Сабақ жоспары Математика пәні 4-сынып

Сабақ жоспары Математика пәні. 4-сынып
Сабақ жүргізген
мұғалімнің аты-жөні
Абишева
Гульназ
4 «К» сыныбы.
Оқушының саны 25
Ақмола облысы
Бурабай ауданы
Бурабай кенті
С,Сейфуллин
атындағы орта
мектебі
1 Апта
2.09.2014
2 Сабақ. 13:45-11 25 дәрісхана
Сабақтың атауы
Натурал сандар,шамалар
Сілтеме
Жалпы
мақсаты
Міндеттер:
Күтілетін
нәтиже
Тапсырмалар
wiki
беттерінен
жүктелген
дереккөздер
1 сабақ. тақырыбы: Натурал сандар,шамалар
Натурал
сандар,шамалар
жайлы ойларын
дамыту
Белгіленуге
арналған түйінді
сөздер Натурал
сандар,шамалар
Натурал
сандар,шамалар
Сабақтың жүрілуі бойынша мұғалімнің жазбалары: Мұғалімдер немен
айналысады және оқушылар немен айналысады.
Оқушыларды ұйымдастыру, сәлемдесу 0,5мин
СТО сұрақтары
Сабақ барысында жасаған мұғалім мен оқушының іс-әрекеті
Сын
тұрғысынан
ойлау үшін
мүмкіндіктер
-еркін ойлауға
қан-дай
мүмкіндіктер
жасалды?
Мағынаны
ажыра-ту
сатысы (жаңа
ақпарат)
-оқушыларды
белсе-не
қатыстыру
-
стратегияларды
жүйелі қолдану
арқылы
оқушылар-дың
жұмысын
ұйымдастыру
(сауал қоя білу,
талдау жа-сай
білу, баяндау
және қызу ой
талқы-сын
жасай білу
қабі-леттерін
жетілдіру
жолдарын
беру)
-оқушылармен
бір-лесіп
жұмыс жасау,
қарым-қатынас
-әрі қарай не болатынына қызықтыру, белсенділіктерін ояту
-алатын білімінің пайдалылығына көздерін жеткізу
-білімін, ақпаратты жүйелеуге үйрету
ІІ. Мағынаны тану
Тақырыбы: Сандардың нумерациясы.
Мақсаты: үш таңбалы сандардың құрылу тәсілдерін қорытындылау;
оларды салыстыру; алдыңғы, келесі түсініктерін пайдалана отырып,
натурал сандар қатарындағы сандарды табу дағдыларын жетілдіру .
Түрі: жаңа сабақ Әдісі: сұрақ-жауап, талдау,есептеу, салыстыру.
Көрнекілігі: суретті кестелер, қосымша тапсырмалар жазылған
үлестірмелер.
Сабақтың барысы: І. Ұйымдастыру кезеңі. Амандасу, түгендеу,
оқушылардың зейінін сабаққа аудару.
Балалар, бір – біріңе қарап жымиыңдар, жайланып отырып, көздеріңді
жұмыңдар. Менің айтқанымды іштеріңнен қайталаңдар.
Мен бақытты баламын,
Жан дүниемде күн нұрлы
Жылуым мол бойымда.
Осы жылуды Жер бетіндегі барлық адамдарға жолдаймын.
Менің оқығым келеді! Білімді, алғыр болғым келеді!
ІІ. Мақсат қою кезеңі: Оқулықпен танысу: 4 класс «Математика»
оқулығын Ә.Б. Ақпаева, Л.А.Лебедева, В.В.Бурова деген авторлар
құрастырып жазған. ҚР Білім және ғылым министрлігі ұсынған. Алматы
қаласынан «Алматыкітап» баспасынан 2011 жылы шыққан. 3. Кітапта
шартты белгілер бар, сендердің кітаппен тез тіл табысып, әрі дұрыс
пайдалануларыңа қолайлы болсын деп жасалған. 4.Осы жаңа кітап
сендердің адал достарың, көмекшілерің. Сендерден кейін басқада жас
өспірімдер бұл кітапты пайдаланады. «Білім еш уақытта ескірмейді»
Сондықтан кітапты күтіп ұстау керектігін есіңнен шығарма.
ІІІ. Жаңа сабақ: кіріспе. Көркем жазу сәтіне 1, 2, 3 цифрларының
көмегімен үш таңбалы сандар жазу ұсынылады. (123, 132, 213, 231, 312,
321)
- Неше сан жаздыңдар? Ең кіші санды; ең үлкен санды; 1 ондығы бар
санды; 1 бірлігі бар санды; 3 ондығы бар санды ата. 312 мен 321
сандарының арасындағы сандарды жаз.
Сабақтың
маңыздылығы
не?
-оқушылар не
алады?
-бұрынғы білімін
қалай пайдалана
алады?
-өмірден алған
тәжірибесінің
әсері?
-сабақтың
болашақта
оқушыға қандай
пайдасы бар?
-оқушыларды ой қозғау арқылы тақырыпқа әкелу
-тақырып жайлы бұрынғы білетіндерін анықтау, соған сүйену
жолдарын табу
І. Қызығушылығын ояту
Психологиялық көңіл күй.
Тірек білім, білік дағдыларын еске түсіру:
А) 0,1,2,3,4,5,6,7,8,9 1таңбалы сандар.
Ә) 0,1,2,3,4,5,6,7,8,9 натурал сандар
шеберлігін
ұтымды
пайдалана білу
-оқулықтан
басқа
ақпараттар
көзін ашу
Толғаныс
1. Оқулықпен жұмыс. 1 ауызша есептеу. Жасырын сандарды
ата.
Алдыңғы
сан
689
99
998
408
666
Сан
690
100
999
409
667
Кейінгі сан
691
101
1000
410
668
2. Сандар туралы білімдерін қайталауға арналған жұмыс.
№ 2. Өздік жұмыс. Сандарды ата. Оларды кему ретімен жаз.
Разрядтар
жүздіктер
ондықтар
бірліктер
9
7
0
5
9
6
5
0
0
4
8
9
2
0
9
4
3
№ 3. Салыстыр. Жұптық жұмыс. Есептемей – ақ салыстыру.
699 90 < 699 9 808 8 > 808 80
400 + 80 > 400 + 8 550 + 50 > 550 + 5
998 900 < 998 90 665 60 5 = 665 5
№ 4. Көрсетілген өлшем бірліктеріне өрнекте. (Үш қатардан 3 оқушы,
жарысу).
900 см = 9 м 895 см = 8м 9дм 5см 10м = 100дм
400см = 4 м 502 см = 0дм 2см 10м = 1000
см
300см = 3 м 660см = 6м 6дм 0см 2м 5дм 7см
=257см
ІҮ.Жаңа сабақты пысықтау: 1. түсіндіріп шығару.
№ 5 (1). Есептерді шығар. (қысқаша шарты)
І емхана – 3 дәрігер 14 баладан ? шешуі: 3 ∙ 14 + 2 ∙ 17 = 42
+ 34 = 76
ІІ емхана 2 дәрігер – 17 баладан жауабы: барлығы 76 бала
қабылданды.
№ 5 (2).
Мараттың салмағы – 45кг, ? кг ауыр шешуі: 45 – 45 : 3 = 45 15
= 30
Інісі Қайраттың салмағы - ? , 3 есе жеңіл жауабы: Қайратқа
қарағанда Марат 30кг ауыр
6. (4 оқушы тақтада).
1) Ш: 24 ∙ 6 = 144 Ж: 144 парақ қатырмақағаз бар.
2) Ш: 124 + 124 2 = 124 + 248 = 372 Ж: барлығы 372 парақ қағаз
бар.
Ш: 124 + 124 : 2 = 124 + 62 = 186 Ж: барлығы 186 парақ қағаз бар.
3) Ақ қағаз – 124 Ш: 500 (124 + 106) = 500 230
= 270
Көк қағаз – 106 500п.қ. Ж: 270 сары қағаз
Сары - ?
7. Топтық жұмыс. Кесте бойынша өрнектер құрастыр және жаз.
Олардың мәнін тап.
150 ∙ 3 + 250 = 700 880 : 4 + 11 ∙ 2 = 242 320 + 300:
20 = 470
4 ∙ 12 + 210 = 258 299 + 900 680 = 519
А).
Қосылғыш
150 ∙ 3
4 ∙12
880 : 4
299
320
Қосылғыш
250
210
11 ∙ 2
900 680
300 : 20
Қосынды
700
258
242
519
470
Б). 800 – 600 : 5 = 680
Азайғыш
800
45 ∙ 4
445 + 355
1000
560
Азайтқыш
600 : 5
44 : 4
55 ∙ 3
230 ∙ 3
405 : 5
Айырма
680
169
635
310
479
Шығармашылық тапсырма. № 9.
Ү.Қорыту. Бүгінгі сабақтан не білдік? Үйге тапсырма: 8. 5 бет.
Бағалау.
(рефлексия)
-сабақта
үйренген-дерін
бекіту, қолдану
жолдарын беру
-жаңадан
үйренгенін
пайдалана
отырып,
білімін
жүйелеу
жауап шешімі
осыған
байланысты
жұмыс-тар
беру арқылы
түсінік
деңгейін
тексеру
3. Сыныпта қорғау /10 мин/ әр топтан 1 бала тұрып
айтады
ІІІ. Ой қорытынды
Сонда біз бүгін не туралы өттік? 1 мин
Бағалау
(түрлері)
-оқушының
өзін-өзі
бағалауы
-топтың өзін-
өзі бағалауы
Бағалау: /2мин/ Өзін-өзі және достарын бағалау парағы
Оқушының
аты-жөні
Топта сөйлеп, идея
айтқанды-ғын бағала
Белсенділігін
бағала
1
2
3
4
-сабақты қалай
аяқтауды жоспарлау
Сабақты аяқтау
түрлері
-үйде жалғастыру...
Үйге тапсырма жазып ал
Мәтінді оқу./1 мин/
45 мин. Сабақтың соңы
Сабақ барысын
ұйымдастырудағы
қосымша іс-
әрекеттер немесе
сабақ бойынша
өзгертулер
-оқушы алған
білімінің деңгейін
қандай дәлел арқылы
білуге болады?
- оқушының
білмегенін жеткізе
аламыз ба?
-мүкіндіктер мен
уақыт жеткілікті
болды ма?
-қандай әдіспен
олардан топ құрамын?
(білім деңгейі, өз
қалаулары, өзара
үйрету топтары)
Сабақтың басында оқушыларға әртүсті қағаз таңдап алуын
ұсындым. Түсіне қарай топтарға бөлдім.
Кері байланыс парағы. Стикерлер жапсырады.
Сабақ ұнады
сабақ ұнамады
Математика. 4 класс.
Алматыкітап баспасы.
(Ә.Б. Ақпаева, Л.А.Лебедева, В.В.Бурова.)
№1.
№ 2. Тақырыбы: Арифметикалық амалдар.
Мақсаты: арифметикалық амалдар туралы білімдерін, амалдардың қасиеттері және
оларды есептеуді тиімді орындауда қолдана білу, есептеудің ауызша және жазбаша
тәсілдерін орындау кезіндегі амалдар тәсілін қорытындылау.
Сабақтың түрі: аралас Әдісі: түсіндіру, сұрақ-жауап, өздік, есептеу, салыстыру.
Көрнекілігі: қосымша тапсырмалар жазылған үлестірмелер, кестелер
Сабақтың барысы: І. Ұйымдастыру кезеңі. Сабаққа даярлық, амандасу, түгендеу.
Сабағымыз басталды, балаларға пайдалы.
Бәрін ұғып алыңдар, санауға зер салыңдар
ІІ. Үй тапсырмасын тексеру: 8. (балалардың жазба жұмысын тексере отырып,
жауабын салыстыру) 2. Сандарды жылдам оқу: 425, 325, 654, 963, 852, 147, 1000, 254, 369,
635, 245 , 123, 456, 789 т.с.с.
ІІІ. Өткенді пысықтау: Ауызша жұмыс. Зейінділік ойыны:
1. Балалар карточкаға 5 секунд қарап, жатқа математикалық символдарды ретімен жазып
шығу керек.
2.
+ Р ? – S
[ х - 5 )
123 +?
--???
+ ) см Р :
3. Метрмен нені өлшейміз? 1 дм неше см бар? 1 м неше дм бар? 1 м неше см бар?
ІҮ. Жаңа сабақ: 1. түсіндіру, еске түсіру, қайталау.
1). Мына сандар қатарының қандай рет тәртібін енгізу керек? Мұндағы «артық» сандар
қайсысы және олар неге «артық»?
10, 20, 30, 40, 55, 60. (55 дөңгелек сан емес)
1, 7, 14,21,27. (1саны 7-ге бөлінбейді)
12, 23, 341, 48, 55, 67, 76. (341 үш таңбалы сан)
24, 11, 13, 15, 17, 19, 19, 12. (24 екі ондық бар)
2). № 1. Ауызша. (жылдамдыққа ұжыммен)
750 + 10 = 760 900 130 = 770 110 + 55 = 165
230 + 20 = 250 800 450 = 350 250 + 550 = 800 т.с.с.
3). Таза жазу. 3, 4, 5.цифрынан үш таңбалы сан құрастыру. (345, 354, 435, 453, 534, 543)
№ 2. Жазбаша есепте және дұрыстығын тексер. (тақтада есептеу түсіндіре шығару)
69 9 = 621 621 : 9 = 69 621 : 69 = 9 (компоненттердің атауын
атау.) 4). Жұппен жұмыс
. № 3. Өрнектер жаз және олардың мәнін тап.
А). 256 : 4 15 3 = 64 45 = 19 ә). 500 (693 446) = 500 247 = 253 б).(176 + 412) :
6 = 98
Ү. Жаңа сабақты пысықтау: Есеп шығару:
№ 5. Есепті түсіндіріп шығару.
1кг = 1000г. Шешуі: 250 + 150 = 400 (г) карамель
Карамель - ? , 150г артық 1000г 250 + 400 = 650 (г) карамель мен ирис
Шоколад - ? 1000 650 =350(г) шоколад.
Жауабы: 350 г шоколад
№ 6. Кесте бойынша есеп құрастыру. Тақтада түсіндіріп шығару.
Ш: 25 3 + 19 4 = 75 + 76 = 151 Ж: барлық бала саны 151 бала.
Өздік жұмыс. № 6. Салыстыр.
1000 250 < 1000 25 630 + 300 + 20 > 630 + 30 + 200 90 + 110 > 80 + 120
ҮІ. Бекіту. 7. Тапсырманы орында. Әр қораптан кез келген цифрды алып, үш таңбалы
сандар құрастыр және оларды разрядтық қосылғыштардың қосындысы түрінде жаз.
911, 508, 704, 457, 694, ... Шығармашылық тапсырма. № 8 кесінділер сызу.
Ү. Үйге тапсырма: № 2. 6 - бет. Бағалау
№ 3. Тақырыбы: Шамалар, олардың өлшем бірліктері.
Мақсаты: шамалар туралы білімдерін пысықтау, олардың өлшем бірліктерімен
амалдарды орындай білу дағдыларын жетілдіру; кеңістіктік танымды дамыту.
Түрі: аралас Әдісі: сұрақ-жауап,түсіндіру, өздігінен жұмыс істеу.
Көрнекілігі: кестелер, қосымша тапсырмалар жазылған үлестірмелер
Сабақтың барысы: І. Ұйымдастыру кезеңі: Амандасу,түгелдеу, оқушылардың зейінін
сабаққа аудару .
ІІ. Үй жұмысын тексеру: 2. (балалардың жазба жұмысын тексере отырып, жауабын
салыстыру)
ІІІ. Ауызша сұрақтар бойынша сауалнама. .
- Қандай шамаларды білесіңдер?
- Ең кішісінен бастап, ұзындықтың өлшем бірліктерін ата.
- Ең үлкенінен бастап, массаның өлшем бірліктерін ата.
- Ғасырдан бастап, уақыттың өлшем бірліктерін ата.
2). Терме диктант. Соңынан өздерін өздері тексереді.
1 қатар уақыт бірліктерін, 2 қатар масса бірліктерін, 3 қатар ұзындық бірліктерін
жазып кесте құрып тақтаға іліп қойыңдар.
ІҮ. Мақсат қою кезеңі. Өлшем бірліктерімен амалдарды орындай білу дағдыларын
жетілдіру
Ү. Жаңа сабақ: 1.(ауызша). Сағаттардағы көрсетілген уақытты ата. (12 сағ 15 мин. 2
сағ 45 мин. 9 сағ 10 мин. т.с.с.
№ 2. жұптық жұмыс. Салыстыр.
9 ц > 90 кг 200кг = 2 ц 1 ж. > 345 күн 2 ж. < 810 күн
№ 3. Өздік жұмыс. Кестенің әр қатары бойынша есеп құрастыр және оларды шығар.
Ш: 14 ∙ 4 = 56 Ж: 56 г печеньенің жалпы массасы
Ш: 25 ∙ 6 = 150 Ж: 150 г ақ ірімшік жалпы массасы
№ 4. Есептің берілуін жазуды кесте түрінде жазуға болады.
1 адамды қабылдау
Адам саны
Жалпы уақыт
20 мин
?
? сағ, 9-дан 12-ге дейін
№ 5. Топтық жұмыс. Көрсетілген өлшем бірліктеріне өрнекте.
2 м 8 см = 208 см 72 дм = 7 м 2 дм 3 тәул. 6 сағ = 78 сағ. 95 мин =1 мин 35 с
ҮІ. Білімін тексеру.
Өз бетінше жұмыс. 6. Кесінділердің ұзындықтарын өлше және жаз. 2). Қандай
шамаларды білесіңдер?
Ү. Сабақты қорыту. Бүгінгі сабақтан не білдік?
ҮІ. Үйге тапсыру: 7, 8. 9 бет. Бағалау.
4. Тақырыбы: Теңдік, теңсіздік, өрнек, теңдеу.
Мақсаты: теңдік, теңсіздік, өрнек, теңдеу туралы білімдерін жетілдіру; алған білімдерін
таныс және жаңа оқу жағдайларында пайдалана білу; математика бойынша білім-білік
жүйелерін игеру деңгейлерін тексеру; логикалық ойлауларын дамыту.
Түрі: аралас сабақ Әдісі: сұрақ-жауап, талдау, ауызша жылдам есептеу.
Көрнекілігі: кестелер.
Сабақтың барысы: І. Ұйымдастыру кезеңі: сабаққа дайындықты тексереміз. Сабақтың
қожайыны оқулық, оның көмекшілері дәптер, қалам, сызғыш, қарындаш және белгі
карточкалары. Баланың зейінін сабаққа аудару.
ІІ. Үй тапсырмасын тексеру. 7, 8. (балалардың жазба жұмысын тексере отырып,
жауабын салыстыру)
ІІІ. Мақсат қою кекзеңі: Тақырыбы, мақсатын хабарлау. Теңдік, теңсіздік, өрнек, теңдеу
туралы білімдерін жетілдіру
ІҮ. Жаңа сабақ: Ауызша жұмыс: 1. Математикалық диктант.
- 7 саны 91 –ден неше есе кем? (13)
- 68 шығу үшін 17-ні неше есе арттыру керек? (4)
- 8 шығу үшін 56-ны нешеге бөлу керек? (7)
- Азайғыш – 1000 , азайтқыш – 450 . Айырманың мәнін тап. (550)
- Бөлінгіш – 320. Бөлінді – 4. Бөлгіш нешеге тең? (80)
- Санның төрттен бір бөлігі 60-қа тең. Сан нешеге тең? (240)
№ 1. Жасырын санды ата.
Қосылғыш
785
135
710
425
808
Қосылғыш
43
125
290
245
92
Қосындының мәні
828
260
1000
670
900
Азайғыш
950
1000
285
400
925
Азайтқыш
190
690
215
201
25
Айырманың мәні
760
310
70
199
900
№ 6. Теңдеулерді шеш. (4 оқушы тақтада)
Ү. Өтілген материал бойынша жұмыс. Түсіндіріп шығару.
1). № 3. Есептерді әр түрлі тәсілмен шығару.
1 тәсіл. Амалдарды немесе өрнек бойынша есептеу.
Торкөз дәптер – 30 дана 70 дана Ш: 70 – 30 = 40 (жолды дәптер)
Жолды дәптер - ? дана Ж: 40 жолды дәптер.
2 тәсіл: Теңдеудің көмегімен есептеу. Теңдеу құрамыз:
Торкөз дәптер – 30 дана 30 + х = 70
Жолды дәптер - х дана 70 дана Х = 70 30
Х жолды дәптер сатып алдық дейік. Х = 40 (жолды дәптер)
Ж: 40 жолды дәптер
, б тапсырмаларды орындап теңдік, теңсіздік туралы білімдерін қорытындылау.)
2). № 4. (3 топқа бөлініп, І топ – а, ІІ топ – ә, ІІІ топ – б.)
І сөреде – 45 кітап. Ш: 145 – (45 + 45 2) = 10
ІІ сөреде - ? , 2 есе артық 145 кітап Ж: ІІІ сөреде 10 кітап бар.
ІІІ сөре ?
3). Өздік жұмыс: № 5. Кестені пайдаланып, тура теңдіктер мен теңсіздіктер құрастыр.
165 : 5 < 29 4 425 + 230 < 333 2 1000 111 > 150 117
ҮІ. Сабақтың қорытындысы. 8. Өздік жұмыс. Фигуралардың периметрі мен ауданын
тап.
Р = (5 + 3) 2 = 16 (см) S = 5 3 = 15 (см
2
)
Р = 3 4 = 12 (см) S = 3 3 = 9 (см
2
) № 9 . шығармашылық жұмыс.
ҮІІ. Үйге тапсырма : № 2,7. 9, 11 бет. Бағалау.
№ 5. Тақырыбы: Геометриялық фигуралар. Периметр. Аудан.
Мақсаты: оқушылардың геометриялық фигуралар туралы білімін, геометриялық
фигуралардың периметрін және ауданын есептеу тәсілдерін жетілдіру.
Көрнекілігі: сызба, геометриялық фигуралар.
Әдісі: түсіндіру, көрсету, сұрақ-жауап. Сабақтың типі: аралас сабақ
Сабақтың барысы: І. Ұйымдастыру кезеңі. Сабаққа даярлық, амандасу, түгендеу.
Сабақтың қожайыны оқулық, оның көмекшілері дәптер, қалам, сызғыш, қарындаш
және белгі карточкалары. Баланың зейінін сабаққа аудару.
ІІ. Үй тапсырмасын тексеру: 2, 7. (балалардың жазба жұмысын тексере отырып,
жауабын салыстыру)
ІІІ. Мақсат қою
ІҮ. Жаңа сабақты түсіндіру:
1). Ауызша жұмыс. а). Фигураларға қара. Аттарын ата.
ә) Ауызша есептеулер. 1. Сөйлемнің қайсысы дұрыс?
А). Тіктөртбұрыштың ауданы – бұл оның қабырғаларының ұзындығының қосындысы.
Ә). Тіктөртбұрыштың периметрі – бұл оның өзіне сыйғызатын аудандар бірлігінің саны.
Б). Шаршының периметрін табу үшін оның қабырғасын 4 есе арттыру керек.
Ү. Сабақтың тақырыбымен жұмыс.
1). № 1. Ауызша орындау. 12 ∙ 1 = 12 1000 : 1 = 1000 700 : 1 = 700
2). Геометрияның даму тарихынан үзінді: «Геометрия» сөзі грек тілінен шыққан. «Гео» -
жер, «метео» - өлшеймін. «Геометрия» Ежелгі Мысырда біздің дәуірімізге дейін 2000
жылға жуық бұрын, яғни 4000 жыл бұрын туған. Египет перғауыны әрбір мысырлыққа
азғантай жер бөліп берген, олар перғауынға жер үшін салық төлеп отырған. Бірақ Ніл
өзені ылғи тасып, жер телімдерін басып қала бергеннен кейін, перғауын жер телімін
қаншалықты кішірейіп қалғанын, соған сай енді қанша салық салу керектігін білу үшін
жер өлшегіштерді жіберіп отырды. «Геометрия» Мысырда осылай туып, одан басқа
елдерге тараған.
Ежелгі Грекия мысырлықтардан олардың геометриялық білімдерін үйренді. Нақ Ежелгі
Грекияда «Геометрия» логикалық талдау және дәлелдеу жүйесімен ғылым ретінде
қалыптасты. Бұл ғылым геометриялық фигуралардың қасиеттері туралы ғылымға
айналды.
№ 2. Ауызша талдау.
- Тіктөртбұрыштың ұзындығын а, ал енін в деп белгілеңдер. Әріптердің көмегімен
тіктөртбұрыштың ауданы мен периметрін тауып, жазыңдар.
Р = (а + в) ∙ 2 S = а в
3. Түсіндіріп шығару. Ауданы белгілі тіктөртбұрыштың ұзындығы мен енінің мүмкін
нұсқаларын тап. Р = (25 + 5) 2 = 100 (см) S = 25 5 = 125 (см
2
)
№ 4. Есепті шығару.
6 жәшікте – 108 кг Ш: 162 : (108 : 6) = 162 : 18 = 9
? жәшікте – 162 кг Ж: 9 жәшік керек. (кері есеп құрастыр)
Сергіту сәті.
Қостық біз, көбейттік біз,
Қатты шаршап кеттік біз.
Кәне, тұра қалайық,
Қимылдасын қол-аяқ.
Кірпікті де қағайық,терең демді алайық,
Орнымызға отырып,
Сабаққа назар салайық.
ҮІ.Түсінгендерін тексеру: 1). 5. Ауызша. Кестенің әр қатары бойынша есеп құрастыр
және оларды шығар.
2). № 6. Тақтада түсіндіріп. Белгісіз санды х-пен белгілеп, теңдеу жаз және оны шеш.
Х + 25 = 725 х ∙ 7 = 84
Х = 725 25 х = 84 : 7
Х = 700 х = 12
700 + 25 = 725 12 7 = 84
ҮІІ . Сабақтың қорытындысы: 1). Жұптық жұмыс. 7. Тапсырманы орында. Әр
қораптан кез келген цифрды алып, үш таңбалы сандар құрастыр және оларды разрядтық
қосылғыштардың қосындысы түрінде жаз.
911, 508, 704, 457, 694, ... 911 9 жүздік 1 ондық 1 бірлік.
2). - Бүгінгі сабақтан нені үйрендіңдер? - «Геометрия» туралы не білетін болдық?
- Периметрді, ауданды қалай табамыз?
ҮІІІ. Үйге тапрсыма : № 8, 13 бет. Бағалау
№ 6. Тақырыбы: Есептер шығару.
Мақсаты: оқушылардың жай және құрама есептерді шығару үшін білім, білік,
дағдыларын жетілдіру; логикалық ойлауларын дамыту.
Көрнекілігі: сызба, геометриялық фигуралар.
Әдісі: түсіндіру, көрсету, сұрақ-жауап, ауызша есептеу, шығармашылық .
Сабақтың типі: аралас сабақ
Сабақтың барысы: І. Ұйымдастыру кезеңі.
- Балалар, терезеге қараңдаршы. Далада күн сәулесі жарқырап тұр. Бізге сәулесін шашып
тұр. Сәуле сендердің тұла бойларыңа тарап, жандарыңды жадыратып тұр.
- Кәне, айналамызға жылу сыйлайық, жүздеріңнен күннің көзіндей күлкі кетпесін.
Сабаққа даярлық, амандасу, түгендеу
ІІ. Үй тапсырмасын тексеру: 8. (балалардың жазба жұмысын тексере отырып,
жауабын салыстыру)
ІІІ. Өткенді қорыту: 1. Көбейтудің компоненттерін атау. Көбейтуді немен тексереміз?
Көбейткіштердің орны ауысқаннан ... ?
2. Ауызша жаттығулар. а) Мен «көбейту» белгісімін, қосуды оңайлату үшін ең алдымен
бар балаға санап шығуды ұсынамын.
- Жүздікпен санаңдар, әуелі 0-ден 1000-ға дейін және керісінше.
- Ондықтармен санаңдар, 0-ден 100-ге дейін және кері.
Б). «Гиннестің рекордтар кітабынан» диктант.
1. Метрмен өрнекте. Ең биік құйынның биіктігі 1 км 528 м. Бұл құйын Австралияда
болды. (1528м)
2. Метрмен өрнекте. Ең қалың мұздың қалыңдығы 4 км 776м. (4776м)
3. Минутпен өрнекте. Ең ұзақ көрінген кемпірқосақ аспанда 3 сағат тұрды. Ол Англияда
болған еді. (180 мин)
4. Граммен өрнекте. Ең үлкен қызанақ Америкада өсірілді. Оның массасы 3 кг 51 г. (
3051г)
ІҮ. Мақсат қою кезеңі: (кіріспе) Сабақтың мақсаты мен міндеттерін хабарлау.
Ү. Жаңа сабақ:
1. Есепті шығару алдында балалардан: «Баға деген не? Құн деген не? Саны мен құнын
біле отырып, бағасын қалай табуға болады? Құны мен бағасын біле отырып, санын қалай
табуға болады?» деп сұрау пайдалы.
А). Кесте бойынша есептер құрастыр, оларды шығар.( тек шешуін жаз).
1. 315 : 7 = 45(теңге)
2. 726 : 6 = 121 (теңге)
3. 432 : 9 = 48 (теңге)
Ә). Оқушылар өздігінен шығарады.
№ 2. Есептің шарты кестеге қысқаша жазылады.
1 қораптың массасы
Саны
Жалпы массасы
25 кг
20 кг
6 қорап
? қорап
?
? , 50 кг кем
1). 25 6 = 150 (кг) – печенье
2). 150 50 = 100 (кг) – прәндік
3). 100 : 20 = 5 (қорап) – прәндік Ж: 5 қорап прәндік әкелінді
№ 2 (ә). Өздігінен шығару.
ҮІ. Сергіту сәті.
- Мен домалақ апельсин. Орманда күннен нәр алған.( қолдарын көтеріп керіледі)
- Алманың да, алмұрттыңда досымыз. ( біріне- бірі бұрылып, қолдарын көтереді)
- Біз піскен шиелерміз, шыққан күннің көзінен. ( отырып, тұрады)
Мұғалім: ал жемістер, сап түзейік бәріміз,
Қатар тұрсақ жеміс-жидек бағымыз.
(қолдарын көтеріп, екі жаққа теңселеді.)
ҮІІ .Түсінгендерін тексеру:
1). Жұптық жұмыс. 4 Периметрі белгілі тіктөртбұрыштың ұзындығы мен енінің
мүмкін болатын нұсқаларын жаз.
Периметрі
420 мм
64 м
46 м
Ұзындығы
100 мм
15 м
10 м
Ені
110 мм
17м
13 м
2). Өздік жұмыс. № 5. Көрсетілген өлшем бірліктеріне өрнекте.
4 ғ. 25 ж. = 425 ж. 4 ц 9 кг = 409 кг 7ц 20кг = 720 кг т.с.с.
3). Топтық жұмыс. 6. Бос орынға төменде берілген сандарды кезегімен жаза отырып,
өрнектер құрастыр. Олардың мәнін тап.
45864 + 126 = 458 + 122 + 126 = 458 + 52 + 126 = 458 + 134 + 126 =
ҮІІІ. Сабақты қорытындылау: -Бүгінгі сабақтан қандай қызықты нәрсені білдіңдер?
- Нені үйрендіңдер? Шығармашылық жұмыс. № 7, 8.
Үйге тапсырма: № 3 ; 14 бет. Бағалау
№ 7. Сабақтың тақырыбы: Есептер шығару.
Мақсаты: оқушылардың жай және құрама есептерді шығару үшін білім, білік,
дағдыларын жетілдіру; логикалық ойлауларын дамыту.
Сабақтың түрі: аралас сабақ.Әдісі: іздену- ойлау, сұрақ-жауап, түсіндіру, дәлелдеу.
Көрнекілігі: оқулық, ережелер, геометриялық фигуралар.
Сабақтың барысы: І. Ұйымдастыру кезеңі: Амандасу, түгелдеу, оқушылардың зейінін
сабаққа аудару. Сабақтың қожайыны – оқулық, оның көмекшілері – дәптер, қалам,
сызғыш, қарындаш және белгі карточкалары.
ІІ. Үй тапсырмасын тексеру: 3. (балалардың жазба жұмысын тексере отырып,
жауабын салыстыру).
ІІІ. Мақсат қою кезеңі: сабақтың мақсатын, тақырыбын хабарлау.
ІҮ. Сабақтың тақырыбымен жұмыс. Кіріспе:
1. Газет 15 теңге тұрады. Осындай 4 газет қанша тұрады? (60)
2. Бақтиярдың 100 теңгесі болды. Ол 55 теңгеге журнал сатып алды. Бақтиярда қанша
теңге қалды? (45)
3. Кітаптың 100 беті, журналдың 25 беті бар. Журналда кітапқа қарағанда қанша бет
кем? (75)
4. Марат 65 теңгеге альбом және 70 теңгеге қарындаш сатып алды. Марат барлығы
неше ақша жұмсады? (135)
5. № 2. Ауызша орындау. 15 ∙ 9 = 135 (доп) 25 ∙ 3 = 75 (қуыршақ)
3. Есептің шартын сұрақпен толықтыр және оны шығар. Оқушының түсіндіріп
шығаруы:
1 бұйымға жұмсалған
мата
Бұйымның
саны
Жалпы жұмсалған
мата
Костюмдер
Көйлектер
? м неше м артық?
? м
40
80
240 м
320 м
Шешуі: 240 : 40 320 : 80 = 2 (м)
№ 4. Жұптық жұмыс. Ш: (550 + 450) : 50 = 1000 : 50 = 20 (м)
№ 5. Жеке жұмыс. Шешуі төмендегідей болатын есептер құрастыр.
а). 21 ∙ 3 = 63 (тг. бояғыш); ә). 17 ∙ 6 = 102 (тг. карандаш);
б). 21∙ 3 + 17 6 = 165 (тг. барлығы) в). 17 ∙ 6 21 3 = 39 (тг. Артық)
Ү. Жаңа сабақты пысықтау:
№ 6. Көрсетілген өлшем бірліктеріне өрнекте:
А). см және мм-ге; 909 мм = 90 см 9 мм 120мм = 12 см 1000мм = 100 см
105 мм = 10 см 5 мм 100 мм = 10см 20мм = 2см
Ә).дм, см және мм –ге. 909 мм = 9дм 9 мм 120 мм = 1дм 2см 105мм =1дм 5мм
4. Шығармашылық жұмыс. № 8.
ҮІ. Үйге тапсырма: № 7 . Бағалау.
№ 8.Тақырыбы: Өткенді қайталау. № 1 ө.ж.
Мақсаты: оқушылардың білім, білік дағдыларының деңгейін анықтау; қосу, азайту,
көбейту және бөлуді орындау; теңдеулерді және есептерді шығару; геометриялық
фигураларды сызу және тіктөртбұрыштың ауданы мен периметрін есептеу.
Көрнекілігі: сызба, суреттер. Әдісі: түсіндіру, көрсету, сұрақ-жауап,
Сабақтың типі: қайталау сабақ Сабақтың барысы: І. Ұйымдастыру кезеңі.
Балалар, бір біріңе қарап жымиыңдар, жайланып отырып, көздеріңді жұмыңдар. Менің
айтқанымды іштеріңнен қайталаңдар.
Мен бақытты баламын,
Жан дүниемде күн нұрлы
Жылуым мол бойымда.
Осы жылуды Жер бетіндегі барлық адамдарға жолдаймын.
Менің оқығым келеді! Білімді, алғыр болғым келеді!
ІІ. Үй тапсырмасын тексеру: 1. № 7
ІІІ. Білімді бекіту: № 1. Ауызша есептеу.
25 3 = 75 20 4 = 80 24 2 =48 15 3 = 45 30 3 = 90 42 2 = 84
№ 2. Топтық жұмыс. Теңдеулер құрастыр және оларды шеш.
(4 оқушы тақтада жарысып, түсіндіріп шығарады)
Х + 320 = 560 + 200 х – 430 = 1000 530
500 + х = 432 + 78 х – 150 = 109 + 601
№ 3. Өздік жұмыс. Өрнекте.
- Тәулікпен және сағатпен: 35 сағ = 1 тәул. 11 сағ. ...
- Сағатпен және минутпен: 127 мин. = 2 сағ 7 мин. ...
- Сағатпен: 7 тәулік 3 сағ = 171 сағ.
- Минутпен және секундпен: 2 сағ 51 мин = 171 мин
- Секундпен = 7 мин 4с = 424
ІҮ. Сабақтың тақырыбымен жұмыс. Сабақтың мақсатын қою, тақырыбын хабарлау.
№ 4. Есепті шығару.
Әкелінді - 27 және 2 12 компьютер ? шешуі: 27 + 2 12 + 15 = 27 + 24 + 15 =
66
Әкелінбеген 15 компьютер жауабы: барлығы 66 компьютер
әкелінбек.
1. № 5. Қалдықпен бөлуді орында және дұрыстығын тексер.
48 : 5 = 9 (қалдық 3) 5 ∙ 9 + 3 = 45 + 3 = 48 т.с.с.
6. (4 оқушы тақтада.) В = 6 см : 2 = 3 см Р = (6 + 3) 2 = 18 (см) S = 6 3 = 18
(см
2
)
Ү. Жаңа сабақты пысықтау: 1. Өзіндік жұмысты орындау.ҮІ. Бүгін не білдік?
Шығармашылық жұмыс. 8. ҮІІ .Үйге тапрсыма: 7.17 бет. Бағалау
Көп таңбалы сандардың нумерациясы
9. Тақырыбы: Жаңа санау бірлігі мыңдықтардың құрылуы.
Разрядтар және кластар.
Мақсаты: көп таңбалы сандардың құрылымы және жаңа санау бірлігі мыңдық туралы
түсініктерін қалыптастыру; көп таңбалы сандарды оқи алуға үйрету.
Сабақтың типі: жаңа сабақ Әдісі: түсіндіру, көрсету, сұрақ-жауап, өздігінен жұмыс
істеу.
Көрнекілігі: арнайы суреттер, кестелер
Сабақтың барысы: І. Ұйымдастыру кезеңі. Сабаққа даярлық, амандасу, түгендеу
Мен бүгін көңілді келдім. Кәне, шеңбер құрайық, өзіміздің жақсы көңіл күйімімізді бір-
бірімізге білдірейік
ІІ. Мақсат қою кезеңі: Сабақтың тақырыбын, мақсатын хабарлау. көп таңбалы
сандардың құрылымы және жаңа санау бірлігі мыңдық туралы түсініктерін
қалыптастыру.
ІІІ. Жаңа сабақ: 1. Көркем жазу минуты. 5 жүздік, 3 ондық, 1 бірлігі бар санды жазыңдар.
( 531, 513, 351, 315, 153, 135). Қандай сандар жаздыңдар? Ең үлкен, ең кіші сандарды
ата.(531,135).
2. 1. Кестеде жазылған сандарды оқы. Әр санның разрядтық қосылғыштарын ата.
Ауызша жұмыс.
Жүздіктер
Ондықтар
Бірліктер
5
0
6
4
1
7
2
0
9
9
9
5. Математикалық диктант. Мына сандарды жазыңдар.
- 2 жүздік
- 4 жүздік, 2 бірлік
- 7 жүздік, 5 ондық, 6 бірлік. (200, 402, 756, 900, )
- Алдыңғы сан 897; (896)
- Келесі сан 389; (390)
- 5 ондық, 7 бірлік; (57)
6. № 2. Жүздіктермен санау арқылы сендер жаңа санау бірлігі мыңды білдіңдер.
Мыңдықтармен де бірліктер сияқты санайды.
10 бірлік = 1 ондық
10 бірлік мың = 1 ондық мың = 10 000
10 ондық = 1 жүздік
10 ондық мың = 1 жүздік мың = 100 000
10 жүздік = 1 мыңдық
10 жүзді мың = 1 мыңдық мың = 1 миллион = 1 000 000
№ 3.
Оқулықпен жұмыс. Кестедегі сандарды оқы:
Сергіту сәті:
- Мен домалақ апельсин. Орманда күннен нәр алған.( қолдарын көтеріп керіледі)
- Алманың да, алмұрттыңда досымыз. ( біріне- бірі бұрылып, қолдарын көтереді)
- Біз піскен шиелерміз, шыққан күннің көзінен. ( отырып, тұрады)
Мұғалім: Ал жемістер, сап түзейік бәріміз,
Қатар тұрсақ жеміс-жидек бағымыз. (қолдарын көтеріп, екі жаққа
теңселеді.)
ҮІ. Түсінгендерін тексеру:
№ 4. Түбірі бірдей теңдеулер жұбын тауып жаз. Шығар.
(х – 8) : 4 = 32 (х – 8) 4 = 32
Х 8 = 32 4 х 8 = 32 : 4
№ 5. Есеп шығару. (І топ балалары)
І топта ұл бала 8 барлығы ? шешуі: 150 : (8 + 7) = 150 : 15 = 10
(топ)
І топта қыз 7 барлығы ? 150 оқушы 8 10 = 80 (ұл бала)
7 10 = 70 (қыз)
Жауабы: 80 ұл, 70 қыз қатысты.
№ 6. (ІІ топ балалары).
Қыз – 140 шешуі: І тәсіл: (140 +160) : 10 = 30
Ер бала – 160 Барлығы – 10 топ ІІ тәсіл: 140 : 10 + 160 : 10 = 30
Әр топта – ? бала Жауабы: әр топта 30 баладан
№ 6(ә). ІІІ топ)
Қызанақ – 27 ? банкі керек шешуі: (27 + 30) : 3 = 57 : 3 = 19
Қияр – 30 Жауабы: 19 банкі керек.
3 л банкіге тең бөлінді
ҮІІ. Бүгін не білдік? Шығармашылық жұмыс: № 8.
ҮІІІ. Үйге тапрсыма: № 7. 19 бет. Бағалау
10. Тақырыбы: Мыңдар класы. Көп таңбалы сандарды оқу және
жазу.
Мақсаты: жаңа санау бірлігі мыңдықтар және көп таңбалы сандардың разрядтық
құрамы туралы түсініктерін бекіту; көп таңбалы сандарды оқу және жазуға үйрету.
Сабақтың типі: жаңа түсінік беру сабағы. Әдісі: түсіндіру, сұрақ-жауап, өзіндік
Заттардың саны көп болған кезде, оларды мыңдықтармен санайды. Мыңдық жаңа санау
бірлігі. Мыңдармен санауды да бірліктермен санағандай орындайды.
2 000
1 000
3 000
4 000
5000
6 000
7 000
8 000
9 000
Бірліктер, ондықтар және жүздіктер бірінші класты немесе бірліктер класын құрайды. Бірлік
мыңдар, ондық мыңдар, жүздік мыңдар екінші класты немесе мыңдар класын құрайды.
Көп таңбалы сандарды кластарын атап, солдан оңға қарай оқиды. Барлық цифрлары нөл
болатын сандардың класс бірліктерін және кластарын атамайды. (Мысалы: 4321 төрт мың
үш жүз жиырма бір, 25 000 жиырма бес мың.
Көрнекілігі: суреттер, кестелер,ереже жазылған плакаттар.
Сабақтың барысы: І. Ұйымдастыру кезеңі.
Балалар, бір біріңе қарап жымиыңдар, жайланып отырып, көздеріңді жұмыңдар. Менің
айтқанымды іштеріңнен қайталаңдар.
Мен бақытты баламын, жан дүниемде күн нұрлы, жылуым мол бойымда.
Осы жылуды Жер бетіндегі барлық адамдарға жолдаймын.
Менің оқығым келеді! Білімді, алғыр болғым келеді!
ІІ. Үй тапсырмасын тексеру: 7. (балалардың жазба жұмысын тексере отырып,
жауабын салыстыру)
ІІІ. Өткенді қорыту: Жаңа санау бірлігі қалай аталады? Бірліктер класына қандай
сандар құрайды? Мыңдар класына қандай сандар құрайды?
ІҮ. Мақсат қою кезеңі: сабақтың мақсаты мен міндетін хабарлау. Жаңа сабаққа даярлық
кіріспе. 1). Ауызша жұмыс: санау: 1000, 2000, 3000, 4000, 5000, 6000, 7000, 8000, 9000,
1 000 000.
2). Математикалық диктант.
Сандарды жаз
Сандарды разрядтық қосылғыштардың
қосындысы түрінде жаз
1.
4 мыңдық, 5 ондық, 7 бірлік
4 000 + 000 + 50 + 7 = 4 057
2.
30 мыңдық, 4 жүздік, 2 бірлік
30 000 + 400 + 00 + 2 = 30 402
3.
2 жүздік
200
4.
7 жүздік, 5 ондық, 6 бірлік
700 + 50 + 6 = 756
5.
9 жүздік
900 + 00 + 0 = 900
6.
3 897 нің алдындағы сан.
3 000 + 800 + 90 + 6 = 3 896
7.
9 389 дан кейінгі сан
9 000 + 300 + 90 + 0 = 9 390
8.
7 мыңдық 9 жүздік, 5 бірлік
7 000 + 900 + 00 + 5 = 7 905
9.
3 мыңдық
3 000 + 00 + 0 = 3 000
10.
2 мыңдық 5 жүздік
2 000 + 500 + 00 +0 =2 500
Ү. Жаңа сабақ: 1. Оқулықпен жұмыс №1. Бірліктер класында неше разряд бар. Олар ата.
Мыңдар класында неше разряд бар? Оларды ата. Кестеде жазылған сандарды оқы. Әр
санның көршілерін атаңдар. (1, 21, 321, 4 321, 54 321, 654 321)
2. Өздік жұмыс: 2. Астана мен Алматы қаласының оқушыларының саны берілген,
сандарды оқып, көрші сандарды ата.
( Астана – 2008 жыл – 69 199, 69 200, 69 201; 2009 жыл – 72 299, 72 300, 72 301
Алматы 2008 жыл 173 599, 173 600, 173 601; 2009 жыл 175 299,
175 300, 175 301.)
3.Топтық жұмыс. № 3 (а). (І топ.); № 3 (ә). (ІІ топ)
4. Түсіндіріп шығару № 4. Теңдеуді шеш. (4 оқушы тақтада шығарады).
Х 9 = 12 6 у + 452 = 155 5 63 у = 63 3 0 80 а = 1 000 680
Х 9 = 72 у + 452 = 775 63 у = 0 80 а = 320
Х = 72 : 9 у = 775 452 у = 0 : 63 а = 320 : 80
Х = 8 у = 323 у = 0 а = 4
8 9 = 72 323 + 452 = 775 63 0 = 63 0 80 4 = 320
ҮІ. Түсінгендерін тексеру:
№ 5 (а). Есептерді түсіндіріп шығару.
Ш: 120 : (3 + 2) = 120 : 5 = 24 Ж: әр дәптерде 24 беттен.
№ 5 (ә). Ш: ( 360 + 240) : 5 = 600 : 5 = 120 (1 қораптың бағасы)
360 : 120 = 3 (қорап)
240 : 120 = 2 (қорап) Ж: 1 қыз – 3 қорап, 2 қыз – 2 қорап сатып алды.
3.Өздік жұмыс: № 7. Тік төрт бұрыш сызу.
Шығармашылық жұмыс. № 9.
48 : 8 : 6 + 54 : 6 + 10 : 5 9 = 1 + 9 + 18 = 28
ҮІІ. Бүгін не білдік? № 8. Есепте. Топтық жұмыс.
4 132 467 = 61 702 : 3 + 398 = 632 864 : 4 + 297 = 513 5 168 209 =
631
ҮІІІ .Үйге тапсырма: № 6, 21 бет. Бағалау
11.Тақырыбы: Миллиондар класы. Көп таңбалы сандарды оқу, жазу
және салыстыру.
Мақсаты: оқушыларда «класс» деген түсінікті қалыптастыру; көп таңбалы сандарды оқи
және жаза білу, салыстыру дағдыларын қалыптастыру; есептеу дағдыларын дамыту.
Сабақтың типі: аралас сабақ Әдісі: түсіндіру, сұрақ-жауап, өзіндік
Көрнекілігі: суреттер, сызбалар, геометриялық фигуралар.
Сабақтың барысы: І. Ұйымдастыру кезеңі.
Балалар, бір біріңе қарап жымиыңдар, жайланып отырып, көздеріңді жұмыңдар. Менің
айтқанымды іштеріңнен қайталаңдар.
Мен бақытты баламын, жан дүниемде күн нұрлы, жылуым мол бойымда.
Осы жылуды Жер бетіндегі барлық адамдарға жолдаймын.
Менің оқығым келеді! Білімді, алғыр болғым келеді!
ІІ. Үй тапсырмасын тексеру: № 6.
ІІІ. Тірек білім, білік және дағдыларын белсендіру.
1). Көркем жазу. 5, 9, 0 цифрларын пайдалана отырып, үш таңбалы сандарды жаз (509,
590, 950, 905) санды жазыңдар. Қандай сандар жаздыңдар? Ең үлкен, ең кіші сандарды
ата.(509, 950). Бұл сандар қай класқа жатады? Бірінші кластың разрядтарын атаңдар
(жүздік, ондық, бірлік). Бірінші класты басқаша қалай атауға болады? (бірліктер класы)
ІҮ. Жаңа сабақ: 1. Ауызша жұмыс. - 999 999 дан кейінгі келесі санды атаңдар.
- 1 000 000 миллион. Миллион санын қалай жазу керек?
Разрядтар және кластар кестесін қараңдар. Кестеде жазылған сандарды оқыңдар. № 1. (321
456 789; 21 456 789; 1 456 789; 456 789; 56 789; 6 789; 789; 89; 9;)
10 бірлік миллион = 1 ондық миллион = 10 000 000
10ондық миллион = 1 жүздік миллион = 100 000 000
10 жүздік миллион = 1 мыңдық миллион = 1 миллиард = 1 000 000 000
Көп таңбалы сандарды дұрыс оқу үшін, оны ойша кластарға бөліп алу керек, ол үшін оң
жақтан бастап үш цифрдан бөліп алады. Мыс: 198 656 123
Оқулықпен жұмыс. 1. (ә). Сандарды оқы: 250 000; 25 000; 14 145 120; 445 103;
148 100.
б). төмендегі сандарды жаз:
5 ондық мың 214 бірлік = 50 214; 1 миллион 3 жүздік мың = 1 300 000;
3 миллион 5 мың = 3 005 000.
ҮІ. Түсінгендерін тексеру:
1. 1 кластағы, 2 кластағы, 3 кластағы әрбір санда қанша бірлік бар? Талдау.
80 478 354, 38 000 412, 8 000 478 156.
2. № 3. Өздік жұмыс. Салыстыр.
15 980 > 9 000 33 000 < 101 000 650 000 > 65 000 999 999 < 1 000 000
№ 4. Топпен жұмыс.
А). Ш: 50 : 2 ∙ 4 = 100 Ж: 100 шай бар.
Бірлік миллион, ондық миллион және жүздік миллион үшінші класты – миллиондар
класын немесе үшінші класты құрайды.
Көп таңбалы сандарды солдан оңға қарай кластарының атауымен оқиды: жүз тоқсан сегіз
миллион алты жүз елу алты мың жүз жиырма үш (бірліктер класын атамайды)
Көп таңбалы сандарды жоғары разрядынан бастап салыстырады.
Ә). Ш: 1000 – 58 6 = 652 Ж: 652 теңге қайтарады.
Б). Ш: 147 : 7 = 21 Ж: 21 күнде оқып бітіреді.
В). Ш: 280 – 26 5 = 150 Ж: әлі 150 бет оқу керек.
№ 5. Есепті түсіндіріп шығару.
14 котюмге – 56 м мата Ш: 56 : 14 = 4 (м) 1 костюмге
1 көйлекке 1 кем костюмге ? 4 – 1 = 3 (м) 1 көйлекке
11 көйлекке – ? 11 3 = 33 (м)
Ж: 33 м мата керек.
ҮІІ .Қорыту. Бүгін не білдік? Қандай жаңа сөздермен таныстық? Шығармашылық
жұмыс.
№ 7 х ∙ 7 27 : 4 + 3 = 47 ондағы х = 29. № 8. (оның 9 кәмпиті болады, ал санатта
7 кәмпит қалады)
ҮІІІ. Үйге тапсырма: № 6. 23 бет. Бағалау
12. Тақырыбы: Көп таңбалы сандарды разрядтық қосылғыштарға
жіктеу.
Мақсаты: Көп таңбалы сандарды разрядтық қосылғыштарға жіктеуді үйрену; көп
таңбалы сандарды оқу, жазу, салыстыру дағдыларын бекіту; ауызша, жазбаша есептеу
дағдыларын жетілдіру; құрама есептер шығара білуге үйрету.
Түрі: аралас сабағы. Әдісі: сұрақ-жауап, талдау, іздену,салыстыру.
Көрнекілігі: суреттер, сызбалар, геометриялық фигуралар.
Сабақтың барысы: І. Ұйымдастыру кезеңі: амандасу,түгендеу, оқушы зейінін сабаққа
аудару.
ІІ .Үй тапсырмасын тексеру: № 6.
ІІІ .Білімін тексеру: Математикалық диктант. (әр оқушыға таратылып беріледі)
Сандарды жаз
Жауабы
1
З мыңдық 2 жүздік 5 ондық 4 бірлік
3 254
2
28 жүздік
28 000
3
9 мыңдық 6 ондық 2 бірлік
9 062
4
1 мыңдық 5 жүздік 6 бірлік
1 506
5
Екі мың үш жүз жетпіс екі
2 370
6
Бір мың бес жүз алты
1 506
7
Үш мың қырық сегіз
3 048
8
1 000 000 санының алдындағы санды
жаз
999 999
9
899 999 санынан кейінгі санды жаз
900 000
10
Миллион санын жаз
1 000 000
ІҮ. Жаңа білімге дайындық:
Разрядтағы цифрлар неше бірлік, ондық, жүздік, біклік мың, ондық мың, жүздік мың бар
екенін көрсетеді және осы сан шығу үшін оларды қосу керек.
62
6 ондық
2 бірлік
60 +2
362
3 жүздік
6 ондық
2 бірлік
300 + 60 + 2
1 362
1 мыңдық
3 жүздік
6 ондық
2 бірлік
1 000 + 300 + 60 + 2
71 362
7 ондық мың
1 бірлік мың
70 000 + 1 000 + 300 + 60 + 2
3 жүздік
6 ондық
2 бірлік
Ү. Жаңа білімді меңгерту: оқулықпен жұмыс.
123 456 789
№ 2. (а). Сандарды оқы.
230 145; 4 780 000; 450 198; 324 471 142; 450 000 000.
№ 2(ә). Берілген сандарда барлығы неше бірлік, ондық, жүздік, біклік мың, ондық мың,
жүздік мың бар екенін ата.
№ 2 (б). сандар қатарын кему ретімен жаз.
450 000 000; 324 471 142; 4 780 000; 450 198; 230 145.
№ 3. Кестенің әр қатары бойынша есеп құрастыр және оны шығар. (3 топқа бөлініп)
Ш: 35 ∙ 5 = 175 Ж: барлығы бөлке нанға 175 теңге төледі
Ш: 55 ∙ 4 = 220 Ж: барлығы батон нанына 220 теңге төледі
Ш: 30 ∙ 6 = 180 Ж: барлығы күлше нанға 180 теңге төледі
№ 4. Есепті түсіндіріп шығару.
Ш: 240 : 2 = 120 (тг) 1үлкен қойындәптер
120 80 = 40 (тг) 1 кішкентай қойындәптер
40 5 = 200 (тг) төлеу қажет Ж: 200 тг төлеу қажет.
ҮІ. Түсінгендерін тексеру:
№ 5. Теңдеуді шешу. (4 оқушы тақтада). Өздік жұмыс. № 6.
470 000 = 400 000 + 70 000 400 020 = 400 000 + 20
ҮІІ .Қорыту. Бүгін не білдік? Шығармашылық жұмыс. № 8
(180 120) 4 + 350 : (400 : 80) + 210 4 40 =360
ҮІІІ. Үйге тапсырма: № 7. 26 бет. Бағалау
№ 13. Тақырыбы: Сандар нумерациясына негізделген есептеу тәсілдері
Мақсаты: сандардың нумерациясы негізінде есептеу тәсілдерін қалыптастыру; көп
таңбалы сандардың оқу, жазу, салыстыру, разрядтық қосылғыштарға жіктеу және олардың
құрамын атау туралы білімдерін бекіту; есепті шығара білу және есептеу дағдыларын
жетілдіру.
Сабақтың түрі: аралас Әдісі: түсіндіру, сұрақ-жауап, өздік, есептеу, салыстыру.
Көрнекілігі: қосымша тапсырмалар жазылған үлестірмелер, кестелер
Сабақтың барысы: І. Ұйымдастыру кезеңі. Сабаққа даярлық, амандасу, түгендеу.
ІІ. Үй тапсырмасын тексеру: № 7.ІІІ. Өткенді пысықтау:
123 456 789 бірлік
123 456 78 ондық
123 456 7 жүздік
123 456 бірлік мың
123 45 ондық мың
123 4 жүздік мың
123 бірлік миллион
12 ондық миллион
1 мыңдық миллион
- Бірліктердің жалпы санын анықтау үшін, барлық санды атайды.
- Ондықтардың жалпы санын анықтау үшін, оң жақтан бір цифрды ойша бөліп алады
(10 санында бір нөл)
- Жүздіктердің жалпы санын анықтау үшін, оң жақтан екі цифрды ойша бөліп алады
(100 санында екі нөл)
- Мыңдықтардың жалпы санын анықтау үшін, оң жақтан үш цифрды ойша бөліп
алады (1 000 санындаүш нөл)және тағы сол сияқты.
Көркем жазу. 89 869 санынан кейінгі санды жазыңдар. Бұл санда қандай разрядтың
бірліктері бар? Жазылған саннан 10, 100, 1 000, 10 000-ға артық санды жаз.
Тақтада өрнектер жазулы тұр: бұл өрнектерді қалай шығару керек? Бұл үшін нені білу
керек?
894 560 800 000 = 94 560 894 560 90 000 = 804 560 894 560 4 000 = 890 560
ІҮ. Жаңа сабақ: 1. түсіндіру, еске түсіру, қайталау.
№ 1. Өздік жұмыс. Сандарды разрядтық қосылғыштардың қосындысы түрінде жаз.
7 003 = 7 000 + 3 998 250 = 900 000 + 90 000 + 8 000 + 200 + 50 + 0
№ 2. Ауызша. Оқы.
2 534 000 оқушы оқиды; 282 254 мұғалім жұмыс істейді; 175 300 оқушы. т.с.с.
№ 4. Түсіндіріп шығару. (5 оқушы тақтада, амалдар тәртібін дауыстап айтуы керек).
А). Ш: 1 500 1 000 = 500 Ж: 500 орын бос қалды.
Ә). Ш: 900 000 : 3 = 300 000 Ж: екінші қалада 300 000 адам тұрады.
Б). Ш: 9 800 4 200 = 5 600 Ж: 5 600 тг қалды.
В). Ш: 9 800 4 200 2 = 1 400 Ж: 1 400 тг қалады.
Г). Ш: 1 200 : 2 2 = 1 200 Ж: екі билет 1 200 тг тұрады.
Ү. Жаңа сабақты пысықтау: Есеп шығару: № 5.
І 150 м Шешуі: 1 тәсіл: (180 + 150) : 3 = 110 (п)
ІІ – 180 м ? көйлек 2 тәсіл: 180 : 3 + 150 : 3 = 110 (п)
Әр көйлекке – 3 м Жауабы: барлығы 110 көйлек пішіледі.
3. Өздік жұмыс. № 7. S = 30 30 = 900(мм
2
) S = 30 22 = 660(мм
2
)
ҮІ. Бекіту. Шығармашылық тапсырма. Жұптық жұмыс. 8 тура теңдіктер шығатындай
етіп, жақшаларды қой. ҮІІ. Үйге тапсырма: № 6. 27 - бет. Бағалау
№ 14. Тақырыбы: Масса және оның өлшем бірліктері.
Мақсаты: балаларды массаның жаңа өлшем бірліктері тонна және центнермен
таныстыру; массаныңөлшем бірліктерінің арасындағы қатынасты қойып беру және
массаның өлшем бірліктерінің кестесін құрастыру; атаулы сандармен есептеуді орындау
дағдыларын дамыту.
Сабақтың түрі: аралас Әдісі: түсіндіру, сұрақ-жауап, өздік, есептеу, салыстыру.
Көрнекілігі: қосымша тапсырмалар жазылған үлестірмелер, кестелер
Сабақтың барысы: І. Ұйымдастыру кезеңі. Сабаққа даярлық, амандасу, түгендеу.
Сабағымыз басталды, балаларға пайдалы.
Бәрін ұғып алыңдар, санауға зер салыңдар
ІІ. Үй тапсырмасын тексеру: № 6.
ІІІ. Өткенді пысықтау: Ауызша жұмыс. Зейінділік ойыны:
ОИЯыМЕУИАОЫЯСЮЭСЫИЕА жазбасындағы А әрпінен басқа барлық дауысты
дыбыстарды сызып тастаңдар. Қандай сөз шықты? (МАССА).
ІҮ. Жаңа сабақ: 1. түсіндіру, еске түсіру, қайталау.
Сендер массаның қандай өлшемдерін білесіңдер? Біздің сабақтың тақырыбы: «Массаның
өлшем бірліктері. Тонна. Центнер».
2.Ауызша есептеу.
А). Сандарды оқыңдар: 589, 45 879, 4 587 123 300, 100 258 400, 400 205, 100 320 567.
Ә). 23 699-дан 23 704-ке, 67 998-ден 68 006-ға, 4 089-дан 4 094-ке дейін санаңдар.
№ 1. Сандарды оқы. Ауызша. 1 т
1 ц
№ 2. 1 кг
1 г
1 000
100
10
Т тонна
Ц центнер
КГ – килограмм
Г - грамм
1 т = 10 ц 1 ц = 100кг
1 т = 1 000кг 1 кг = 1 000г
1 т = 10 ц = 1 000кг = 1 000 000г
1 ц = 100 кг = 100 000г
№ 2 (ә). Өсу реті бойынша орналастыр:
5 001г, 783 ц, 2 т 5 ц, 3 015кг, 3 т 1 ц,
Ү. Жаңа сабақты пысықтау:
1. Өздік жұмыс. № 3. Көрсетілген өлшем бірліктеріне өрнекте: а) центнермен және
килограммен; ә) тоннамен, центнермен және килограммен.
604 кг = 6 ц 04кг 45 560 кг = 45т 5ц 60кг 900 231 = 900т 2ц 31кг т.с.с.
№ 7.шамалармен амалдардың қалай орындалатынын еске түсір және есепте.
Тақтаға амалдарды орындау тәсілі ілінеді.
Үлгі:
2ц 25кг : 5 = 225кг : 5 = 45кг
№4. Есеп шығару.
1). 420 + 340 = 760(кг) – барлық жиналғаны
2). 760 : 20 = 38 (ж) – барлығы
(420 +340) : 20 = 38(ж).
№ 5. Есеп ұжыммен орындалады.
1). 35 15 = 20(м) – бақшаның ені
2). 35 20 = 700(м
2
) бақшаның ауданы
3). 700 : 4 = 175(м
2
) көкөністер
4). 700 175 = 525(м
2
) картоп
ҮІ. Бекіту. №8. Есептеуді тиімді тәсілмен орындау. Шығармашылық тапсырма.
- 9-ға көбейтуді қалай орындауға болатынын ойлан. 46 санын 9-ға көбейтеміз.
Алдымен санды 10-ға көбейтеміз, содан соң көбейтіндіден бұл санды азайтамыз.
46 9 = 460 46 = 414 67 9 = 670 67 = 603 25 9 = 250 25 = 225 т.с.с.
ҮІІ. Үйге тапсырма: № 6. 29 - бет. Бағалау
№ 15. Тақырыбы: Ұзындық және оның өлшем бірліктері.
Мақсаты: оқушыларды жаңа ұзындық өлшем бірлігі километрмен таныстыру; ұзындық
өлшем бірліктерінің арасындағы қатынасты қою; атаулы сандармен есептеу дағдыларын
дамыту.
Сабақтың түрі: аралас Әдісі: түсіндіру, сұрақ-жауап, өздік, есептеу, салыстыру.
Көрнекілігі: қосымша тапсырмалар жазылған үлестірмелер, кестелер
Сабақтың барысы: І. Ұйымдастыру кезеңі. Сабаққа даярлық, амандасу, түгендеу.
Сабағымыз басталды, балаларға пайдалы.
Бәрін ұғып алыңдар, санауға зер салыңдар
ІІ. Үй тапсырмасын тексеру: 6.ІІІ. Өткенді пысықтау: Ауызша жұмыс. Зейінділік
ойыны:
- Кесіндінің үштен бір бөлігі 9см. Барлық кесіндіде қанша сантиметр бар? (27см).
- Қосаяқ денесінің ұзындығы 20см. Бұл оның секіру ұзындығының он бестен бір
бөлігі. Қосаяқтың секіруінің ұзындығы нешеге тең? (15 20=300 (см).
- Бестен бір метр неше дециметр болады? (2дм)
- Түйе 40 жыл өмір сүреді, өмірінің бестен бір бөлігінде ол өседі. Түйе қанша жыл
өседі?(8).
ІҮ. Жаңа сабақ: 1. түсіндіру, еске түсіру, қайталау.
КМ – километр
1. Іріктеу бірліктерді ұсақ бірліктермен
алмастырамын.
2. Амалдарды орындаймын.
3. Ұсақ бірліктерді ірірек бірліктермен
алмастырамын.
4. Жауабын оқимын.
М метр
ДМ – дециметр
СМ – сантиметр
ММ миллиметр
1м = 10дм
1дм = 10см
1см = 10мм
1м = 100см
1дм = 100мм
1км = 1 000м
1м = 1 000 мм
1 км = 1 000м = 10 000 дм = 100 000см = 1 000 000 мм
1м = 10см = 100мм
2.Өздік жұмыс. № 1(ә). Өсу реті бойынша орналастыр.
7041м, 2км 100м, 7 041мм,7м 4см, 5дм 3см, 3дм 7см, 2см 3мм.
3.Жұптық жұмыс. № 2.көрсетілген өлшем бірліктеріне өрнекте.
630км = 630 000м 78 000мм = 780дм 6 690см = 66м 9дм т.с.с.
4.№ 4. Кесте бойынша есеп құрастыр және оны шығар.
Ш: 150 : (300 : 6) = 50 Ж: бір қаптың массасы 50кг.
№ 4(ә). Кері есеп құрастыру өз бетінше беріледі.
Ү. Жаңа сабақты пысықтау: Есеп шығару: № 5. Талдап есеп шығару.
1). 36 8 = 188(б) – барлығы
2). 288 : 3 = 92(б) – балалардыкі
3). 288 92 = 192(б) үлкендердікі Ж: 92 билет балалардыкі, 192 б.
үлкендердікі.
ҮІ. Бекіту Шығармашылық тапсырма.1). № 7. Салыстыру. Жұптық жұмыс. 100 С > 100 :
С т.с.с. 2). № 6. Мысалдар шығарудан жарыс ұйымдастыру.
ҮІІ. Үйге тапсырма: № 3. 30 - бет. Бағалау
№ 16. Тақырыбы: Уақыт және оның өлшем бірліктері
Мақсаты: оқушылардың уақыт бірліктері және олардың арасындағы қатынас туралы
көзқарастарын нақтылау; атаулы сандармен амалдар орындау дағдыларын,
сандардыәртүрлі өлшем бірліктермен өрнектей алу дағдыларын жетілдіру.
Сабақтың түрі: аралас Әдісі: түсіндіру, сұрақ-жауап, өздік, есептеу, салыстыру.
Көрнекілігі: қосымша тапсырмалар жазылған үлестірмелер, кестелер
Сабақтың барысы: І. Ұйымдастыру кезеңі. Сабаққа даярлық, амандасу, түгендеу.
Сабағымыз басталды, балаларға пайдалы.
Бәрін ұғып алыңдар, санауға зер салыңдар
ІІ. Үй тапсырмасын тексеру: № 3.
ІІІ. Өткенді пысықтау: Ауызша жұмыс. Зейінділік ойыны: жаппай жұмыс.
- Үш аптада қанша күн бар?
- 2 жарым сағат қанша минутты құрайды?
- 2 сабақ қанша минутқа созылады?
- Жазғы каникул қанша аптаға созылады?
- Қайсы айда ең аз күн бар?
- Ақпан айы 29 күнге созылатын жыл қалай аталады?
ІҮ. Жаңа сабақ: 1. түсіндіру, еске түсіру, қайталау.
№1. Ауызша уақыт өлшем бірліктерге орындау.
№ 1(ә). Қанша уақыт өткенін анықта.
(3сағат 8 мин; 6сағат 32 минут) (4 жыл; 1 жыл 5 күн) т.с.с.
1 ғасыр = 100жыл 1 тәулік = 24 сағат
1жыл = 12ай = 365 (366) тәулік 1 сағат = 60 минут
1ай = 30 немесе 31 тәулік (ақпанда 28 немесе 29 тәулік) 1 минут = 60 секунд
1 апта = 7 тәулік 1 сағат = 3 600 секунд
Өздік жұмыс. № 2. Көрсетілген өлшем бірліктеріне өрнекте.
7 тәулік = 168 сағат 5мин 15с = 315 с 480 сағ = 20 тәулік 6ғ. 507ж. = 1107ж
т.с.с.
№ 4. Ұжыммен шығару.
Болды – ? 3 маш. 165-тен шешуі: 165 ∙ 3 196 = 299
Жұмсалды – ? тақтай Жауабы: 299 тақтай қалды.
Қалды – 196 тақтай
№ 4.(ә). Өздік жұмыс.
1). 45 4 = 180 (ш) алды.
2). 180 + 270 = 450 (ш) болды.
45 4 + 270 = 450 (ш) Ж: барлығы 450 шеге болды.
Ү. Жаңа сабақты пысықтау: Есеп шығару:
№ 5. Кесте бойынша есеп құрастырып шығар.
Ш: 150 ∙ 3 = 450 (үлкен альбом)
750 450 = 300 кешкентай альбом)
300 : 50 = 6 (дана) Ж: 6 кешкене альбом
№ 7. Жұптық жұмыс. S = 2м ∙ =
2
30дм ∙ 2дм = 60 дм
2
т.с.с.
№ 8. Баған түрінде есептеп, дұрыстығын тексер.
-806 806 + 327
479 327 479
327 479 806 т.с.с.
ҮІ. Бекіту. № 6. Ауызша орындау. Шығармашылық тапсырма. № 9
18 20 = 360 18 19 = 360 20 = 342
ҮІІ. Үйге тапсырма: № 3, 32 - бет. Бағалау
№ 17. Тақырыбы: Аудан және оның өлшем бірлігі.
Мақсаты: оқушыларда ауданның жаңа өлшем бірліктері туралы түсінік қалыптастыру;
есептеу және өз бетімен жұмыс істей білу дағдыларын жетілдіру; интеллектуалдық
қиындықтарды жеңе білу және өзін-өзі бағалай білуге тәрбиелеу.
Сабақтың түрі: аралас Әдісі: түсіндіру, сұрақ-жауап, өздік, есептеу, салыстыру.
Көрнекілігі: қосымша тапсырмалар жазылған үлестірмелер, кестелер
Сабақтың барысы: І. Ұйымдастыру кезеңі. Сабаққа даярлық, амандасу, түгендеу.
- Балалар, терезеге қараңдаршы. Далада күн сәулесі жарқырап тұр. Бізге сәулесін шашып
тұр. Сәуле сендердің тұла бойларыңа тарап, жандарыңды жадыратып тұр.
- Кәне, айналамызға жылу сыйлайық, жүздеріңнен күннің көзіндей күлкі кетпесін.
ІІ. Үй тапсырмасын тексеру: № 3.
ІІІ. Өткенді пысықтау: Көркем жазу минуты.
- 3 миллион 67 мың 69 бірлігі бар санды жаз. Көрші сандарды жазыңдар.100-ден
үлкен, 60-тан кіші, 1 миллионға үлкен сандарды жазыңдар.
3 067 068; 3 067 069; 3 067 070 т.с.с.
- «Компьютер» дидактикалық ойыны. Мұғалім тапсырмалар тізбегін оқиды,
оқушылар жауабын айтады.
7 200 : 8 + 100 190 : 9 1 000 = 4 000
8 50 + 1 000 : 2 8 5 000 : 2 7 = 2 100
ІҮ. Жаңа сабақ: 1. 1(а). түсіндіру, еске түсіру, қайталау.
1 см
2
(квадрат сантиметр) = 100 мм
2
1а (а) = 100м
2
1 дм
2
(квадрат дециметр) = 100 см
2
1га (гектар) = 100 а
1 м
2
(квадрат метр) = 100 дм
2
1га = 100а = 10 000м
2
1 км
2
(квадрат километр) = 1 000 000м
2
2
= 100 дм
2
=10 000 см
2
= 1 000 000 мм
2
1дм
2
= 100 см
2
= 10 000мм
2
№ 1(ә). Салыстыр .
5 м
2
> 50 см
2
10 000 м
2
< 5га 5 га = 50 000м
2
№ 2. Жұптық жұмыс. Көрсетілген өлшем бірліктеріне өрнекте.
3 га = 30 00 м
2
12дм
2
= 1 200 см
2
12м
2
= 120 000см
2
№ 4. Есепте.
1
2
+ 10
2
= 11
2
6
2
+ 60
2
= 66
2
2
2
+ 20
2
= 22
2
7
2
+ 70
2
=77
2
3
2
+ 30
2
= 33
2
8
2
+ 80
2
= 88
2
4
2
+ 40
2
=
44
2
9
2
+ 90
2
= 99
2
5
2
+ 50
2
= 55
2
10
2
+ 100
2
=
110
2
Ү. Жаңа сабақты пысықтау: Есеп шығару: № 5. Есептерді шығар.
1). 25 20 = 500(м
2
) барлық жер телімінің ауданы
500 : 2 = 250(м
2
) алма ағаштары алып жатқан аудан
500 : 4 = 125(м
2
) алмұрт ағаштары алып жатқан аудан
250 + 125 = 375 (м
2
)алма және алмұрт ағаштары алып жатқан аудан.
500 375 = 125(м
2
) жидек ағашы алып жатқан аудан.
Ж: 125 м
2
жидек ағашы алып жатқан аудан.
№ 5(ә). Өздік жұмыс.
1). 128 3 = 384 (алма ағашы)
2). 384 128 = 256 (артық) жауабы: алмұртқа қарағанда 256 алма ағашы артық
№ 6. Жұптық жұмыс. Баған бойынша орындау.
902 567 = 335 902 335 = 567 335 + 567 = 902
№ 7. Ұжыммен орындау.
45 20 = 900 (см
2
) түбінің ауданы.
20 30 = 600 (см
2
) кішкене бүйірінің ауданы
45 30 = 1 350 (см
2
) үлкен бүйірінің ауданы
V = 30 45 20 = 27 000(см
3
)
ҮІ. Бекіту. Шығармашылық тапсырма. № 8 конструктормен жұмыс.
ҮІІ. Үйге тапсырма: № 3. 34 - бет. Бағалау
18. Тақырыбы: Тік бұрышты параллелепипедтің және текшенің
көлемі.
Көлемнің өлшем бірліктері.
Мақсаты: дененің көлемі және көлемнің өлшем бірліктері туралы түсініктерін
қалыптастыру; көлемнің жаңа өлшем бірліктерімен таныстыру және олардың арасындағы
қатынасты қою.
Сабақтың түрі: аралас Әдісі: түсіндіру, сұрақ-жауап, өздік, есептеу, салыстыру.
Көрнекілігі: қосымша тапсырмалар жазылған үлестірмелер, кестелер
Сабақтың барысы: І. Ұйымдастыру кезеңі. Сабаққа даярлық, амандасу, түгендеу.
Сабағымыз басталды, балаларға пайдалы.
Бәрін ұғып алыңдар, санауға зер салыңдар
ІІ. Үй тапсырмасын тексеру: 3 тексеру.
ІІІ. Өткенді пысықтау: Ауызша жұмыс. Зейінділік ойыны:
- «Компьютер» дидактикалық ойыны. Мұғалім тапсырмалар тізбегін оқиды,
оқушылар жауабын айтады.
7 200 : 8 + 100 190 : 9 ∙ 1 000 = 4 000
8 ∙ 50 + 1 000 : 2 ∙ 8 – 5 000 : 2 ∙ 7 = 2 100
- Көркем жазу минуты.
- 57 615 санын жазыңдар. Сандардағы толық ондықтар, жүздіктер, мыңдықтар, ондық
мыңдарды атаңдар.
ІҮ. Жаңа сабақ: 1. түсіндіру, еске түсіру, қайталау.
1. Көлемнің өлшем бірліктерін есіңе түсір.
Кестеден геометриялық денелердің атауын оқыңдар. Артық сөзді тап. (параллелепипед,
текше, шаршы. Артық сөз: шаршы. Өйткені шаршы жазық фигура, ал қалғандары –
көлемді денелер). Қандай фигуралардың көлемін есептеуге болады.
Мұғалім артық фигураны табуды ұсынады. Тақтаға сурет ілінеді. Текшенің неге
артық екенін дәлелдейді (барлық фигуралар жазық, ал текше – көлемді)
«Көлем» деген сөзді қалай түсінесіңдер? Көлемдері әр түрлі қораптарды алып, олардың
көлем жағынан үлкен, кіші екендігін салыстыру.
1(ә). Салыстыр. 5 м
3
> 5 000
000см
3
10 000 см
3
> 5 дм
3
5 см
3
= 5 000
мм
3
т.с.с.
№ 2. Жұптық жұмыс. Көрсетілген өлшем бірліктеріне өрнекте.
12м
3
= 12 000 000см
3
8 000 000мм
3
= 8 000см
3
12дм
3
= 12 000см
3
т.с.с.
Ү. Жаңа сабақты пысықтау: Есеп шығару:
№ 3. Ауызша салыстыру.
№ 4. Топпен жұмыс. 1-топ – № 4(а), 2-топ – № 4 (ә), 3-топ – (б).
1 топ: V= 50м ∙ 10м ∙ = 1 000м
3
(көлемі)
50м ∙ 10м = 500 м
2
(бассейннің түбінің ауданы)
50м ∙ = 100м
2
(бассейіннің бір бүйірінің ауданы)
10м ∙ = 20м
2
(бассейіннің екінші бүйірінің ауданы)
2топ: V= 7м ∙ 5м ∙ = 105м
3
(бөлменің көлемі)
S = 7м ∙ = 35 м
3
бөлменің еденінің ауданы.
3 топ. S = 12м
2
V= 12: 3 2 3 = 24 м
3
Һ =
В =
V= ?
№ 5. Тіктөртбұрыштардың белгісіз қабырғасы мен периметрін тап.
Ұзындығы
Ені
Ауданы
Периметрі
12см
7см
84см
2
38см
16мм
5мм
80мм
2
42мм
2
35м
20м
700м
2
110м
№ 6. Топтық жұмыс.
І топ: Ш: 958 – (429 + 297) = 232 (бастауыш сынып оқушылары)
ІІ топ. Ш: 78 – ( 15 + 15 2) = 33 (см) (үшінші қабырғасы )
ІІІ топ. Ш: 5т = 5 000кг. 5 000 900 кг ∙ 3 = 2300 (кг)( картоп қалды.)
ҮІ. Бекіту. № 7. Жұптық жұмыс.Өрнектерді жаз және олардың мәнін тап.
(750 50) : (25 2) = 14 960 : (45 : 15) = 16 404 : (200 + 2) = 2 т.с.с.
Шығармашылық тапсырма. № 9. Кезекпен жазып өрнек құру.
23 + 67 + 159 + 41 = 290 23 + 111 + 159 + 7 = 300 23 + 441 + 159 + 267 =890
т.с.с.
ҮІІ. Үйге тапсырма: № 7. 37- бет. Бағалау
1 см
3
= 1 000
мм
3
1 дм
3
= 1 000
см
3
1 м
3
= 1 000
дм
3
1 дм
3
= 1 000
000 мм
3
1 м
3
= 1 000
000см
3
1 л су
= 1дм
3
№ 19. Тақырыбы: Өткенді пысықтау. Өздік жұмыс № 2.
Мақсаты: оқушылардың өздігінен жұмыс істей отырып, өткенді қайталау, білімін
тиянақтау, көбейту мен бөлу амалдары туралы білімі мен білігін жүйелеу; есеп шығару,
есептеу дағдысын қалыптастыру; өздігінен жұмыс істеуге баулу.
Әдісі: өздік жұмыс. Көрнекілігі: тақтадағы жазу, дәптер, сызбалар.
Сабақтың барысы: І. Ұйымдастыру кезеңі: Күнге қолдарыңды созыңдар. Күннің
жомарт сәулелері ананың нәзік алақанындай аялайды, сипалайды, жылытады.Сиқырлы
күн барлық өкпе мен мұңды ерітіп жібереді. Жүрегімізді жылу мен махаббатқа
толтырады.
Барлығы: Күн жарығын алақанға саламын,
Жүрегіме басып ұстай қаламын.
Ізгі әрі нәзік, жарық, мейірімді,
Болып кетер сонда дереу жан-жағым.
-Міне, жүрегіміздегі осындай жылумен сабағымызды бастаймыз. Бүгін «Білгенімізді
қайталаймыз!» деген мақсатпен жұмыс істейміз.
ІІ. Мақсат қою кезеңі: өздігінен жұмыс істеу, өткенді қайталау, білімін тиянақтау.
ІІІ. Өздік жұмысы
І нұсқа. (шамалар)
1. Өрнектердің мәнін тап.
( 235 000 + 745) ( 30 000 + 5 000) = 235 745 35 000 = 200 745
(135 496 135 000) : 8 4 = 248
2. Есептерді шығар.
А). Дүкенге әрқайсысында 10кг-нан 50 жәшік қызанақ және 450кг қияр әкелінді. Дүкенге
барлығы неше килограмм көкөніс әкелінді?
Ш: 10 ∙ 50 + 450 = 950 Ш: барлығы 950 кг көкөніс әкелінді.
Ә). Тіктөртбұрыштың ұзындығы 3см 5мм, ал ені 2см 8мм. Периметрін есепте.
Р = (3см 5мм + 2см 8мм.) ∙ 2 = 12 см 6 мм
3. Теңдеулерді шеш.
535 : Х = 5 400 Х = 1 000 + 600
Х = 535 5 400 Х = 1 600
Х = 107 Х = 1 600 : 400
535 : 107 = 5 Х = 4
5 = 5 400 4 = 1 600
4. Өрнекте.
6кг 425г = 6 425г 800см = 8м 16м 50см = 1650см 2 000кг =
ІІ нұсқа (шамалар)
1. Өрнектердің мәнін тап.
(960 502 60 000) 251 2 = 900 502 502 = 900 000
(4 702 565 4 702 000) : 5 3 = 339
2. Есепті өрнек түрінде шығар.
А). дүкенге 100 жәшік жүзім және 320кг алма әкелінді. Бір жәшіктегі жүзімнің массасы 15
килограмм. Дүкенге әкелінген жүзім мен алманың массасы қандай?
Ш: 100 15 + 320 = 1500 + 320 = 1 820 Ж: барлығы 1850 кг жүзім мен алма
әкелінді.
Ә). Тіктөртбұрыштың ұзындығы 4см 5мм, ал ені – 1см 3мм кем. Оның периметрін тап.
Р = (4см 5мм + (4см 5мм – 1см 3мм) = 7см 7мм
3. Теңдеулерді шеш.
Х 10 9 000 = 60 У : 2 + 800 = 9 800
Х 10 = 9 000 + 60 У : 2 = 9 800 800
Х 10 = 9 060 У : 2 = 9 000
Х = 9 060 : 10 У = 9 000 2
Х = 906 У = 18 000
906 10 = 9 060 18 000 : 2 + 800 = 9 800
9 060 = 9 060 9 800 = 9 800
4. Өрнекте.
6 сағ 42 мин = 402 мин 2 754кг = 2т 754кг 240м 50см = 24 050см 900см = 90дм
ІҮ. Бекіту. Ү. Үйге тапсырма: қайталау.
№ 20. Тақырыбы: Өткенді пысықтау.
Мақсаты: оқушылардың білім, білік дағдыларының деңгейін анықтау; теңдеулерді және
есептерді шығару; геометриялық фигураларды сызу және тіктөртбұрыштың ауданы мен
периметрін, көлемін есептеу.
Сабақтың түрі: аралас Әдісі: сұрақ-жауап, өздік, есептеу, салыстыру.
Көрнекілігі: қосымша тапсырмалар жазылған үлестірмелер, кестелер
Сабақтың барысы: І. Ұйымдастыру кезеңі. Сабаққа даярлық, амандасу, түгендеу.
Күнге қолдарыңды созыңдар. Күннің жомарт сәулелері ананың нәзік алақанындай
аялайды, сипалайды, жылытады.Сиқырлы күн барлық өкпе мен мұңды ерітіп жібереді.
Жүрегімізді жылу мен махаббатқа толтырады.
Барлығы: Күн жарығын алақанға саламын,
Жүрегіме басып ұстай қаламын.
Ізгі әрі нәзік, жарық, мейірімді,
Болып кетер сонда дереу жан-жағым.
-Міне, жүрегіміздегі осындай жылумен сабағымызды бастаймыз. Бүгін «Білгенімізді
қайталаймыз!» деген мақсатпен жұмыс істейміз.
ІІ. Үй тапсырмасын тексеру: № 7
ІІІ. Өткенді пысықтау: Ауызша жұмыс. Зейінділік ойыны: №1.
1 400 + 3 = 1403 4 000 + 30 = 4030 155 555 5 = 155 550 т.с.с.
№ 2 (а). (Топтық жұмыс. Сандарды өсу ретімен жазу.
410; 7 890 120; 74 000 586; 400 200 650; 450 124 789; 580 029 123;
№ 2 (ә). Сандарды разрядтық қосылғыштардың қосындысы түрінде жаз.
120 527 = 100 000 + 20 000 + 500 + 20 + 7.
№2.(б). берілген сандарды разрядтық қосылғыштарға бөліп айт.
ІҮ. Сабақты пысықтау: Есеп шығару: № 3. 36 ∙ 4 = 144(үлкен автобуспен келді).
240 144 = 96 (бала шағын автобустармен келді)
96 : 12 = 8 (шағын автобуспен келді) 144 + 8 = 152 (барлық көлік саны)
№ 3 (ә,б) өздік жұмыс. № 4. Есепті шығар. Жұптық жұмыс.
V = 4м 2м 3м = 24 м
3
S = 4 2 =
2
S = 2м ∙3 м =
2
№ 5. 6 оқушы тақтада жарысу әдісімен шығарады.
V = 16см ∙ 3см ∙ 2см = 96 см
3
Һ = 630дм
3
: ( 9дм ∙ 7дм) = 10 дм т.с.с.
№ 6. Жылдамдыққа шығару
980 450 900 000 400 = 80 050 505 000 + 60 000 + 90 = 565 090 ...
№ 7. Көрсетілген өлшем бірліктеріне өрнекте.
120 000кг = 120 000 000г 10см
2
= 1000мм
2
2га = 20 000м
2
т.с.с.
ҮІ. Бекіту. № 9.
1). Ш: 560 – 560 : 10 8 = 112 Ж: жинақта 112 жасыл бөлшек бар.
2). Ш: 113 ∙ 3 = 339 Ж: барлығы 339 бөлшек.
3). Ш: 500 – (294 + 116) = 90 Ж: 90 бөлшек қалды.
4). Ш: 3500 + 3 500 7 = 28 000 Ж: конструктор мен мозайка 28 000тг
тұрады.
№10. Өрнектерді жаз және олардың мәнін тап. Ұжыммен.
630 : 6 + 78 2 = 105 + 156 = 261 (500 106) 99 = 295
Шығармашылық тапсырма. № 11, 12
Ү. Үйге тапсырма: № 2. 6 - бет. Бағалау
№ 21 . Тақырыбы: Бақылау жұмысы.№ 1.
Мақсаты: натурал сандар нумерациясын меңгеру деңгейлерін тексеру; әрбір шаманың
өтілген бірліктері арасындағы арақатынас туралы білімін тексеру; есепті шығару кезіндегі
алған білімдерін пайдалана білу; тік бұрышты параллелепипед көлемін есептеу.
Сабақтың түрі: бақылау. Әдісі: өздік, есептеу, салыстыру. Көрнекілігі: дәптер, қалам
Сабақтың барысы: І. Ұйымдастыру кезеңі. Сабаққа даярлық, амандасу, түгендеу.
Күнге қолдарыңды созыңдар. Күннің жомарт сәулелері ананың нәзік алақанындай
аялайды, сипалайды, жылытады.Сиқырлы күн барлық өкпе мен мұңды ерітіп жібереді.
Жүрегімізді жылу мен махаббатқа толтырады.
Барлығы: Күн жарығын алақанға саламын,
Жүрегіме басып ұстай қаламын.
Ізгі әрі нәзік, жарық, мейірімді,
Болып кетер сонда дереу жан-жағым.
-Міне, жүрегіміздегі осындай жылумен сабағымызды бастаймыз. Бүгін «Білгенімізді
қайталаймыз!» деген мақсатпен жұмыс істейміз.
ІІ. Мақсат қою кезеңі: өздігінен жұмыс істей отырып, өткенді қайталау, білімін
тиянақтау.
ІІІ. Өздік жұмысы
І нұсқа.
1. Есепті шығар.
Көкөніс сақтау қоймасында 300т сәбіз болды. Бірінші күні әрқайсысына 5 тоннадан сәбіз
тиелген 24 жүк машинасы жөнелтілді. Келесі күні қалған сәбізді әр машинаға 2 тоннадан
тиеп тасыды. Екінші күні неше жүк машинасы қажет болды?
Ш: (300 24 5) : 2 = 90 Ж: 90 жүк машина қажет
2. Есептеулерді орында.
20 999 + 1 = 21 000 2 000 1 = 1 999 200 000 1 =199 999 345 999 + 1 =
346 000
52 399 + 1 = 52 400 65 999 + 1 = 66 000 318 000 18 000 = 300 000 765 000 1 =
764 999
3. Теңдеулерді шеш.
7 025 Х = 240 : 10 Х : 6 = 752 274
7 025 Х = 24 Х : 6 = 478
Х = 7 025 24 Х = 478 6
Х = 7001 Х = 2 868
7 025 7 001 = 24 2 868 : 6 = 478
24 = 24 478 = 478
4. Бос орынды толтыр.
6 мин 13с = 373с 4т 8ц = 4 800кг 12га =120 000м
2
54 000см = 540м
5. Параллелепипедтің биіктігі 5см, ені 6см, ұзындығы 8см. Оның көлемін есепте.
V = 5см ∙ 6см ∙ 8см = 240 см
3
ІІ нұсқа.
1. Есепті өрнек түрінде шығар.
Бала 23 000 м қашықтықта орналасқан көрші ауылға жол тартты. Ол атпен 3 000 м,
велосипедпен 10 000 м жер жүрді. Қалған қашықтықты жаяу жүріп өтті. Бала неше
километрді жаяу жүріп өтті?
Ш: 23 000 (3 000 + 10 000) = 23 000 13 000 = 10 000 Ж: бала 10 000м жаяу
жүрді.
2. Есептеулерді орында.
70 100 1 = 70 099 99 699+ 1 = 99 700 17 609 + 1 = 17 610 345 999 + 1 =
346 000
131 148 1 148 =130 000 30 000 1 = 29 999 43 099 + 1 = 43 100 699 999 + 1 =700
000
3. Теңдеулерді шеш.
70 348 Х = 312 : 2 9 Х : 6 = 12 756 989
70 348 Х = 147 Х : 6 = 11 767
Х = 70 348 147 Х = 11 767 6
Х = 70 201 Х = 70 602
70 348 70 201 = 147 70 602 : 6 = 11 767
147 = 147. 11 767 = 11 767
4. Есепте.
2 сағ – 35 мин = 85 мин 54 000см – = 540м
15т 420кг – 9т 870кг = 5т 55кг 3 тәул. – 18 сағ 20мин = 53сағ 8 мин.
5. Параллелепипедтің биіктігі 15см, ені 6см, ұзындығы 8см. Оның көлемін есептеп
шығар.V = 15см ∙ 6см ∙ 8см = 720см
3
ІҮ. Бекіту. Бүгінгі сабақта не істедік? Саған қайсы тапсырма қиын келді?
Ү. Үйге тапсырма: өткенді қайталау.
22. Тақырыбы: Өткенді қайталауға арналған материалдар.
Білімді тексеру.
Мақсаты: натурал сандар нумерациясын меңгеру деңгейлерін тексеру; әрбір шаманың
өтілген бірліктері арасындағы арақатынас туралы білімін тексеру; есепті шығару кезіндегі
алған білімдерін пайдалана білу; тік бұрышты параллелепипед көлемін есептеу, білім,
білік, дағдыларын дамыту.
Сабақтың түрі: қайталау. Әдісі: түсіндіру, сұрақ-жауап, өздік, есептеу, салыстыру.
Көрнекілігі: қосымша тапсырмалар жазылған үлестірмелер, кестелер
Сабақтың барысы: І. Ұйымдастыру кезеңі. Сабаққа даярлық, амандасу, түгендеу.
Күнге қолдарыңды созыңдар. Күннің жомарт сәулелері ананың нәзік алақанындай
аялайды, сипалайды, жылытады.Сиқырлы күн барлық өкпе мен мұңды ерітіп жібереді.
Жүрегімізді жылу мен махаббатқа толтырады.
Барлығы: Күн жарығын алақанға саламын,
Жүрегіме басып ұстай қаламын.
Ізгі әрі нәзік, жарық, мейірімді,
Болып кетер сонда дереу жан-жағым.
-Міне, жүрегіміздегі осындай жылумен сабағымызды бастаймыз. Бүгін «Білгенімізді
қайталаймыз!» деген мақсатпен жұмыс істейміз.
ІІ. Өткенді пысықтау: Ауызша жұмыс. Зейінділікке.
1. Сандарды оқы. Берілген сандарда барлығы неше бірлік, ондық, жүздік, бірлік мың,
ондық мың, жүздік мың, бірлік миллион, ондық миллион, жүздік миллион бар екенін айт.
1(ә). Өздік жұмыс. Сандарды олардың разрядтық қосылғыштарының қосындысы
түрінде жаз.
451 003 = 400 000 + 50 000 + 1 000 + 000 + 00 + 3 т.с.с.
2. Жұптық жұмыс. 1 460км + 980км + 380км + 2 300км + 6 467км + 600км =
12187км (шекараның жалпы ұзындығы)
6 467км – 2 300км = 4 167 (Өзбекстанға қарағанда Ресеймен шекара 4 167км ұзын)
1 460км – 380км = 1 080 км (Түркістанға қарағанда Қытаймен қаншаға артық
№ 3. Ауызша орындау. 12 508, 10 308, 5 005, 4 390, 2 020, 953. Ең көп адам келген күн -
12 508 ІҮ. Сабақтың тақырыбымен жұмыс. түсіндіру, еске түсіру, қайталау.
Ұжыммен. № 4. Тура теңдіктер мен теңсіздіктерді жаз.
2сағ > 110мин 80с = 1мин 20с
26сағ > 1 тәул. 130с < 2мин 20с
Жұппен .№ 5. Тура емес теңдіктерді тап. Қателерді түзеп, дәптеріңе жаз.
1см
2
= 100 мм
2
=100м
2
1га = 100а
1дм
2
= 100 см
2
2
= 10 000см
2
1дм
2
=10 000мм
2
1км
2
1 000 000м
2
1га =10 000м
2
2
=1 000 000мм
2
№ 6. (3 топқа).
І топ: Ш: 509 + 327 = 836 Ж: қоймада барлығы 836 теледидар болған.
ІІ топ: Ш: 18 + 18 ∙ 3 = 72 Ж: барлығы 72 телефон мен плеер сатылған
ІІІ топ: Ш: 9 000 : 3 = 3 000 Ж: 3 000 телефонның 3 жылға кепілдігі болды.
№7. Талдап, түсіндіріп шығару.
(600кг + 600 : 2) + х = 2т (2 000кг)
900 + х = 2 000
Х = 2 000 900
Х = 1 100кг
(600кг + 600кг : 2) + 1 100 = 2 000кг Ж: 1 100кг картоп сатылмай қалды.
№ 7(ә). 48 : (120 : 5) = 48 : 24 = 2 Ж: 2 есе артық
Ү. Сабақты пысықтау: Есеп шығару: № 8. Есепте. І топ № 9. ІІтоп № 10. ІІІ топ
ҮІ. Бекіту. Шығармашылық тапсырма. 13.
Ү. Үйге тапсырма: № 10, 12. 42 - бет. Бағалау
Көп таңбалы сандарды қосу және азайту.
№ 23. Тақырыбы: Көп таңбалы сандарды ауызша қосу және азайту
тәсілдері.
Мақсаты: көп таңбалы сандарды ауызша есептеуді орындауға үйрету; есептеу
дағдыларын жетілдіру; есеп шығаруды меңгерту; ой-өрісін, зейінін дамыту,
тиянақтылыққа тәрбиелеу.
Сабақтың түрі: жаңа сабақ. Әдісі: түсіндіру, сұрақ-жауап, өздік, есептеу, салыстыру.
Көрнекілігі: қосымша тапсырмалар жазылған үлестірмелер, кестелер
Сабақтың барысы: І. Ұйымдастыру кезеңі. Сабаққа даярлық, амандасу, түгендеу.
Сабағымыз басталды, балаларға пайдалы.
Бәрін ұғып алыңдар, санауға зер салыңдар
ІІ. Өткенді пысықтау: Ауызша жұмыс. Зейінділік ойыны: 1. Көркем жазу минуты.
А). 5 миллион, 23 мың, 6 бірлікті жаз. Оны 4 бірлікке арттыр. Нәтижесін жаз. Алдыңғы
санды жаз. Оны 100 мыңға арттыр. Оны 0-ге көбейт.
5023 006 ; 5 023 006 + 4 = 5 023 010; 5 023 009, 5 023 010, 5 023 011;
5 023 006 + 100 000 = 5 123 006
1. Математикалық диктант. 1). 75 пен 2 сандарының көбейтіндісі (150)
2). Мен бір сан ойладым, оны 2 есе арттырғанда, 500 саны шықты. Қандай сан ойладық?
(250)
3). 780 мен 3 сандарының бөліндісінің мәні нешеге тең? (260).
230-ды 10 есе арттыр (2 300); 70 001 санынан 1-ді кеміт (70 000)
ІҮ. Жаңа сабақ: 1. түсіндіру, еске түсіру, қайталау.
№ 1. Есептеудің қалай орындалатынын түсіндір
48 000 + 5 000 = 48мыңд. + 5 мыңд. = 53 мыңд. = 53 000.
№ 2. Тапсырманы уақытпен орындайды, соңынан қалай орындағандарын түсіндіреді.
853 457 3 000 50 7 = 850 400 65 000 + 5 000 = 60 000
№ 3 ауызша орындалады.
№ 4. Түсіндіріп шығару.
А 18м 1). 18 : 6 = 3(м) - ені
В - ?,
1
бөлік 2). (18 + 3) ∙2 = 42(м) - периметрі
6
3). 42 : 7 = 6 (орам) керек.
Р : 7 - ? орам
№ 4(ә). Шығару үшін килограмды центнерге айналдыруды еске түсірген жөн.
12ц = 1 200кг 15ц = 1 500кг
1200 : 3 = 400(кг) – 1 машинада
400 + 100 = 500(кг) – 1 машинаға тиейді
1 500 : 500 = 3(м) – қажетті.
Ү. Жаңа сабақты пысықтау: Есеп шығару:
№ 5. Есеп шығару.
Ш: 22 см ∙ 10см – 25 см
2
= 220 см
2
25 см
2
= 195 см
2
Ш: 195 см
2
ақ түсті қағаз бөлігі.
№ 7. Өздік жұмыс. Көрсетілген өлшем бірліктеріне өрнекте: а). ц және кг; ә) т,ц, және кг.
12 550кг = 125ц 50кг 12 550кг = 12т 5ц 50кг т.с.с.
ҮІ. Бекіту. Шығармашылық тапсырма. № 8.
Ү. Үйге тапсырма: № 6. 44 - бет. Бағалау
24. Тақырыбы: Көп таңбалы сандарды ауызша қосу және азайту
тәсілдері.
Мақсаты: көп таңбалы сандарды қосу және азайтудың ауызша есептеу тәсілдерін
орындауға үйрету; есептеу тәсілдерін жетілдіру.
Сабақтың түрі: аралас Әдісі: түсіндіру, сұрақ-жауап, өздік, есептеу, салыстыру.
Көрнекілігі: қосымша тапсырмалар жазылған үлестірмелер, кестелер
Сабақтың барысы: І. Ұйымдастыру кезеңі. Сабаққа даярлық, амандасу, түгендеу.
Сабағымыз басталды, балаларға пайдалы.
Бәрін ұғып алыңдар, санауға зер салыңдар
ІІ. Үй тапсырмасын тексеру: № 6
ІІІ. Өткенді пысықтау: Ауызша жұмыс. Зейінділік ойыны:
№ 1. 4 100 + 1 200 = 5 300 4 300 + 1 200 = 5 500 9 800 1 600 = 8 200 т.с.с.
№ 2. Есептеуді түсіндір.
29 000 + 40 000 = 69 000 59 000 23 000 = 37 000 39 700 + 400 = 40 100 т.с.с.
3. Жұптық жұмыс. Бос орынға төмендегі берілген сандарды кезегімен жаза отырып,
өрнектер құрастыр. Олардың мәнін тап.
327 + 114 + 36 = 477 327 + 103 + 36 = 466 327 + 333 + 36 = 696 т.с.с.
ІҮ. Сабақты пысықтау: 1. түсіндіру, еске түсіру, қайталау.
№ 5. Есепті шығар.
1). Ш: 144 м
2
: 9 = 16 Ж: ұзындығы 16 м
2). Ш: 144м
2
: 16 = 9 Ж: ені 9 м
3) Р = (16 + 9) 2 = 50 Ж: 50см
№ 6. Өздік жұмыс.
№ 3. Есепте. Жарысу мақсатында орындау қатар қатар бойынша.
90 105 + 20 + 2 000 = 92 125 47 001 + 500 + 1 000 = 48 501 5 00 + 50 + 9 = 559
Ү. Бекіту. Шығармашылық тапсырма. № 8.
Ү. Үйге тапсырма: № 7. 45 - бет. Бағалау
№25.Тақырыбы: Көп таңбалы сандарды жазбаша қосу және азайту
тәсілдері.
Мақсаты: көп таңбалы сандарды қосу және азайтудың ауызша есептеу тәсілдерін
орындауға үйрету; есептеу тәсілдерін жетілдіру.
Сабақтың түрі: аралас Әдісі: түсіндіру, сұрақ-жауап, өздік, есептеу, салыстыру.
Көрнекілігі: қосымша тапсырмалар жазылған үлестірмелер, кестелер
Сабақтың барысы: І. Ұйымдастыру кезеңі. Сабаққа даярлық, амандасу, түгендеу.
Сабағымыз басталды, балаларға пайдалы.
Бәрін ұғып алыңдар, санауға зер салыңдар
ІІ. Үй тапсырмасын тексеру: № 7.
ІІІ. Өткенді пысықтау: Ауызша жұмыс. Зейінділік ойыны: 1 ауызша орындау схема
бойынша.
ІҮ. Жаңа сабақ: 1. түсіндіру, еске түсіру, қайталау.
№ 2. Есептеулердің қалай орындалғанын қара. Есептеу тәсілдерін салыстыр.
+ 459 + 1459
128 5128
Көп таңбалы сандарды қосу кезінде бірліктерді
бірліктердің, ондықтарды ондықтардың, жүздіктерді
жүздіктердің, мыңдықтарды мыңдықтардың астына,
тағы сол сияқты жазады. Бірліктерді бірліктермен,
ондықтарды ондықтармен, жүздіктерді жүздіктермен,
мыңдықтарды мыңдықтармен, тағы сол сияқты
587 6587
№ 2(ә). Азайту.
10
10
10
7 1 3 4 2 7 1 3
3 5 2 1 9 3 5 2
3 6 1 2 3 3 6 1
№ 3. Жан – жақты талқылана отырып, түсіндіріп шығару.
Ү. Жаңа сабақты пысықтау: Есеп шығару:
№ 4. Қысқаша жазылуы бойынша есеп құрастыр және оны шығар.
1) Пошташы 2 күнде неше хат алды? 1 000 + 800 = 1 800 (х)
2) Пошташы үшінші күні неше хат алды? 2 400 1 800 = 600(х)
Пошташы үшінші күні хаттар бар неше бума алды? 600 : 100 = 6 (б)
3) № 4(ә) өздік жұмыс.
40 : 4 + 8 7 ә). 40 ∙ 4 + 8 7 б). 8 ∙ 7 – 40 : 4 в). 8 ∙ 7 (40 4)
ҮІ. Бекіту. Шығармашылық тапсырма. № 7
Ү. Үйге тапсырма: № 5. 48 - бет. Бағалау
№ 26. Тақырыбы: Қосу және азайту. Есептеудің тиімді тәсілдері.
Мақсаты: көп таңбалы сандарды қосу және азайтудың тиімді тәсілдерімен таныстыру;
көп таңбалы сандардыжазбаша қосу және азайтуды орындау дағдыларын бекіту; есептеу
дағдыларын жетілдіру; атаулы сандармен амалдар орындай алу.
Сабақтың түрі: аралас Әдісі: түсіндіру, сұрақ-жауап, өздік, есептеу, салыстыру.
Көрнекілігі: қосымша тапсырмалар жазылған үлестірмелер, кестелер
Сабақтың барысы: І. Ұйымдастыру кезеңі. Сабаққа даярлық, амандасу, түгендеу.
Сабағымыз басталды, балаларға пайдалы.
Бәрін ұғып алыңдар, санауға зер салыңдар
ІІ. Үй тапсырмасын тексеру: 5.
ІІІ. Өткенді пысықтау: Ауызша жұмыс. Зейінділік ойыны:
№ 1. Көрші сандарды ата. Олардың әрқайсысына 1 000-ды қос.
999
9 999
99 999
999 999
1 999
199
999 199
111 999
998, 999, 1 000; 9 998, 9 999, 10 000; 99 998, 99 999, 100 000:
1 998, 1 999, 2 000; 10 998, 10 999, 11 000; 100 998, 100 999, 101 000:
ІҮ. Жаңа сабақ: 1. түсіндіру, еске түсіру, қайталау.
Кітаппен жұмыс. № 3. Талдау, есептеу.
№ 4. Әр түрлі тәсілдермен шығару.
Көп таңбалы сандарды азайту кезінде бірліктерді
бірліктердің, ондықтарды ондықтардың, жүздіктерді
жүздіктердің, мыңдықтарды мыңдықтардың астына,
тағы сол сияқты жазады. Бірліктерден бірліктерді,
ондықтардан ондықтарды, жүздіктерден жүздіктерді,
мыңдықтардан мыңдықтарды, тағы сол сияқты
азайтады.
1. Ірірек бірліктерді кіші бірліктермен алмастырамын.
2. Амалдарды орындаймын.
3. Ұсақ бірліктерді ірірек бірліктермен алмастырамын.
4. Жауабын оқимын.
1). 50 3 + 100 3 450(тг)
2). (50 + 100) 3 450 (тг) - Шешудің қай тәсілі тиімді болып табылады? Неге?
Ү. Жаңа сабақты пысықтау: Есеп шығару:
№ 5. Есепте.
950 521 8 214 = 942 307 22 349 + 5 987 = 16 362 290 000 3 175 = 286 825
№ 6. А). Ауданы 16 см
2
ден кем болатын шаршы сыз. 16см
2
: 4 = 4 см а = 4 см
Ә). Ауданы 16 см
2
ден кем болатын тіктөртбұрыш сыз.
ҮІ. Бекіту. Шығармашылық тапсырма. № 7.
Р = (15 + 8) 2 = 46 (см) S = 15 8 = 120(см
2
)
№ 8. Топтық жұмыс.
Ү. Үйге тапсырма: № 2. 48 - бет. Бағалау
№ 27. Тақырыбы: Өткенді пысықтау.
Мақсаты: көп таңбалы сандардың өтілген есептеу тәсілдерін бекіту; оқып-үйренген
тәсілдерді меңгеру деңгейін анықтау және түзетулер жүргізу.
Сабақтың түрі: пысықтау Әдісі: түсіндіру, сұрақ-жауап, өздік, есептеу, салыстыру.
Көрнекілігі: қосымша тапсырмалар жазылған үлестірмелер, кестелер
Сабақтың барысы: І. Ұйымдастыру кезеңі. Сабаққа даярлық, амандасу, түгендеу.
Сабағымыз басталды, балаларға пайдалы.
Бәрін ұғып алыңдар, санауға зер салыңдар
ІІ. Үй тапсырмасын тексеру: № 2.
ІІІ. Өткенді пысықтау: Ауызша жұмыс. Зейінділік ойыны:
Топтық жұмыс. Ітоп – № 1. ІІ топ – № 2. ІІІтоп – № 3.
№ 4. Теңдеулерді 4 оқушы түсіндіріп, дәлелдеп тақтада орындайды.
ІҮ. Сабақтың тақырыбы бойынша жұмыс. 1. түсіндіру, еске түсіру, қайталау.
№ 5. Есептерді шығар.
Ш: 36 ∙ 9 288 = 36 (кадр жарамсыз)
Ш: 320 – (40 + 50) = 230 (км) – арақашықтығы
№ 6. Ш: (40 + 50) + 300 = 390 (км) – екі ауылдың арасы.
Ү. Бекіту. Шығармашылық тапсырма. № 8. Ойық салынған фигураның көлемін тап.
V = 5 см ∙ 3 см ∙ 5 см = 75 см
3
(үлкен фигураның көлемі)
S = 2см ∙ 1 см = 2см
2
V = 75 см
3
- 2см
2
= 73см
3
Ү. Үйге тапсырма: № 7. 51 - бет. Бағалау
Бір таңбалы сандарға көбейту және бөлу.
№ 28. Тақырыбы: Ауызша көбейту және бөлу тәсілдері.
Мақсаты: көп таңбалы сандардың өтілген есептеу тәсілдерін бекіту; оқып-үйренген
тәсілдерді меңгеру деңгейін анықтау және түзетулер жүргізу.
Сабақтың түрі: аралас Әдісі: түсіндіру, сұрақ-жауап, өздік, есептеу, салыстыру.
Көрнекілігі: қосымша тапсырмалар жазылған үлестірмелер, кестелер
Сабақтың барысы: І. Ұйымдастыру кезеңі. Сабаққа даярлық, амандасу, түгендеу.
Сабағымыз басталды, балаларға пайдалы.
Бәрін ұғып алыңдар, санауға зер салыңдар
ІІ. Үй тапсырмасын тексеру: № 7.
ІІІ. Өткенді пысықтау: Зейінділік ойыны:
№ 1. Кестені толтыр. Есептеуді қалай тиімді орындауға болатынын ойлан.
а
200
15
6
120
b
30
30
40
5
с
5
9
100
15
d
4
2
4
3
( а + b +с) d
940
108
584
420
ІҮ. Жаңа сабақ: 1. түсіндіру, еске түсіру, қайталау.
№ 2.(а). Қосындыны санға қалай көбейтуге болады?
(1 000 + 200 + 30 + 4) 2 = 1 000 2 + 200 2 + 30 2 + 4 2 = 2 000 + 400 + 60 + 8 = 2 468
1 234 2 = 1 000 2 + 200 2 + 30 2 + 4 2 = 2 000 + 400 + 60 8 = 2 468
№(ә). Қосындыны санға қалай бөлуге болады?
Түсіндіріп шығару.
(2 000 + 400 + 60 + 8) : 2 = 2 000 : 2 + 400 : 2 + 60 : 2 + 8 : 2 = 1 000+ 200 + 30 +4 = 1 234
1 234 : 2 = 617
Ү. Жаңа сабақты пысықтау: Есеп шығару: жұптық жұмыс.
№ 3. Түсіндіре отырып есепте. Көрсетілген теңдіктерді пайдалан.
4 6 = 24 4 6 000 = 24 000 7 7 000 = 49 000 4 000 8 = 32 000
№ 4. Есепті шығар.
Ш: 500 000 700 2 = 500 000 1 400 = 498 600 Ж: арақашықтығы 498 600м.
Ш: (45 + 38) + 50 = 83 + 50 = 133 Ж: барлығы 133м
№ 5. Өздік жұмыс. Тіктөртбұрыш, шаршы сыз.
ҮІ. Бекіту. Шығармашылық тапсырма. № 7.
Ү. Үйге тапсырма: № 6. 53 - бет. Бағалау
№ 29. Тақырыбы: Ауызша көбейту және бөлу тәсілдері.
Мақсаты: нөлмен аяқталатын сандарды көбейту және бөлуді орындау дағдыларын
қалыптастыру; көп таңбалы сандарды көбейтудің өтілген ауызша тәсілдерін бекіту.
Сабақтың түрі: аралас Әдісі: түсіндіру, сұрақ-жауап, өздік, есептеу, салыстыру.
Көрнекілігі: қосымша тапсырмалар жазылған үлестірмелер, кестелер
Сабақтың барысы: І. Ұйымдастыру кезеңі. Сабаққа даярлық, амандасу, түгендеу.
Сабағымыз басталды, балаларға пайдалы.
Бәрін ұғып алыңдар, санауға зер салыңдар
ІІ. Үй тапсырмасын тексеру: № 7.
ІІІ. Өткенді пысықтау: Ауызша жұмыс. Зейінділік ойыны:
с
1 150
3 212
2 106
3 012
95
105
2 ∙ с
2 300
6 424
4 212
6 024
190
210
ІҮ. Жаңа сабақ: 1. түсіндіру, еске түсіру, қайталау.
№ 1. Бөліндінің мәні мен қалдықты тап.
Бөлінгіш
470
190
800
350
250
Бөлгіш
70
90
90
40
40
Бөліндінің мәні
6
2
8
8
6
Қалдық
50
10
80
30
10
№ 2, 3 тапсырманы қалай орындағандарын дауыстап түсіндіріп шығарады.
60 80 = 4 800 70 70 = 4 900 300 90 = 27 000 400 60 = 24 000
№ 3.
4 000 : 20 = 200 18 000 : 30 = 600 9 000 : 300 = 30 1 000 : 20 = 50 63 000 : 700 =
90
(а + b) ∙ с = а с + b ∙ с
с (а + b) = с а + с ∙ b
қосындыны санға қалай көбейту үшін, әр қосылғышты сол санға көбейтіп, содан шыққан
көбейтінділерді қосу керек.
(а + b) : с = а : с + b : с
Қосындыны санға бөлу кезінде әрбір қосылғыш осы санға бөлінетін болса, онда тиімді
есептеу үшін әр қосылғышты санға бөліп, алынған нәтижені қосуға болады.
Ү. Жаңа сабақты пысықтау: Есеп шығару:
№ 4. Есепті шығар.
135 : 5 = 27 (км) жаяу. 135 : 3 = 45(км) – атпен. 135 – (27 + 45) = 63(км) – автобус
№ 4(ә). Ш: 1 000 5 4 500 = 5 000 4 500 = 500 Ж: 500тг қалды.
№ 5. Өздік жұмыс.
№ 6. Көрсетілген өлшем бірліктеріне өрнекте. Жұптық жұмыс.
2
= 60 000см
2
= 6 000 000мм
2
120ц
= 12т. 56 000г = 56кг
№ 7. Өрнектерді жаз және олардың мәнін тап.
Көбейткіш
1 000 + 70
4
260 ∙ 10
3
20 + 7
Көбейткіш
3
20 + 9
2
1 000 +
80
80
Көбейтіндінің мәні
3 210
116
5 200
3 240
2 160
ҮІ. Бекіту. Шығармашылық тапсырма. № 8
Ү. Үйге тапсырма: № 2 (3-4), № 3.(3-4). 54 - бет. Бағалау
№ 30. Тақырыбы: Жазбаша көбейту және бөлу тәсілдері.
Мақсаты: көп таңбалы санды бір таңбалы санға көбейту және бөлудің жазбаша
тәсілдерімен таныстыру; есептеу дағдыларын жетілдіру.
Сабақтың түрі: аралас Әдісі: түсіндіру, сұрақ-жауап, өздік, есептеу, салыстыру.
Көрнекілігі: қосымша тапсырмалар жазылған үлестірмелер, кестелер
Сабақтың барысы: І. Ұйымдастыру кезеңі. Сабаққа даярлық, амандасу, түгендеу.
Сабағымыз басталды, балаларға пайдалы.
Бәрін ұғып алыңдар, санауға зер салыңдар
ІІ. Үй тапсырмасын тексеру: № 2 (3-4), № 3.(3-4)
ІІІ. Өткенді пысықтау: Зейінділік ойыны: № 1. Ауызша есептеу. (600, 300; 700)
ІҮ. Жаңа сабақ: 1. түсіндіру, еске түсіру, қайталау.
№ 2. Жазбаша көбейту алгоритмін қарастыру және есептеуді түсіндіру.
х 2 3 1 2 4 бірліктерді көбейтемін 4 2 8. 8-ді бірліктердің астына жазамын
2 Ондықтарды көбейтемін: 2 2 = 4. 4-ті ондықтардың астына жазамын
4 6 2 4 8 т.с.с.
Жауабын оқимын: 46 248
№ 2 (ә). Бөлуді жоғарғы разрядтан бастайды.
жазамын. Ондық мыңдарды бөлемін: 4 : 2 = 2. 2-ні бөліндінің
4 6 2 4 8 2 мәніне жазамын.
4 2 3 1 2 4 Бірлік мыңды бөлемін: 6 : 2 = 3. 3-ті бөліндінің мәніне
жазамын.
6 Жүздіктерді бөлемін: 2 : 2 = 1. 1-ді бөліндінің мәніне
жазамын.
6 Ондықтарды бөлемін: 4 : 2 = 2. 2-ні бөліндінің мәніне
жазамын.
2 Бірліктерді бөлемін: 8 : 2 = 4. 4-ті бөліндінің мәніне
жазамын.
2 Жауабын оқимын: 23 124.
4
4
8
8
0
-Бөлуді қандай разрядтан бастайды? Бөліндіде неше цифр болатынын қалай анықтауға
болады?
Ү. Жаңа сабақты пысықтау: Есеп шығару: № 4. Есепті жан-жақтан талдау.
1). 8 + 12 = 20(ж) – барлығы
2). 300 : 20 = 15 (кг) – 1 жәшіктің массасы.
3). 15 8 = 120 (кг) – 1-күні сатылды.
4). 15 12 = 180 (кг) немесе 300 – 120 = 180 (кг) – 2күні сатылды.
№ 5.Өздік жұмыс. Теңдеуді шеш.
№ 6. (4 оқушы тақтада орындайды). Амалдар бойынша жаза отырып есепте.
13 242 2 + 63 297 = 89 781 73 865 + 84 844 : 2 = 116 287
№ 8. Есептеуді жазбаша орында.
+ 48 мин + 2 сағ 45 мин. = (165 мин)
32 мин 54 мин
80 мин 219 мин = 3сағ 39 мин
ҮІ. Бекіту. Шығармашылық тапсырма. № 9. Бос орындарға сан жаз.
Ү. Үйге тапсырма: № 3. 56 - бет. Бағалау
№ 31. Тақырыбы: Жазбаша көбейту және бөлу тәсілдері.
Мақсаты: көп таңбалы сандарды бір таңбалы санға көбейту және бөлу тәсілдерімен
таныстыру (бір рет разрядтан аттау арқылы); көп таңбалы сандармен есептер шығара
алуларын дамыту; ұқыптылыққа, тиянақтылыққа тәрбиелеу.
Сабақтың түрі: аралас Әдісі: түсіндіру, сұрақ-жауап, өздік, есептеу, салыстыру.
Көрнекілігі: қосымша тапсырмалар жазылған үлестірмелер, кестелер
Сабақтың барысы: І. Ұйымдастыру кезеңі. Сабаққа даярлық, амандасу, түгендеу.
Сабағымыз басталды, балаларға пайдалы.
Бәрін ұғып алыңдар, санауға зер салыңдар
ІІ. Үй тапсырмасын тексеру: №3.
ІІІ. Өткенді пысықтау: Ауызша жұмыс. Зейінділік ойыны
5 * 5 * 5 = 30 6 * 6 * 6 = 30 3 * 3 * 3 * 3 = 30
Шешуі: 5 ∙ 5 + 5 = 30 6 6 6 = 30 3 3 3 + 3 = 30
ІҮ. Жаңа сабақ: 1. түсіндіру, еске түсіру, қайталау.
№ 6. Шырынды құю үшін зауытқа неше ыдыс керек екенін тап.
Ш: 36 000л : 2 л = 18 000 (ыдыс керек)
720 000 л : 3 л = 24 000 (ыдыс керек) Ж: 2 л ыдыс 18 000, 3 л ыдыс 24 000 керек.
№ 6(ә). Зауыт неше литр шырын өндіргенін есепте.
Ш: 9 000 5 = 45 000л
Ш: 3 200 3 = 9 600л Ж: зауыт 45 000л, 3 л 9 600 (л) шырын
өндірген.
Кітаппен жұмыс: № 1. Есептеуді қалай орындағанын түсіндір.
№ 3. Жұптық жұмыс.
8 м
2
= 1м ∙ 2м ∙
4. Қай тәсіл тиімдірек? 1 тәсіл: (48 + 26) : 2 = 37 (жұп)
2-тәсіл: 48 : 2 + 26 : 2 = 37 (жұп)
Ү. Жаңа сабақты пысықтау: Есеп шығару:
№ 2. Есептеу жазбаша орында. Дұрыстығын тексер.
№ 7. Амалдар ретін анықта және есепте.
98 : 49 50 78 = 22 54 : 18 26 77 = 1 29 3 49 + 27 + 19 4 59 = 82
ҮІ. Бекіту. Шығармашылық тапсырма. № 8. Жылдамдыққа есептеу.
Ү. Үйге тапсырма: № 5. 58 - бет. Бағалау
№ 32. Тақырыбы: Жазбаша көбейту және бөлу тәсілдері.
Мақсаты: көп таңбалы сандарды бір таңбалы санға көбейту және бөлу тәсілдерімен
таныстыру (бір рет разрядтан аттау арқылы); көп таңбалы сандармен есептер шығара
алуларын дамыту; ұқыптылыққа, тиянақтылыққа тәрбиелеу.
Сабақтың түрі: аралас Әдісі: түсіндіру, сұрақ-жауап, өздік, есептеу, салыстыру.
Көрнекілігі: қосымша тапсырмалар жазылған үлестірмелер, кестелер
Сабақтың барысы: І. Ұйымдастыру кезеңі. Сабаққа даярлық, амандасу, түгендеу.
Сабағымыз басталды, балаларға пайдалы.
Бәрін ұғып алыңдар, санауға зер салыңдар
ІІ. Үй тапсырмасын тексеру: № 5.
ІІІ. Өткенді пысықтау: Зейінділік ойыны:
№ 1. Есептеудің қалай орындалғанын түсіндір.
№ 2. Өздік жұмыс. Есептеуді жазбаша орында.
х 87 612 х 81 464
3 4
262 836 325 856 т.с.с.
3. Дөңгелектерге жазылған сандардың арасынан карточкадағы барлық сандарға
бөлінетінін тап. Сәйкес теңдіктерді жаз.
(300); 24 000 : 300 = 80 36 000 : 300 = 120 12 000 : 300 = 40 27 000 : 300 = 40
ІҮ. Жаңа сабақ: 1. түсіндіру, еске түсіру, қайталау.
№ 4. Есеп шарты бойынша сызба сыз. Есепті шығар.
Ш: 309 – (108 + 47) = 154 (км) Ж: арақашықтығв 154 км тең.
Ш: 50 км – (18 км + 17 км) = 15 км Ж: арақашықтығы 15 км тең.
№ 6. Жұппен жұмыс.
Ү. Жаңа сабақты пысықтау: Есеп шығару: 7. Көрсетілген өлшем бірліктеріне
өрнекте.
89 м
2
= 10 000 см
2
98 203м = 98 км 203м 63 км
2
= 1 000 000м
2
т.с.с.
ҮІ. Бекіту. Шығармашылық тапсырма. № 8. Бос орындарға сан жаз.
Ү. Үйге тапсырма: № 5. 60 - бет. Бағалау
№ 33. Тақырыбы: Бақылау жұмысы. № 2.
Өткенді пысықтау. Білімдерін тексеру.
Сабақтың мақсаты: көп таңбалы сандармен арифметикалық амалдар орындай алу
деңгейлерін бақылау; әрбір шаманың өтілген бірліктері арасындағы, арақатынас
туралыбілімін тексеру; алған білімдерін есептерді шығару кезінде пайдалана алу; теңдеуді
шешу.
Сабақтың түрі: бақылау. Әдісі: өздік, есе птеу, салыстыру.
Көрнекілігі: дәптер, қалам
Сабақтың барысы: І. Ұйымдастыру кезеңі. Сабаққа даярлық, амандасу, түгендеу.
Күнге қолдарыңды созыңдар. Күннің жомарт сәулелері ананың нәзік алақанындай
аялайды, сипалайды, жылытады.Сиқырлы күн барлық өкпе мен мұңды ерітіп жібереді.
Жүрегімізді жылу мен махаббатқа толтырады.
Барлығы: Күн жарығын алақанға саламын,
Жүрегіме басып ұстай қаламын.
Ізгі әрі нәзік, жарық, мейірімді,
Болып кетер сонда дереу жан-жағым.
-Міне, жүрегіміздегі осындай жылумен сабағымызды бастаймыз. Бүгін «Білгенімізді
қайталаймыз!» деген мақсатпен жұмыс істейміз.
ІІ. Мақсат қою кезеңі: өздігінен жұмыс істей отырып, өткенді қайталау, білімін
тиянақтау.
ІІІ. Бақылау жұмысы
І нұсқа.
1. Есепті шығар.
Кондитер фабрикасы 10 күн ішінде 60 000 қорап шоколад шығарды. Осындай
өнімділікпен 30 күн ішінде неше қорап шоколад дайындалады?
Ш: 60 000 : 10 30 = 180 000 Ж: 180 000 қорап шоколад дайындалады.
2. Есепте.
458 256 + 78 954 = 537 210 1 000 000 454 367 = 545 633
85 256 + 101 456 = 186 712 563 409 56 743 = 506 666
3. Теңдеулерді шеш:
7 000 х = 5 400 10 х : 2 = 2 110 1 090
7 000 х = 5 390 х : 2 = 1 020
х = 7 000 5 390 х = 1 020 2
х = 1 610 х = 2 040
7 000 1 610 = 5 390 2 040 : 2 = 1 040
5 390 = 5 390 1 040 = 1 040
3.Бос орынды толтыр.
3 мин 15с = 195 с 9 т 8ц = 9 800кг 24га = 240 000м
2
63 000см = 630 м
4. Ұзындығы 96 дм, ені одан 3есе кем тіктөртбұрыштың ауданы мен периметрін тап.
Жауабын сантиметр арқылы өрнекте.
S = 96 дм : 3 жазбаша көбейту және бөлу (өтілген түрлері) кезіндегі амалдар тәсілін
бекіту; қателерін анықтап, түзете алу дағдыларын дамыту.
96 дм = 3 072 дм
2
= 307 200см
2
Р = (96 : 3 + 96) 2 = 256 (дм) = 2 560 см
ІІ нұсқа.
1. Есеп бойынша өрнектер құрастыр.
А). Қоян 3 айда С кг шөп жейді. Оған S шөп қанша айға жетеді? Ш: S : (С : 3) ;
Ә). Қаламның бағасы п теңге тұрады, ал фломастеродан 4 есе қымбат. Қаламға қарағанда
фломастер неше теңгеге қымбат? Ш: п 4 п
2. Есепте.
1 000 000 234 = 999 766 869 004 + 771 001 = 98 003
100 568 90 854 = 9 714 778 992 + 524 100 = 1 303 092
3. Теңдеулерді шеш.
70 000 х = 214 2 х : 2 + 10 009 =2 110 000
70 000 х = 428 х : 2 = 2 110 000 10 009
Х = 70 000 428 х : 2 = 2 099 991
Х = 69 572 х = 2 099 991 2
70 000 69 572 = 428 х = 4 199 982
2 = 428 4 199 982 : 2 + 10 009 = 2 110 000
2 110 000 = 2 110 000
4.Бос орынды толтыр.
8 м 2 мм = 8 002 мм = 80 дм 02мм 260 000 кг = 260т
140км 56 дм = 1 400 056дм = 140 005м 6дм 1 604г = 1кг 604г
5.Ұзындығы 44 дм, ал ені п есе кем тіктөртбұрыштың ауданын тап. п = 22
болғандағы ауданы нешеге тең S = 44 22 = 968 дм
2
ІҮ. Бекіту. І топ – № 2 (а) ; ІІтоп – № 2 (ә); ІІІтоп – № 7.
Ү. Үйге тапсырма: қайталау. № 5. 61 бет
№ 34. Тақырыбы: 203 6, 2 003 6 түріндегі көбейту.
Мақсаты: көрсетілген түрдегі көп таңбалы сандарды көбейтуді үйрету; есеп шығару және
есептеу дағдыларын жетілдіру; логикалық ойлауларын дамыту.
Сабақтың түрі: жаңа сабақ. Әдісі: түсіндіру, сұрақ-жауап, өздік, есептеу, салыстыру.
Көрнекілігі: қосымша тапсырмалар жазылған үлестірмелер, кестелер
Сабақтың барысы: І. Ұйымдастыру кезеңі. Сабаққа даярлық, амандасу, түгендеу.
Сабағымыз басталды, балаларға пайдалы.
Бәрін ұғып алыңдар, санауға зер салыңдар
ІІ. Өткенді пысықтау: Ауызша жұмыс. Зейінділік ойыны:
1. 3 120 санын 8 жүздікке арттыр. (3 920)
2. Бірінші көбейткіш 42, екіншісі – 20. Көбейтіндінің мәні нешеге тең? (840).
3. 720 санынан қай сан 100-ге кем? (620)
4. 920 санын 80-ге арттыр. (1 000)
5. 320 мен 60 сандарының айырмасы нешеге тең? (260)
ІІІ. Мақсат қою; ІҮ. Жаңа сабақ: 1. түсіндіру, еске түсіру, қайталау.
1 тапсырманы көбейту тәсілін енгізуге дайындық ретінде ұсынуға болады. Сандарды
цифрлармен жазады. Қандай разрядтардың жоқ екенін анықтайды.
1-ге және 0-ге көбейтуді қайталау қажет.
а 0 а ∙ 1 0 а 1 а а : 0 (0-ге бөлуге бола ма?).
Әріптің орнына кез келген санды қояды. Қандай ереже білетіндерін еске түсіреді.
Санды 1-ге көбейткенде, көбейтіндісінің мәні сол санға тең болады.
Санды 0-ге көбейткенде, көбейтіндісінің мәні 0-ге тең.
№ 1. Сандарды цифрмен жаз. Қандай разряд бірліктерінің жоқ екенін анықта.
8 млн. 5мыңд. 7 бірл. = 8 005 007 (жүздік мыңдық, ондық мыңдық, жүздік, ондық) т.с.с.
№ 2. Дауыстап түсіндіре отырып, көбейту тәсілін орындайды.
х 2 0 3 х 2 0 0 3 х 2 0 0 0 3
6 6 6
1 2 1 8 1 2 0 1 8 1 2 0 0 1 8
№ 2(ә). Жазбаша өздігінен орындау.
Ү. Жаңа сабақты пысықтау: Есеп шығару: № 3. Есептерді шығар.
3 жүк вагон – 144 т картоп Ш: 144 : 3 = 48 (1 жүк вагонында 48 т.)
240 т картоп – ? вагон – ? 240 : 48 = 5 (вагон керек)
480т картоп – ? вагон – ? 480 : 48 = 10 (вагон керек.)
№ 3(ә). Ш: 15 : 5 = 3 (1 көйлекке 3 м мата.)
60м : 3 = 20 (көйлек тігеді.)
4. Жұптық жұмыс. Әріптердің берілген сандық мәндері бойынша өрнектердің мәндерін
тап. (d + с) ∙ 3, мұндағы d = 23 054 ; С = 4 896 (23 054 + 4 896) 3 = 83 850
№ 5. Теңдеулерді шеш. (4 оқушы тақтада түсіндіріп шығарады)
№ 7. Өздік жұмыс..
ҮІ. Бекіту. Шығармашылық тапсырма. № 8. Ү. Үйге тапсырма: № 6. 62- бет. Бағалау
№ 35. Тақырыбы: 1 218 : 6, 12 018 : 6 түріндегі бөлу.
Мақсаты: көрсетілген түрдегі көп таңбалы сандарды бөлуді орындауды үйрену
(бөліндіде бір немесе бірнеше разрядтың бірлігі болмаған жағдайдағы); есеп шығару және
есептеу дағдыларын жетілдіру.
Сабақтың түрі: аралас Әдісі: түсіндіру, сұрақ-жауап, өздік, есептеу, салыстыру.
Көрнекілігі: қосымша тапсырмалар жазылған үлестірмелер, кестелер
Сабақтың барысы: І. Ұйымдастыру кезеңі. Сабаққа даярлық, амандасу, түгендеу.
Сабағымыз басталды, балаларға пайдалы.
Бәрін ұғып алыңдар, санауға зер салыңдар
ІІ. Үй тапсырмасын тексеру: № 6.
ІІІ. Өткенді пысықтау: Ауызша жұмыс. Зейінділік ойыны:
Тез есептеуге арналған жаттығу.
125 000
+ 5
+ 50
+ 500
+ 5 000
+ 50 000
+ 55 000
+ 555 000
659 000
+ 4
+ 40
+ 400
+ 4 000
+ 40 000
+ 44 000
+ 444 000
Математикалық диктант. № 4.
ІҮ. Жаңа сабақ: 1. түсіндіру, еске түсіру, қайталау.
1 тапсырма бойынша жаңа бөлу тәсілінің алгаритмін қарастырады. Бөлуді көбейту
арқылы тексереді.
2. Көп таңбалы сандармен есептеу қалай жүргізілгенін түсіндір. Осы тәсілдің қысқаша
жазылуына көңіл бөл.
1 2 0 1 8 6 1 2 0 1 8 6
1 2 2 0 0 3 1 2 2 0 0 3
0 1 8
0 1 8
1 8 0
1 8
0
№ 2(ә) жазбаша есепте және дұрыстығын тексер.
Ү. Жаңа сабақты пысықтау: Есептерді түсіндіріп шығару:
№ 3. Есепті шығар.
8 м жібек – 932 тг Ш: 932 ∙ 8 + 1 758 5 + 784 7 = 21 734
5 м зерлі – 1 758тг ? төленді Ж: 21 734 тг төленді.
7 м атлас – 784 тг
4. Есепті шығар.
Ш: 1 985км + ( 324км + 469км) = 2 778км Ж: барлығы 2 778км
№ 5. Топтық жұмыс.
І топ. Ш: 14 ∙ 7 = 98 Ж: барлығы 98 кг картоп
ІІ топ. Ш: 640 : 20 = 32 Ж: 20 қорап.
ІІІ топ. Ш: 168 : 8 = 21 Ж: 21 1 қораптың массасы.
ҮІ. Бекіту. № 7. Ауызша.
16 сағ 25мин 27 мин 16 сағ 52 мин 49 мин 17 сағ 41 мин.
№ 7. (ә) жұптық жұмыс.
5 ғ. = 500 ж 72 сағ. = 3 тәулік 5 ж. 8 ай = 68 ай. 9 тәул. 2 сағ = 218 сағ т.с.с.
Шығармашылық тапсырма. № 8 өздік жұмыс.
Ү. Үйге тапсырма: № 6. 64 - бет. Бағалау
№ 36. Тақырыбы: Өткенді пысықтау.
Мақсаты: жазбаша көбейту және бөлу (өтілген түрлері) кезіндегі амалдар тәсілін бекіту;
қателерін анықтап, түзете алу дағдыларын дамыту.
Сабақтың түрі: пысықтау Әдісі: түсіндіру, сұрақ-жауап, өздік, есептеу, салыстыру.
Көрнекілігі: қосымша тапсырмалар жазылған үлестірмелер, кестелер
Сабақтың барысы: І. Ұйымдастыру кезеңі. Сабаққа даярлық, амандасу, түгендеу.
Сабағымыз басталды, балаларға пайдалы.
Бәрін ұғып алыңдар, санауға зер салыңдар
ІІ. Үй тапсырмасын тексеру: 6.
ІІІ. Өткенді пысықтау: Ауызша жұмыс. Зейінділік ойыны:
2
8
14
20
26
32
38
44
50
56
10
11
13
16
20
25
31
38
45
53
20
13
30
14
40
15
50
16
60
17
ІҮ.Сабақтың тақырыбы бойынша жұмыс: Есеп шығару:
№ 3. Есептерді шығар. Топпен І топ. Ш: 1 т 4ц 56кг = 1 456кг
1 456 : 4 = 364 (1 бөлігі) 1 456 364 = 1 092 Ж: тағы 1 092 кг қызанақ жәшікке салу
керек.
ІІ топ: 1 т 4ц 56кг = 1 456 кг 1 456 кг – 364 кг = 1 092 кг
Ж: 1 092 кг қызанақ жәшікке салу керек.
ІІІ топ. 180 ∙ 3 = 540 (1 бөкебайдың құны.)
540 3 180 3 = 1 080 Ж: бөкебайға 1 080тг артық төлеу керек.
Өздік жұмыс. № 4, 5.
Түсіндіріп шығару. 5. Шаршының қабырғасы b см. Мына өрнектердің нені білдіретінін
түсіндір: а) 4 b; ә) b b
b-ның қандай да бір мәнін алып, дәптерге осындай шаршы сыз және есепте.
4 4см = 16 см 4 ∙ 3 см = 12 см 4 ∙ 1 см = 4 см 4 50 мм =200мм
4см 4см =16см
2
3см 3см = 9см
2
1см 1см = 1см
2
50мм 50мм =
2 500мм
2
6. Өздік жұмыс. Шамаларды есептеу тәсілінің қалай орындалатынын еске түсір және
есепте.
11сағ 18 мин – 5 сағ 35 мин = 5 сағ 43 мин 7ж. 9ай + 10ай = 8 ж. 7 ай т.с.с.
№ 7. Сызба бойынша өрнек құрастыр және амалдар ретін анықта.
480 : 10 + (358 + 995) (5 890 4 980) = 48 + 1 353 910 = 491
ҮІ. Бекіту. Шығармашылық тапсырма. № 8,9, 10
Ү. Үйге тапсырма: № 2. 65 - бет. Бағалау
№ 37. Тақырыбы: Өткенді пысықтау. Өздік жұмыс.
Мақсаты: жазбаша көбейту және бөлу (өтілген түрлері) кезіндегі амалдар тәсілін бекіту;
қателерін анықтап, түзете алу дағдыларын дамыту.
Сабақтың түрі: пысықтау. Әдісі: түсіндіру, сұрақ-жауап, өздік, есептеу, салыстыру.
Көрнекілігі: қосымша тапсырмалар жазылған үлестірмелер, кестелер
Сабақтың барысы: І. Ұйымдастыру кезеңі. Сабаққа даярлық, амандасу, түгендеу.
Күнге қолдарыңды созыңдар. Күннің жомарт сәулелері ананың нәзік алақанындай
аялайды, сипалайды, жылытады.Сиқырлы күн барлық өкпе мен мұңды ерітіп жібереді.
Жүрегімізді жылу мен махаббатқа толтырады.
Барлығы: Күн жарығын алақанға саламын,
Жүрегіме басып ұстай қаламын.
Ізгі әрі нәзік, жарық, мейірімді,
Болып кетер сонда дереу жан-жағым.
-Міне, жүрегіміздегі осындай жылумен сабағымызды бастаймыз. Бүгін «Білгенімізді
қайталаймыз!» деген мақсатпен жұмыс істейміз.
ІІ. Мақсат қою кезеңі: өздігінен жұмыс істей отырып, өткенді қайталау, білімін
тиянақтау.
ІІІ. Өздік жұмыс
І нұсқа.
1. Мысалдарды баған түрінде шығар.
8 600 4 = 34 400 3 888 : 3 = 1 296 48 162 : 3 =16 054
2. Есепті шығар: Сатуға 5 т қарбыз әкелінді. Бірінші күні 1 975 кг қарбыз сатылды,
ал екінші күні 200 кг қарбыз артық сатылды, үшінші күні қарбыздың қалғаны
сатылды. Үшінші күні неше килограмм қарбыз сатылды?
Ш: 5 т = 5 000кг; 5 000 (1 975 + (1 975 + 200)) = 850 Ж: үшінші күні
850кгсатылды.
3. Ені 6 см, ал ұзындығы 3см артық тіктөртбұрыш сыз. Бұл тіктөртбұрыштың
периметрі мен ауданын тап.
Р = (6см + (6 + 3)) ∙ 2 = 15см 2 = 30см S = 6см ∙ 9см = 54см
2
4. Салыстыр. 60 ц 40кг > 640 кг 15км 200м > 15 020м
ІІ нұсқа.
1. Мысалдарды баған түрінде шығар.
32 007 4 = 128 028 2 509 8 = 20 072 170 421 : 3 = 56 807
2. Есепті өрнек түрінде шығар.
Қоймада 8т 8ц қызылша болды. Бірінші күні 1 183кг қызылшаны машинамен әкетті,
екінші күні әкеткені одан 975 кг артық. Қоймада қанша қызылша қалды?
Ш: 8 т 8 ц = 8 800кг; 8 800 (1 183 + (1 183 + 975)) = 5 459 (кг)
Ж: қоймада 5 459 кг қызылша қалды.
3. Ені 5 см, ал ұзындығы одан 3см 5мм артық тіктөртбұрыш сыз. Оның периметрі мен
ауданын тап.
Р = (5см + (5см + 3см 5мм)) ∙ 2 = 13см 5мм ∙ 2 =27 см
S = 5см ∙ 8см 5мм = 42см 5мм
4. Салыстыр. 6ц 40кг + 2ц 25кг > 640кг + 220кг
ІҮ. Бекіту. Бүгінгі сабақта біз не істедік? Саған қайсы тапсырма қиын болды?
Ү. Үйге тапсырма: № 2. 6 - бет. Бағалау
№ 38 . Тақырыбы: Жылдамдық. Уақыт. Қашықтық.
Мақсаты: есептің жаңа түрімен таныстыру; терминдерді дұрыс қолдана алуға үйрету;
дұрыс, жылдам есептеуге дағыдыландыру.
Сабақтың түрі: жаңа Әдісі: түсіндіру, сұрақ-жауап, өздік, есептеу, салыстыру.
Көрнекілігі: қосымша тапсырмалар жазылған үлестірмелер, кестелер
Сабақтың барысы: І. Ұйымдастыру кезеңі. Сабаққа даярлық, амандасу, түгендеу.
Мен бүгін көңілді келдім. Кәне, шеңбер құрайық, өзіміздің жақсы көңіл күйімімізді бір-
бірімізге берейік. Өйткені көңіл күйіміз жақсы болса қиындықтарды оңай жеңеміз ғой.
ІІ. Өткенді пысықтау: Ауызша жұмыс. Зейінділік ойыны:
№ 1. Тек жауабын жазу.
1 100 911 = 189 2 000 925 = 1 075 2 000 773 = 1 227 т.с.с.
ІҮ. Жаңа сабақ: 1. түсіндіру, еске түсіру, қайталау.
№ 2. Сәйкес жылдамдықты таңда.
Ұлу 9 см/ мин. Мотоцикл - 38км/ сағ. Ара 6м/с. Адам 5км/сағ. Машина 95км/ сағ.
Велосипед – 12км/сағ.
№ 3. Есепте. Километрді метрге айналдырады.
1). 2 125 : 5 = 425 (м) – үйден мектепке дейінгі жол.
2). 2 125 425 = 1 700 (м) – кем
Ү. Жаңа сабақты пысықтау: Есеп шығару:
№ 4. Есепті шығар. 1). 30 ∙ 65 = 1 950(тг) – тәтті тоқаштың құны.
2) 5 550 1 950 = 3 600 (тг) – бөлке нанның құны.
3). 3 600 : 60 = 60(тг) – бір бөлке нанның бағасы.
Өрнек түрінде: (5 550 30 65) : 60 = 60(тг)
№ 4(ә) өздік жұмыс.
№ 7.
(х – 15) : 2 = 10
Х 15 = 10 2
Х 15 = 20
Х = 20 + 15
Х = 35
( 35 15) : 2 = 10
10 = 10
Автокөлік сағатына 50км/сағ жылдамдықпен қозғалады.
ЖЫЛДАМДЫҚ – уақыт бірлігінде жүріп өтілген қашықтық.
v жылдамдық
t уақыт
s қашықтық
ҮІ. Бекіту. 6 ауызша. Шығармашылық тапсырма. 8 (999 + 9 : 9 = 1 000 1 111
111 = 1 000)
Ү. Үйге тапсырма: № 5. 68 - бет. Бағалау
№ 39. Тақырыбы: Қашықтықты табуға берілген есептер.
Мақсаты: қашықтықты табуға берілген есептерді шығаруға, есепке сызба құруға үйрету;
есептеу дағдыларын жетілдіру.
Сабақтың түрі: аралас Әдісі: түсіндіру, сұрақ-жауап, өздік, есептеу, салыстыру.
Көрнекілігі: қосымша тапсырмалар жазылған үлестірмелер, кестелер
Сабақтың барысы: І. Ұйымдастыру кезеңі. Сабаққа даярлық, амандасу, түгендеу.
Сабағымыз басталды, балаларға пайдалы.
Бәрін ұғып алыңдар, санауға зер салыңдар
ІІ. Үй тапсырмасын тексеру: 5.
ІІІ. Өткенді пысықтау: Ауызша жұмыс.
925 000
5
659 000
4
50
40
500
400
5 000
4 000
50 000
40 000
55 000
44 000
555 000
444 000
925 000 5 = 924 995 925 000 50 = 924 950 659 000 4 = 659 996 т.с.с.
ІҮ. Жаңа сабақ: 1. түсіндіру, еске түсіру, қайталау.
№ 2.
v жылдамдық
t уақыт
s қашықтық
S = v t
Қашықтықты табу үшін, қозғалыс
жылдамдығын уақытқа көбейту керек.
№2(ә).
t
1 мин
2мин
3мин
4мин
5мин
v
100м
200м
300м
400м
500м
3.
S = 24км/сағ ∙ 4сағ = 96км Ж: 96км жүріп өтті.
Ү. Жаңа сабақты пысықтау: Есеп шығару:
№ 4.
Ш: 1 325м/мин ∙ 8 = 10 600м Ж: 10 600м жүріп өтті.
Ш: 5км/сағ ∙ 2 = 10км Ж: 10км жол жүреді
Ш: 15км/сағ ∙ 5 = 75км Ж: 75км жол жүріп өтеді.
Ш: 200 м/мин ∙ 5 = 1 000м Ж: 1 000м жүріп өтеді.
Ш: 5км/сағ ∙ 3 =15км/сағ Ж: 15км/сағ велосипедшінің жылдамдығы.
№ 7. Теңдеуді шешу. (4 оқушытақтада)
ҮІ. Бекіту. Шығармашылық тапсырма. № 8
аты-жөні апта
күндері
Дс
Сс
Ср
Бс
Жм
Сн
Жк
Асқар
+
Марат
+
Саят
+
Данияр
+
Жарас
+
Тек Жарас қана бүгін бейсенбі екенін айтты, ал қалғандарының әңгімесі, яғни дауы
жексенбі күні өтті.
Ү. Үйге тапсырма: № 5. 69 - бет. Бағалау
№ 40. Тақырыбы: Жылдамдықты табуға берілген есептер.
Мақсаты: Жылдамдықты табуға берілген есептерді шығара білуге үйрету; есепке сәйкес
сызба сала білуге, жылдам есептеу дағдысын қалыптастыру.
Сабақтың түрі: аралас Әдісі: түсіндіру, сұрақ-жауап, өздік, есептеу, салыстыру.
Көрнекілігі: қосымша тапсырмалар жазылған үлестірмелер, кестелер
Сабақтың барысы: І. Ұйымдастыру кезеңі. Сабаққа даярлық, амандасу, түгендеу.
Сабағымыз басталды, балаларға пайдалы.
Бәрін ұғып алыңдар, санауға зер салыңдар
ІІ. Үй тапсырмасын тексеру: № 5.
ІІІ. Өткенді пысықтау: Ауызша жұмыс. Зейінділік ойыны:
59 407 + 124 958 = 184 365
(59 407 65) + 124 958 =184 300
15 724 8 395 = 7 329
15 724 (8 395 + 29) = 7 300
ІҮ. Жаңа сабақ: 1. түсіндіру, еске түсіру, қайталау.
V = 320 км : 4 сағ = 80км/сағ
v жылдамдық
t уақыт
s қашықтық
v = s : t
Қозғалыс жылдамдығын табу үшін, қашықтықты уақытқа бөлу
керек.
№ 2. Ұжыммен орындау. v = 520 : 8 = 65 (км/сағ) – жылдамдықпен жүрді.
Ү. Жаңа сабақты пысықтау: Есеп шығару: № 3. Топпен жұмыс.
Ітоп. v = 1 800 : 30 = 60м/мин.
ІІтоп. v = 200 : 4 = 50км/сағ.
ІІтоп. v = 120 : 2 = 60 км/сағ.
№ 4. Өздік жұмыс. Кесте бойынша есептер құрастыр және оларды шығар.
v = 645км : 5 129км/сағ. v = 42 000 м : 60мин = 700 м/мин. v = 72 000см : 80с =
900см/с
№ 5. Ауызша. Сандардың әр разрядтың неше бірлігі бар екенін айт.
№ 7. Жазбаша орында. Қалай есептегеніңді түсіндір.
9 9 10
1 0 0 3 5 003 845 = 4 158 5 000 153 = 4 847 80 000 24 150 = 55 850
5 3 6 600 000 6 704 = 593 296 150 082 27 563 = 122 519 т.с.с.
4 6 7
ҮІ. Бекіту. Шығармашылық тапсырма. № 8
Ү. Үйге тапсырма: № 6. 71 - бет. Бағалау
№ 41. Тақырыбы: Уақытты табуға берілген есептер.
Мақсаты: оқушыларды есептің жаңа түрімен таныстыру; есептеу дағдыларын жетілдіру;
логикалық ойлау қабілеттерін дамыту.
Сабақтың түрі: аралас Әдісі: түсіндіру, сұрақ-жауап, өздік, есептеу, салыстыру.
Көрнекілігі: қосымша тапсырмалар жазылған үлестірмелер, кестелер
Сабақтың барысы: І. Ұйымдастыру кезеңі. Сабаққа даярлық, амандасу, түгендеу.
Сабағымыз басталды, балаларға пайдалы.
Бәрін ұғып алыңдар, санауға зер салыңдар
ІІ. Үй тапсырмасын тексеру: № 6.
ІІІ. Өткенді пысықтау: Ауызша жұмыс. Зейінділік ойыны:
Математикалық диктант. 1.Бір өркешті түйе 3 сағатта 150 км жүріп өтті. Түйенің
жылдамдығы қандай? (50км/сағ)
2.Заузақоңыз 11км/сағ жылдамдықпен 2 сағ ұшты. Қоңыз қандай қашықтықты ұшып
өтті?
(22км).
3.Ұлу 30 дм/сағ жылдамдықпен 2сағ жорғалады. Осы уақыт ішінде ол қандай
қашықтықты жүріп өтті? (60дм)
ІҮ. Жаңа сабақ: 1. түсіндіру, еске түсіру, қайталау.
№1. t = 280км : 70км/сағ = 4 сағ
v жылдамдық
t уақыт
s қашықтық
t = s : v
Уақытты табу үшін, қашықтықты қозғалыс жылдамдығына бөлу
керек.
№ 2. Оқушылар өздігінен орындайды.
Ш: 84 м : 14м/с = 6 сағ. Ж: 6 сағат уақыт керек.
Ш: 720 км : 60км/сағ. = 12сағ. Ж: 12 сағатта жүзіп өтеді.
Ү. Жаңа сабақты пысықтау: Есеп шығару:
№ 3. Есептер құрастыр және оларды шығар. Жұптық жұмыс.
t = 240 : 60 = 4 (сағ) s = 82 3 = 246(км) t = 200 : 50 = 4 сағ t = 6 000 : 300 =
20сағ
№ 4. Түсіндіріп шығару.
9 жинақта – 2 925 үлкен түйме Ш: 3 720 : 8 2 925 : 9 = 140
8 жинақта – 3 720 кішкентай түйме, қанша кем Ж: 140 түйме кем
№ 5. Өздік жұмыс. Кестені толтыр.
7. Жұптық жұмыс.
ҮІ. Бекіту. № 8 өздік жұмыс. Көрсетілген өлшем бірліктеріне өрнекте.
2 424сағ = 101 тәулік. 21га = 210 000м
2
4 м
2
= 400дм
2
= 40 000см
2
5см
2
= 500мм
2
30 000 000м
2
= 30км
2
20см
2
= 2 000мм
2
345 009 кг = 345 т 009кг 56 020кг = 56 020 000г
65 036 см = 6 503дм 6см 45 000см = 450 000мм
310 000кг = 3 100ц = 310т 45 000 жыл =450ғ.
Шығармашылық тапсырма. 9.
Ү. Үйге тапсырма: № 6. 73- бет. Бағалау
№ 42. Тақырыбы: Параллель және перпендикуляр түзулер.
Мақсаты: «Параллель және перпендикуляр түзулер» туралы алғашқы түсініктерін
қалыптастыру; есептердің өтілген түрлерін шығару дағдыларын бекіту.
Сабақтың түрі: аралас Әдісі: түсіндіру, сұрақ-жауап, өздік, есептеу, салыстыру.
Көрнекілігі: қосымша тапсырмалар жазылған үлестірмелер, кестелер
Сабақтың барысы: І. Ұйымдастыру кезеңі. Сабаққа даярлық, амандасу, түгендеу.
Сабағымыз басталды, балаларға пайдалы.
Бәрін ұғып алыңдар, санауға зер салыңдар
ІІ. Үй тапсырмасын тексеру: №6.
ІІІ. Өткенді пысықтау: Ауызша жұмыс. Зейінділік ойыны:
1. 350 санын 20 есе арттыр. (7 000)
2. 86 мыңнан 4 бірлікті азайт.( 85 996)
3. Ең үлкен бес таңбалы санды жаз. (99 999)
4. 267 саны 198 санынан қанша артық? (69)
5. 2 766 санын 6 жүздікке кеміт.(2 166)
ІҮ. Жаңа сабақ: 1. түсіндіру, еске түсіру, қайталау.
Тақтада әртүрлі сызықтар берілген.
- Мына геометриялық фигуралар қалай аталады? (Сызықтар) тақтадағы сызықтарды
қандай топқа бөлуге болады? (Түзу, қисық, тұйықталған, тұйықталмаған).
№ 2. Түзу сызықтарға қара. C f
а
b k d s
g l h m
- Қиылысатын сызықтарды ата. (а,в)
- Қиылыспайтын сызықтарды ата.(с, d)
a
b
d
Ү. Жаңа сабақты пысықтау: Есеп шығару: № 3(а). Ауызша талдау.
- Параллель және перпендикуляр түзулер салу үшін, қандай құралдар керек? (
сызғыш, үшбұрышты сызғыш).
3(ә). -Үшбұрышты сызғыштың көмегімен параллель және перпендикуляр салуды
үйрену.
№ 3(б). өздігінен түзулер сызу.
4. Ауызша. Қандай құралдар берілген? Оларды не үшін қолданады? (таразы, метраж,
электронды счетчик, сағат)
№ 5. Түсіндіріп шығару.
Бөлменің ауданы – 30 м
2
Ш: 30м
2
150г = 4 500г – 1 рет сырлауға кететін сыр.
Егер 1м
2
150 г сыр 4 500 2 = 9 000 г (екі қайтара сырлауға кетеді)
Екі рет сырлауға – ? сыр керек 30м
2
150г – 2 = 9 000г Ж: 9 000 г сыр керек.
№ 5(ә).
Ш: s = 9м (9м + 2м) = 99 м
2
99 м
2
5 = 495 м
2
Ж: 5сынып бөлмесіне 495 м
2
линолеум керек.
№ 7. Өздік жұмыс. Тиімді тәсілдің астын сыз. № 8. Топтық жұмыс. Теңдеуді шеш.
ҮІ. Бекіту. Шығармашылық тапсырма. 9.болжау арқылы шығарылады.
5 + 5 = 10 3 + 3 + 3 + 1 = 10 4 + 4 + 2 = 10
Ү. Үйге тапсырма: № 6 . 76 - бет. Бағалау
43. Тақырыбы: Тіктөртбұрыштың, шаршының периметрі мен
ауданын, тік бұрышты параллелепипедтің көлемін табу.
Мақсаты: Тіктөртбұрыштың қасиеттерімен (қарама-қарсы қабырғалары параллель,
барлық бұрыштары тік) таныстыру; параллель және перпендикуляр түзулерді салу
дағдыларын бекіту; тіктөртбұрыштың ауданын, периметрін және тік бұрышты
параллелепипедтің периметрі мен ауданын табу.
Сабақтың түрі: аралас Әдісі: түсіндіру, сұрақ-жауап, өздік, есептеу, салыстыру.
Көрнекілігі: қосымша тапсырмалар жазылған үлестірмелер, кестелер
Сабақтың барысы: І. Ұйымдастыру кезеңі. Сабаққа даярлық, амандасу, түгендеу.
Сабағымыз басталды, балаларға пайдалы.
Бәрін ұғып алыңдар, санауға зер салыңдар
ІІ. Үй тапсырмасын тексеру: №6.
ІІІ. Өткенді пысықтау: Ауызша жұмыс.
1). Бір килограмм b теңге тұрады. 7 кг қиярға қанша ақша төлеу керек? (b 7).
2). Бір кг қияр а теңге тұрады, ал қызанақ 2 есе қымбат. 1 кг қияр және 1 кг қызанақ қанша
теңге тұрады? ( а + (а 2) ).
ІҮ. Жаңа сабақ: 1. түсіндіру, еске түсіру, қайталау.
Қиылысу кезінде тік бұрыш құрайтын түзулер
перпендикуляр түзулер деп аталады.
Қанша созсаң да ешқашан қиылыспайтын
түзулер – параллель түзулер деп аталады.
№ 1. Тіктөртбұрыш пен шаршының қасиеттерін есіңе түсір. Тіктөртбұрыш туралы не
білесің?
А В F G L M S P
C D E J N H O T
№ 1(ә). Тапсырмадағы фигураларға қара және сұрақтарға жауап бер:
- Қай қабырғалар параллель? Бұл қабырғалар өзара тең бе?
- қай қабырғалар перпендикуляр? Олар өзара тең бе? Қорытынды жаса.
№ 1(б). Төртбұрыштардың қайсысы тіктөртбұрышқа жатады?
1 2 3 4 5
Ү. Жаңа сабақты пысықтау: Есеп шығару: 2. 3 қатарға бөлініп оқушылары
шығарады.
І қатар. Ш: 12∙ 8 5 = 480(м) Ж: 5 бөлмеге 480м тұсқағаз керек.
ІІ қатар. Ш: 480 : 12 = 40(о). Ж: 40 орам тұсқағаз керек.
ІІІ қатар. Ш: Р = (3 + 4) 2 = 14(м) Р = (6 + 3) 2 = 18 (м). (V = 4 3 3 = 36 м
3
).
Бөлменің қарама – қарсы қабырғалары теңдей болады.
№ 3 Өздік жұмыс. Есептеу.
S = = 12м
2
= 9 м
2
v = = 36м
3
Р = (3м +4м) 2
14м
Төбесінің периметрімен еденнің периметрі тең.
№ 4. Түсіндіріп шығару.
Ш: 500км : 50км ∙ = 60л Ж: 60л бензин жұмсалады.
Ш: 50км/сағ ∙ 4 = 200 км Ж: 200 км жол жүріп өтеді.
№ 6. Жүптық жұмыс. Көрсетілген өлшем бірліктеріне өрнекте.
5кг 82г = 5 082г 5сағ = 300с 600см = 60дм 9 805ц = 980т 5 ц т.с.с.
ҮІ. Бекіту. Шығармашылық тапсырма. №7, 8.
Ү. Үйге тапсырма: № 5. 77 - бет. Бағалау
№ 44. Тақырыбы: Бақылау жұмысы № 3. Білімін тексеру.
Сабақтың мақсаты: натурал сандардың нумерациясын меңгеру деңгейлерін, көп
таңбалы сандарды бір таңбалы сандарға көбейту және бөлудің жазбаша алгаритмін
орындай алу, шамалардың бірліктерінің арасындағы қатынас туралы білімдерінің
деңгейлерін тексеру; алған білімдерін есепті шығаруда қолдана білу; тік бұрышты
параллелепипедтің көлемін есептей алу.
Сабақтың түрі: бақылау. Әдісі: өздік, есептеу, салыстыру.
Көрнекілігі: дәптер, қалам
Сабақтың барысы: І. Ұйымдастыру кезеңі. Сабаққа даярлық, амандасу, түгендеу.
Күнге қолдарыңды созыңдар. Күннің жомарт сәулелері ананың нәзік алақанындай
аялайды, сипалайды, жылытады.Сиқырлы күн барлық өкпе мен мұңды ерітіп жібереді.
Жүрегімізді жылу мен махаббатқа толтырады.
Барлығы: Күн жарығын алақанға саламын,
Жүрегіме басып ұстай қаламын.
Ізгі әрі нәзік, жарық, мейірімді,
Болып кетер сонда дереу жан-жағым.
-Міне, жүрегіміздегі осындай жылумен сабағымызды бастаймыз. Бүгін «Білгенімізді
қайталаймыз!» деген мақсатпен жұмыс істейміз.
ІІ. Мақсат қою кезеңі: өздігінен жұмыс істей отырып, өткенді қайталау, білімін
тиянақтау.
ІІІ. Бақылау жұмысы
І нұсқа.
1. Есепті шығар.
Кондитер фабрикасында 1 800 шие қосылған тәтті нан және одан 6 есе кем құлпынай
қосылған тәтті нан шығарылды. Оларды әр қорапқа 6 данадан салды. Барлық тәтті
нандарды салу үшін неше қорап қажет болды?
Ш: (1 800 + 1 800 : 6) : 6 = 350 Ж: 350 қорап керек.
2. Баған түрінде есепте.
237 592 4 = 950 368 2 7 518 = 15 036 52 980 : 6 = 8 830 1 228 : 4 = 4 912
3. Теңдеуді шеш.
1 009 х = 720 : 10 х : 6 = 7 000 658
1 009 х = 72 х : 6 = 6 342
Х = 1 009 72 х = 6 342 6
Х = 937 х = 38 052
1 009 937 = 72 38 052 : 6 = 6 342
72 = 72 6 342 = 6 342
4. Амалдарды орында. (18 370 + 23 679) : 7 40 + 256 900 = 497 180
5. Параллелепипедтің биіктігі 9см, ені 2см, ұзындығы 8см. Тік бұрышты
параллелепипедтің көлемін есепте.
V = 9 см ∙ 2см ∙ 8см =144см
3
ІІ нұсқа
1. Есепті шығар.
Құрылысшылар бір жыл ішінде қалада 15 000 пәтерді пайдалануға беруі тиіс
болатын. Олар 198 пәтерлік 6 үйді және 230 пәтерлік 5 үйді пайдалануға берді.
Құрылысшылар енді қанша пәтер тапсыруы керек?
Ш: 15 000 (198 6 + 230 5) = 12 662 Ж: құрылысшы енді 12 662 пәтер тапсыру
керек.
2. Есеп шығар.
2 856 592 4 = 11 426 368 2 18 750 = 37 500 52 986 : 3 = 17 662 2 812 : 4 = 703
3. Теңдеулерді шеш.
90 567 х = 720 : 10 х : 6 = 700 098 658
90 567 х = 72 х : 6 = 699 440
Х = 90 495 х = 4 196 640
90 567 90 495 = 72 4 196 640 : 6 = 699 440
72 = 72 699 440 = 699 440
4. Өрнектерді есепте. (11 242 7 006) : 6 + 435 036 : 6 = 73 212.
5. Тік бұрышты параллелепипедтің биіктігі n см, ені 3см, ұзындығы 98см. n = 9
болған жағдайдағы көлемін тап, жауабын куб миллиметрмен өрнекте.
V = 9см ∙ 3см ∙ 98см = 2646 см
3
= 2 646 000мм
3
ҮІ. Бекіту.
Ү. Үйге тапсырма: қайталау.
№ 45. Сабақтың тақырыбы: Өткенді қайталау.
Мақсаты: натурал сандардың нумерациясын меңгеру деңгейлерін, көп таңбалы сандарды
бір таңбалы сандарға көбейту және бөлудің жазбаша алгаритмін орындай алу,
шамалардың бірліктерінің арасындағы қатынас туралы білімдерінің деңгейлерін тексеру;
алған білімдерін есепті шығаруда қолдана білу; тік бұрышты параллелепипедтің көлемін
есептей алу.
Сабақтың түрі: қайталау Әдісі: түсіндіру, сұрақ-жауап, өздік, есептеу, салыстыру.
Көрнекілігі: қосымша тапсырмалар жазылған үлестірмелер, кестелер
Сабақтың барысы: І. Ұйымдастыру кезеңі. Сабаққа даярлық, амандасу, түгендеу.
Күнге қолдарыңды созыңдар. Күннің жомарт сәулелері ананың нәзік алақанындай
аялайды, сипалайды, жылытады.Сиқырлы күн барлық өкпе мен мұңды ерітіп жібереді.
Жүрегімізді жылу мен махаббатқа толтырады.
Барлығы: Күн жарығын алақанға саламын,
Жүрегіме басып ұстай қаламын.
Ізгі әрі нәзік, жарық, мейірімді,
Болып кетер сонда дереу жан-жағым.
-Міне, жүрегіміздегі осындай жылумен сабағымызды бастаймыз. Бүгін «Білгенімізді
қайталаймыз!» деген мақсатпен жұмыс істейміз.
ІІ. Өткенді пысықтау: Ауызша жұмыс. Зейінділік ойыны:
1. Алдыңғы сабақтың 7-тапсырмасында берілген фигуралардан төмендегідей
фигуралар құрастырылды. Фигуралардың көлемін тап.
V = 7см
3
V = 66см
3
V = 192см
3
V = 34см
3
V = 13см
3
36см
3
№ 2. Есептерді шығар.
Ш: 155 ∙ 5 55 5 = 775 255 = 500 Ж: 500 артық.
Ш: 2 403 + 2 403 : 9 7 = 2 403 + 1 869 = 4 272 Ж: мектепте барлығы 4 272 кітап
бар.
№ 3. Топтық жұмыс. І топ.
Бір таңбалы сандардың квадрат мәндерін есіңе түсір. Есепте.
6
2
+ 56 = 36 + 56 = 92 20
2
+ 300 = 700 7
2
32 =17 70
2
348 = 4 552
№ 4. ІІ топ. Қалдықпен бөлуді орында және дұрыстығын тексер.
328 : 5 = 65 (қалд. 3) 5 ∙ 65 + 3 = 325 + 3 = 328
№ 5. ІІІ топ. Баған түрінде шығар және дұрыстығын тексер.
976 801 + 964 719 976 801
12 082 12 082 964 719
964 719 976 801 12 082
6. Жұптық жұмыс. Есепте. Мүмкін болатын жағдайларда ірірек өлшем бірліктерімен
алмастыр.
250 000г : 5 = 50 000г = 50кг 57 000м
3
: 3 = 19 000м
3
24 000 см
2
: 2
= 12 000см
2
=120
дм
2
№ 10. Ұжыммен.
4 324 + 162+ 14 : 90 14 = 700 ұқсас өзің ойла. 5 468 + 654 456 : 2 5 =14 165.
т.с.с.
ІІІ. Бекіту. № 7 өздік жұмыс. Шығармашылық тапсырма. № 9.
ІҮ. Үйге тапсырма: № 8. 79 - бет. Бағалау