздегі I ғ. Рим империясының шығыс бөлігінде пайда болған. Рим жаулап алушыларының дәуірінде бағынған шығыс халықтарының ескі тайпалық діндері кері кетті. Құлдар мен басқа елдердің халқына,торыққан миллиондаған адамдарға римдік ұлттық көңілдеріне жұбаныш әкеле алмады.Сондықтан, барлығына түсінікті жарқын дін керек болды. Христиан этникалық ерекшеліктеріне бөлмейтін барлық адамдарға тең дін ретінде пайда болды. Христиан да басқа діндер сияқты түксіз жерде пайда бола салған жоқ.Оған діндарлар ғана емес,сонымен бірге шығыс халықтарының көптеген философ өкілдері әсер етті. Христианға шығыстың діни құрылымдарынан қатты әсер еткені иудаизм болды.

• Христиан біздің дәуіріміздегі I ғ. Рим империясының шығыс бөлігінде пайда болған. Рим жаулап алушыларының дәуірінде бағынған шығыс халықтарының ескі тайпалық діндері кері кетті. Құлдар мен басқа елдердің халқына,торыққан миллиондаған адамдарға римдік ұлттық көңілдеріне жұбаныш әкеле алмады.Сондықтан, барлығына түсінікті жарқын дін керек болды. Христиан этникалық ерекшеліктеріне бөлмейтін барлық адамдарға тең дін ретінде пайда болды. Христиан да басқа діндер сияқты түксіз жерде пайда бола салған жоқ.Оған діндарлар ғана емес,сонымен бірге шығыс халықтарының көптеген философ өкілдері әсер етті. Христианға шығыстың діни құрылымдарынан қатты әсер еткені иудаизм болды.

• СЕНІМ

• ҮМІТ

• СҮЙІСПЕНШІЛІК

• Ал, дәстүрлі діндердің ішіндегі біршама көнесі – Буддизм. Бұл дін өзінен көп бұрын пайда болған хиндуизмнің тамырынан нәр алған. Ежелгі үндістандықтардың тарихымен үндесіп, дамыған хиндуизмнен салт-дәстүр, аңыз, символизмнен бастап философиялық ойлар мен пайымдарға дейінгі көп ілімдерді мұра етіп қабылдады. Будда адам баласының дүниеге келуі мен қайтуының циклін түсіндірді. Онда пенде өзінің жасаған әр ісінің нәтижесі мен салдарын көреді деген философиялық тұжырым жасалады. Дәл бүгін тірі организм болып жүрген тәніңіз бұрынғы тірлікте жасаған ісіңіздің нәтижесі деп танытты. Өмір дегеніміздің өзі өлімнің тікелей жалғасы. Аталмыш цикл үзілмейді. Әр жан иесі қиналады, осы ауырпалықтың бәрі оның бұрынғы тірлікте жасаған «иттіктерінің» салдары. Ал, қиналмау үшін бейнеттің өзімен емес, соны тудырған себеппен күресу қажеттігін уағыздады. Себептің өзі бұрынғы тірлікте өтіп кететіндіктен уақытты кері қайтара алмайсың. Сондықтан, тек қана кейін қиналмау үшін алдағы бейнеттің салдарын бүгін тудырмауың керек. Будданың адал өмір сүру жайындағы қағидасы осы тұстан туған. Оны қазақы ұғымға салсақ, «не ексең соны орасың» дегенге келіп саяды. Ғылыми түрде істің нәтижесінен туатын жауапкершілік ретінде түсінуге негіз бар. Осы дүниедегі тірлікте жақсылық жасасаң кейінгі өміріңде жемісін көресің, ал, жамандық істесең азабын тартасың дегеніне қарап адамның қалай болуы тек өзіне байланысты екендігін аңғаруға болады. Будда қайтыс болғаннан кейін шәкірттері оның қағидаларының басын құрап  Трипитика атты ғибратнамасын жарыққа шығарған. Тағы бір туындысы бар, ол Дармапад аталады. Будда шәкірттерінің «Нама будаяа, нама дармаяа, нама сангаяа», яғни, «буддаға табынайық, будданың қағидасына табынайық, оның ғибратнамасын таратушыларға тағы бас иейік» деген мағынаны білдіретін сөзі кейін «үш асыл»  аталып кеткен.

• Өмір дегеніміз азап

• Азаптың себебі бар, оның көзі –адамның қалау-тілеуінде, ниетінде

• Азаптан құтылуы мүмкін, оның бақытты күйін “Нирвана” деп атайды

• Ортадағы тура жол, оның мәні адам қалауын тәркі етуде болып табылады

• Жету жолдары:

• Саф сенім. Ақ ниет. Шыншыл сөз. Дұрыс әрекет. Салауатты өмір салты Қажырлы қайрат. Таза жады. Адал зейін

• “Мұсылман діні мен христиан діні – Қазақстанның рухани дүниесінің қос қанаты. Қай діннің болса да өмір сүруге құқығы бар. Ал адамдарда оларды таңдау құқығы, ождан бостандығы болуы тиіс... Құдайға құлшылық ету жас кезде де, егде тартқанда да жарасады.”
• Н.Ә. Назарбаев